«Αϊ γ@μ#σου, υπουργέ!» – Ο γιατρός που αψήφησε τη Χούντα για να σώσει ζωές στο Πολυτεχνείο

Το απόγευμα της 16^ης Νοεμβρίου 1973 η κατάσταση με τους τραυματισμένους φοιτητές στο Πολυτεχνείου ήταν τέτοια που ακόμα και ο υφυπουργός Υγείας της κυβέρνησης Μαρκεζίνη και γιατρός Αναστάσιος Σαμαράς ευαισθητοποιήθηκε, δίνοντας εντολή  στον πρόεδρο του Ρυθμιστικού Κέντρου Αθηνών Νίκο Πανδή να σπεύσει με τους γιατρούς του με όλα τα απαραίτητα εφόδια.

Με ραδιοφωνικό μήνυμα της διοίκησης του νοσοκομείου ζητείται να επιστρέψει επειγόντως στις θέσεις του το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.

Για πρώτη φορά τα όσα συνέβησαν στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών κατά την προετοιμασία της ιατρικής ομάδας και την παρέμβαση την γιατρών στο Πολυτεχνείο είχε αποκαλύψει ρεπορτάζ στο «BHMAReportage» το 2008.

Στο πολύ ενδιαφέρον εκείνο αφιέρωμα γινόταν αναφορά, μεταξύ άλλων, και στον βοηθό της A´ Χειρουργικής Κλινικής Ιωάννη Θεόπιστο, ο οποίος ήταν στην τριμελή ομάδα γιατρών που μετέβησαν στο Πολυτεχνείο, του Λεωνίδα Παπασταματίου, επιμελητή της A´ Χειρουργικής Κλινικής, και Δημήτρη Δημητρακόπουλου, βοηθού της Κλινικής Πλαστικής Χειρουργικής.

Εκείνη την ημέρα εφημέρευα στο νοσοκομείο όταν άκουσα από τα μεγάφωνα να προσέλθουν οι γιατροί των χειρουργικών μονάδων στο γραφείο του προέδρου» επισημαίνει στο «BHMAReportage» ο κ. Θεόπιστος.

«Στη σύσκεψη αυτή θυμάμαι τον Βενιζέλο Σουρμελή, διευθυντή της Ορθοπαιδικής Κλινικής και πανεπιστημιακό, ο οποίος ήρθε ιδιαίτερα ανήσυχος. Καθώς ο Σουρμελής ήταν μεγάλος σε ηλικία, αποφασίστηκε να πάμε εμείς οι νεότεροι γιατροί. Τότε αυτός γύρισε και μας είπε: «Αντε, καλά… Αφήστε εμένα εδώ να συντονίζω και πηγαίνετε εσείς»». Ετσι και έγινε.

Το κομβόι ξεκίνησε

Τη στιγμή που γίνονταν οι συνεννοήσεις για την ασφαλή μετακίνηση των γιατρών  ι Θεόπιστος προσπαθούσε να βρει πρόσφβαση τις αποθήκες του νοσοκομείου καθώς ήταν κλειδωμένες! Το σπάσιμο της πόρτας θα αποφευχθεί χάρη σε έναν υπάλληλο του νοσοκομείου που καταφέρνει να βρει ένα αντικλείδι.

«Μόλις μπήκαμε στην αποθήκη παρατηρήσαμε ότι οι γυάλινες προθήκες όπου φυλάσσονταν τα φάρμακα ήταν και αυτές κλειδωμένες» τονίζει ο κ. Θεόπιστος. «»Και τώρα τι κάνουμε; « ρώτησα τον διοικητικό διευθυντή του νοσοκομείου, παρουσία του υφυπουργού Υγείας. «Σπάστε τες» μας είπε. Δεν θέλαμε δεύτερη κουβέντα. Αρχίσαμε να ρίχνουμε στις τζαμαρίες κάτι κλωτσιές, μα τι κλωτσιές… Για κακή μου τύχη ένα γυαλί με κόβει στο πόδι. Με τρία ράμματα στα πεταχτά και ένα πρόχειρο μπαντάρισμα φορτώσαμε τα φάρμακα στα ασθενοφόρα και ετοιμαστήκαμε να ξεκινήσουμε».

Λίγο προτού ξεκινήσει το ιατρικό κομβόι ο Θεόπιστος απευθύνεται στον υφυπουργό Υγείας. «Κύριε υπουργέ, δώστε μια εντολή, γιατί ακούμε ότι αστυνόμοι πυροβολούν στα ασθενοφόρα!».

«Είχαμε ακούσει ότι από την πλατεία Κάνιγγος και πέρα γίνεται χαλασμός Κυρίου και φοβόμασταν πως θα βρεθούμε ανάμεσα στα πυρά της αστυνομίας» εξηγεί σήμερα ο κ. Θεόπιστος. Ο υφυπουργός Υγείας τους παροτρύνει να μην ανησυχούν. «Μη φοβάστε, ώσπου να φτάσετε θα έχουν ειδοποιηθεί». Για κάθε ενδεχόμενο οι γιατροί φροντίζουν να πάνε ντυμένοι με τις χειρουργικές στολές τους! «Ημασταν με τις φόρμες του χειρουργείου και με τα πράσινα καπέλα για λόγους προνοίας. Φοβόμασταν. Επρεπε να είμαστε διακριτοί» προσθέτει ο κ. Θεόπιστος.

Από το Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών η πομπή των τεσσάρων ασθενοφόρων ξεκινάει λίγο μετά στις 21.00. «Μετά μυρίων βασάνων φτάσαμε στην πύλη του Πολυτεχνείου. Εκεί γινόταν το σώσε: καπνοί, μολότοφ, δακρυγόνα και κάποιοι πυροβολισμοί. Οι φοιτητές άνοιξαν το πορτάκι στην πύλη και μπήκαμε μέσα» αναφέρει ο κ. Θεόπιστος. Από την πρώτη εξέταση των τραυματιών οι γιατροί διαπιστώνουν ότι οι περισσότεροι παρουσιάζουν εγκαύματα στα χέρια και θλαστικά τραύματα. «Καθώς έπεφταν τα δακρυγόνα πήγαιναν τα παιδιά να τα πιάσουν για να τα σβήσουν και καίγονταν» τονίζει ο κ. Θεόπιστος. «Ενας μόνο είχε σοβαρό τραύμα, το οποίο δεν γνωρίζω αν ήταν από αιχμηρό αντικείμενο ή κάτι άλλο. Αυτός και κάποιοι άλλοι φοιτητές χρειάζονταν απαραιτήτως νοσοκομειακή περίθαλψη».

Η στιγμή του «Αϊ γαμήσου, υπουργέ!»

Κάποια στιγμή όμως, έχοντας περάσει ήδη 2,5 ώρες οι γιατροί στο Πολυτεχνείο, οι γιατροί του Ρυθμιστικού θα χάσουν κάθε επικοινωνία μεταξύ τους. Οι κκ. Σγούρας και Δημητρακόπουλος βρίσκονται με τα μέλη της Συντονιστικής. Ο κ. Παπασταματίου είναι στο ιατρείο, ενώ ο κ. Θεόπιστος κινείται κοντά στην κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου. «Υστερα από τόσες ώρες τους έχασα» λέει ο κ. Θεόπιστος. «Δοκίμασα να βγω στην Πατησίων, να μεταφέρω τους πρώτους τραυματίες. Βγαίνοντας έξω βλέπω το 4129, το ασθενοφόρο στο οποίο επέβαινα, να λείπει το μισό. Από τη μέση και πάνω δεν υπήρχε. Το είχαν κάνει μαντάρα. Εκείνη τη στιγμή πλησίασε ένα ασθενοφόρο του IKA. Το σταμάτησα και έβαλα μέσα πέντε τραυματίες. Ο ένας επάνω στον άλλο».

Με τον ασύρματο του ασθενοφόρου ο γιατρός καλεί τον υφυπουργό Υγείας για να τον ενημερώσει, να ζητήσει οδηγίες, να πληροφορηθεί πού βρίσκονται οι τρεις συνάδελφοί του. «Δεν άργησε να απαντήσει. Μόνο που μου είπε να παραμείνω εκεί. «Τι λέτε, κύριε υπουργέ; « του απαντώ· «εδώ γίνεται χαμός, έχω να μεταφέρω πέντε τραυματίες». Επέμενε. Τότε γύρισα και του είπα εκνευρισμένος: «Αϊ γαμήσου, υπουργέ!». Είχα πανικοβληθεί. Φόβος; Τρόμος. Οποιος κάνει τον σκληρό λέει παραμύθια. Κόντευε να σπάσει η καρδιά μας από τον φόβο. Και τα μάτια σαν καταπακτές έξω».

Με το ασθενοφόρο του IKA και τους πέντε τραυματίες ο κ. Θεόπιστος αναχωρεί εσπευσμένα από το Πολυτεχνείο για το νοσοκομείο. «Ξεκινάμε μετά πολλών βασάνων να πάμε στο νοσοκομείο μέσω της λεωφόρου Αλεξάνδρας, ελισσόμενοι ανάμεσα σε ανατραπέντα αυτοκίνητα. Κάποια στιγμή ένας ένστολος έπεσε γονατιστός μπροστά στο αυτοκίνητο. Ηταν δόκιμος γιατρός. Κλαίγοντας μας ζητάει να τον πάρουμε μαζί μας προς τη Μεσογείων. Ηθελε να επιστρέψει στη μονάδα του, όπως μας είπε. Τον βάλαμε κάτω από τα σεντόνια και φύγαμε».

Στη συμβολή Φειδιππίδου και Μεσογείων το προπορευόμενο ασθενοφόρο, στο οποίο επιβαίνει ο κ. Θεόπιστος, πέφτει πάνω σε στρατιωτικό όχημα που κλείνει τον δρόμο. «Μέσα από ένα Ντόιτς κατεβαίνουν δύο στρατιωτικοί με κράνη και τα πιστόλια στα χέρια και μας λένε: «Πού πάτε, ρε αλήτες;». Τους λέω ότι «μεταφέρουμε τραυματίες στο νοσοκομείο με εντολή του υπουργού». Αυτό το «με εντολή του υπουργού» το κοπανάγαμε συνεχώς. Με εντολή υπουργού τη γλιτώσαμε. «Τσακιστείτε από ‘δώ» μας είπε ωρυόμενος. Ετσι φύγαμε, ενώ στο βάθος προλάβαμε να δούμε τα τανκς με τους προβολείς αναμμένους».

Η ώρα της… ΕΣΑ

Λίγες εβδομάδες μετά, όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ, την επικίνδυνη αποστολή τους στο Πολυτεχνείο οι γιατροί του Ρυθμιστικού Κέντρου Αθηνών θα κληθούν από την ΕΣΑ να δώσουν εξηγήσεις. Αυτό συνέβη όταν ο Δημήτρης Ιωαννίδης ανέτρεψε τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Πρώτος προσήχθη ο κ. Ιωάννης Θεόπιστος από το σπίτι του στου Ζωγράφου. «Ερχονται δύο κύριοι με πολιτική περιβολή και με ρωτάνε: «Είστε ο γιατρός Ιωάννης Θεόπιστος;». Λέω: «Μάλιστα». «Σας παρακαλώ να μας ακολουθήσετε». Λέω: «Τι είστε εσείς;». «Αστυνομικοί» μου απαντάνε. Λέω: «Τώρα;». «Ναι, τώρα»». Μόλις κατέβηκαν στον δρόμο ο γιατρός διαπίστωσε ότι τον περίμενε ένα στρατιωτικό τζιπ. «Αυτό δεν μου άρεσε. Με ενέβαλε σε σκέψεις. Αστυνομικοί με στρατιωτικό τζιπ; αναρωτήθηκα». Κατά τη διάρκεια της διαδρομής προς την οδό Βασιλίσσης Σοφίας ο κ. Θεόπιστος προσπαθεί να μάθει τον λόγο της προσαγωγής του. «Εμείς δεν ξέρουμε τίποτε. Αυτή την εντολή είχαμε, αυτή εκτελέσαμε» του απαντούν.

«Στην ΕΣΑ με οδήγησαν σε μια αίθουσα αναμονής. «Καθήστε» μου λένε. Κάθησα. Για δύο ώρες δεν μου μίλησε κανείς. Κάποια στιγμή με πήγαν σε μια άλλη αίθουσα. Εκεί, σε ένα γραφείο καθόταν ένας βλοσυρός αξιωματικός, ο οποίος για πολλή ώρα έκανε ότι κοιτούσε κάτι έγγραφα, ενώ περιστασιακά μιλούσε στο τηλέφωνο. Δεν μου έδινε καμιά σημασία» θυμάται ο κ. Θεόπιστος. Οταν αποφασίσει να του μιλήσει, ο αξιωματικός της ΕΣΑ θα ζητήσει να μάθει τη βιογραφία του κ. Θεόπιστου. «»Πού γεννήθηκες;». «Στα Γιάννενα» του λέω. «Ποιους ξέρεις απ’ τα Γιάννενα; « με ρωτάει. «Πολλούς, πάρα πολλούς» απαντώ. «Πού ήσουν, τι έκανες στον συμμοριτοπόλεμο;». «Πήγαινα στο σχολείο» του είπα. «Στο Πολυτεχνείο γιατί πήγες;». «Πήγα με εντολή υπουργού»». Για μία ακόμη φορά η «εντολή υπουργού» θα βγάλει τον γιατρό από τις περιπέτειες.