Οι δραστηριότητες σκιωδών υπεράκτιων δομών που απευθύνονται στους (πολύ) πλούσιους συχνά μοιάζουν να είναι όχι απλώς πολύ μπερδεμένες, αλλά και να βρίσκονται πολύ μακριά από τη ζωή των περισσότερων απλών ανθρώπων.
Οπως όμως δείχνουν τα αρχεία «Κύπρος Εμπιστευτικό», η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα διαρροή χρηματοπιστωτικών δεδομένων από την Κύπρο, μπορεί και να έχουν άμεση σχέση με άτομα δραστηριοποιούμενα σε πεδία πολύ οικεία: την κάλυψη της επικαιρότητας στη Γερμανία, το ποδόσφαιρο της Premier League στην Αγγλία ή την ιδιοκτησία της μεγαλύτερης ταξιδιωτικής εταιρείας στην Ευρώπη.
Οπως και προηγούμενες διαρροές αρχείων από υπεράκτια χρηματοπιστωτικά κέντρα, έτσι και αυτή αποκάλυψε τη μηχανική μιας μυστικοπαθούς βιομηχανίας που συγκαλύπτει τις συναλλαγές των πλέον εύπορων και πολιτικά διασυνδεδεμένων.
Αυτή τη φορά, στην καρδιά της ιστορίας βρίσκονται μερικοί από τους πλουσιότερους Ρώσους: τα αρχεία δείχνουν πως πάροχοι υπηρεσιών στην Κύπρο τούς βοήθησαν να μεταφέρουν περιουσιακά στοιχεία ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ενώ επίκειντο οι δυτικές κυρώσεις, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Τα Cyprus Confidential Papers είναι ένα σύνολο 3,6 εκατομμυρίων εμπιστευτικών οικονομικών αρχείων, τα περισσότερα δημιουργημένα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έως το 2022, τα οποία διέρρευσαν από ανώνυμη πηγή στη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και τα γερμανικά Paper Trail Media – που μοιράστηκαν κατόπιν την πρόσβαση με την «Guardian», τη «Monde» και άλλους δημοσιογραφικούς εταίρους τους. Επειτα από έρευνα οκτώ μηνών, έφτασαν και στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
Τι μάθαμε από αυτά; Πως η PwC Cyprus, μία από τις μεγαλύτερες λογιστικές εταιρείες στον κόσμο, και άλλοι σύμβουλοι φέρεται να βοήθησαν τον ρώσο ολιγάρχη Αλεξέι Μορντάσοφ να επιχειρήσει να μεταφέρει, τη μέρα ακριβώς που του επιβλήθηκαν κυρώσεις από την ΕΕ, το μερίδιό του στην Tui, τη μεγαλύτερη ταξιδιωτική εταιρεία της Ευρώπης, περίπου το ένα τρίτο των μετοχών της δηλαδή, αξίας άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, στη σύντροφό του: η μεταβίβαση βρίσκεται στο στόχαστρο συνεχιζόμενης ποινικής έρευνας στην Κύπρο.
Μάθαμε επίσης πως εταιρείες που συνδέονται με τον ίδιο ολιγάρχη φέρεται να (πάντα…) πραγματοποίησαν σε δόσεις μυστικές πληρωμές συνολικού ύψους 600.000 ευρώ σε έναν γερμανό δημοσιογράφο που θεωρείται κορυφαίος ειδικός σε θέματα Ρωσίας, τον Χούμπερτ Ζάιπελ.
Ηταν μια «χορηγία» για τη συγγραφή δύο βιβλίων που περιγράφουν την άνοδο του Βλαντίμιρ Πούτιν στην εξουσία, σκιαγραφώντας πορτρέτα του που περιγράφονται από πολλούς ως «συμπαθή»: ο ίδιος ο Ζάιπελ επιμένει πως παρέμεινε αμερόληπτος, ο γερμανικός εκδοτικός οίκος Hoffman und Campe, ωστόσο, ανακοίνωσε ότι διακόπτει την πώληση βιβλίων του.
Και οι αποκαλύψεις συνεχίστηκαν φέρνοντας αυτή τη φορά στο φως μυστικές διαδρομές χρημάτων του Ρόμαν Αμπραμόβιτς τα χρόνια που ήταν ιδιοκτήτης της Τσέλσι, από το 2003 έως το 2022, όταν αναγκάστηκε να την πουλήσει λόγω των οικονομικών κυρώσεων για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα της εταιρείας MeritServus, που ειδικεύεται στην παροχή υπεράκτιων υπηρεσιών στην Κύπρο, ο Αμπραμόβιτς κατέβαλε για χρόνια, μέσω μυστικών κονδυλίων και υπεράκτιων εταιρειών, τεράστια ποσά σε ατζέντηδες, ανιχνευτές ταλέντων, προέδρους συλλόγων και στελέχη της ομάδας του χωρίς αυτή η τελευταία να επιβαρύνει τον ισολογισμό της: έπειτα από το πρόστιμο 10 εκατομμυρίων ευρώ που επέβαλε το καλοκαίρι η UEFA στην Τσέλσι για παραβίαση του οικονομικού ευ αγωνίζεσθαι, την υπόθεση έχουν αναλάβει πλέον να διερευνήσουν οι αρμόδιες βρετανικές αρχές.
Από τα Cyprus Confidential Papers μάθαμε επίσης ότι η Κύπρος (φέρεται να) έχει γίνει μέσα σε μια δεκαετία ένα ανυπέρβλητο σταυροδρόμι στην παγκόσμια βιομηχανία του πορνό: χάρη πρωτίστως στις ιδιαίτερα ευνοϊκές φορολογικές συνθήκες που προσφέρει, ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες «ιστοτόπων για ενήλικες» παγκοσμίως την έχουν καταστήσει ευρωπαϊκή τους βάση, το ίδιο και εταιρείες μάρκετινγκ ή διαφήμισης που συνεργάζονται με τη βιομηχανία πορνό.
Εδώ βέβαια ταιριάζει περισσότερο η ρήση «ό,τι είναι νόμιμο δεν είναι πάντα και ηθικό». Σε κάθε περίπτωση, η κυπριακή κυβέρνηση δεσμεύτηκε για αυστηροποίηση των ελέγχων στον χρηματοπιστωτικό της τομέα και «προσέγγιση μηδενικής ανοχής» στις παραβιάσεις των δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία.