Αυξάνονται και πληθύνονται οι Αγιοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας… Δεκάδες πρόσωπα που έζησαν στη σύγχρονη εποχή και έγιναν γνωστά για τον ασκητικό τους βίο και την πίστη τους στον Θεό προστίθενται κάθε χρόνο στο Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας και γίνονται οι Αγιοι του 21ου αιώνα…
Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια έχουν ανακηρυχθεί 10 νέοι Αγιοι, ενώ την περίοδο 2020-2021 είχαν συμπεριληφθεί στο Αγιολόγιο άλλα 19 πρόσωπα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν μορφές ιδιαίτερα αγαπητές στους χριστιανούς, όπως ο Αγιος Εφραίμ της Νέας Μάκρης που αγιοκατατάχθηκε το 2011, έπειτα από πλήθος αιτημάτων προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο – μεταξύ των οποίων και της Εκκλησίας της Ελλάδος – και ο γέροντας Παΐσιος που ανακηρύχθηκε Αγιος το 2015.
Εντονη κινητικότητα εμφανίζεται, όμως, στο θέμα των αγιοποιήσεων το τελευταίο χρονικό διάστημα, καθώς από τις αρχές Οκτωβρίου μέχρι σήμερα τρεις νέοι Αγιοι έχουν προστεθεί στο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πρόκειται για τον γέροντα Γερβάσιο Παρασκευόπουλο (1877-1964), που διετέλεσε ηγούμενος στη Μονή του Γηροκομείου της Πάτρας και μνημονεύεται για τη βοήθεια που λέγεται ότι παρείχε στους μικρασιάτες πρόσφυγες της περιοχής, και για τον πατέρα Αθανάσιο Χαμακιώτη, πρώην εφημέριο στον Ιερό Ναό Νερατζιώτισσας στο Μαρούσι – οι δυο τους αγιοποιήθηκαν την περασμένη Πέμπτη.
Και μία γυναίκα
Πριν από ενάμιση μήνα, όμως, ως Αγία είχε ανακηρυχθεί και η μοναχή Γαβριηλία Παπαγιάννη, μια γυναίκα με μυθιστορηματική ζωή, η αγιοκατάταξη της οποίας προκάλεσε έκπληξη για δύο λόγους: εξαιτίας του φύλου της, καθώς οι αγιοποιήσεις γυναικών είναι πολύ σπάνιες στην Ορθόδοξη Εκκλησία, όπου η επιλογή της αγιοκατάταξης συνηθίζεται κυρίως για πρώην ιερωμένους – άρα για άνδρες – αλλά και για το γεγονός ότι στο παρελθόν η Γαβριηλία Παπαγιάννη είχε κατηγορηθεί για αιρετισμό.
Γεννημένη το 1897 στην Κωνσταντινούπολη, απελάθηκε με την οικογένειά της το 1923 και έγινε η δεύτερη γυναίκα που έγινε ποτέ δεκτή σε ελληνικό πανεπιστήμιο αποκτώντας πτυχίο Φιλοσοφίας στο ΑΠΘ. Είχε ήδη λάβει πτυχίο Βοτανικής σε ελβετικό πανεπιστήμιο, ενώ στη συνέχεια σπούδασε φυσικοθεραπεία στην Αγγλία, όπου και έζησε ως το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Λίγο αργότερα μετέβη στην Ελλάδα, όπου εργάστηκε σε δικό της φυσικοθεραπευτήριο για δέκα χρόνια. Το 1954 που «έλαβε» όρκο φτώχειας δώρισε όλα της τα υπάρχοντα και μετακόμισε στην Ινδία, όπου πρόσφερε έργο για την ανακούφιση των φτωχών. Εζησε 11 μήνες ως ερημήτρια στα Ιμαλάια και έπειτα, σε ηλικία 60 ετών, έλαβε τη μοναχική κουρά. Πραγματοποίησε ιεραποστολές ως απεσταλμένη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, στην Αφρική, στη Γερμανία για μία δεκαετία, επέστρεψε στην Ινδία και τελικά κατέληξε στην Ελλάδα, όπου και πέθανε το 1992.
Εντός του 2023 σύγχρονοι Αγιοι έχουν ανακηρυχθεί, επίσης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιερεμίας Α’ και ο γέροντας Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, ένας υμνογράφος που έζησε στο Αγιον Ορος μέχρι το τέλος της ζωής του το 1991 και ο οποίος υπολογίζεται ότι είχε συνθέσει περισσότερες από 2.000 ιερές ακολουθίες.
Τα κριτήρια
Σύμφωνα με τους θεολόγους, τέσσερα είναι τα βασικά κριτήρια που πρέπει να πληροί ένα πρόσωπο για να φορέσει το… φωτοστέφανο: η ορθόδοξη διδασκαλία του, τα θαύµατα που έκανε, οι µαρτυρίες των πιστών για το πρόσωπό του και η αφθαρσία των λειψάνων του. Παλαιότερα απαραίτητο θεωρείτο να έχει μεσολαβήσει αρκετός χρόνος από τον θάνατό του μέχρι την ένταξή του στο Αγιολόγιο, κάτι το οποίο τα τελευταία χρόνια ατονεί.
Κοινωνικά και ηθικά κριτήρια δεν λαμβάνονται υπόψη για την αγιοκατάταξη από την Ορθόδοξη Εκκλησία, σε αντίθεση με τη Ρωμαιοκαθολική. Είναι ενδεικτικό ότι πριν από λίγες ημέρες ο Πάπας Φραγκίσκος θέσπισε ένα επιπλέον κριτήριο με βάση το οποίο μπορεί κάποιος να αναγνωριστεί ως Αγιος: το να έχει θυσιάσει τη ζωή του για το καλό του συνόλου. Με βάση αυτή τη φιλοσοφία, ο ίδιος είχε αναγνωρίσει ως Αγίους τους γιατρούς και τους νοσοκόμους που έχασαν τη ζωή τους από Covid-19 στην πρώτη φάση της πανδημίας. Αντιθέτως, για την Εκκλησία της Ελλάδος, οι ηρωικές πράξεις δεν συνιστούν κριτήριο αγιοσύνης και για τον λόγο αυτόν είχε απορριφθεί το 2003 αίτημα που ζητούσε την αγιοποίηση του Αθανάσιου Διάκου.
