Στο παρελθόν ο Πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ είχε εκφράσει με μεγάλη βεβαιότητα ότι η ιστορία αλλάζει προς όφελος της Κίνας και τίποτα δεν θα σταματήσει την άνοδό της.

Πράγματι, μετά τη δεκαετία του 1980, το μερίδιο της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία αυξήθηκε από το σχεδόν 2% το 1990 σε 18,4% το 2021. Πρόκειται για ένα επίτευγμα που δεν το κατάφερε ίσως κανένα κράτος.

Για πολλούς δυτικούς, η Κίνα στοχεύει να διεκδικήσει εκ νέου το αυτοκρατορικό καθεστώς που κατείχε από τον 16ο έως τις αρχές του 19ου αιώνα, όταν το μερίδιό της στην παγκόσμια οικονομική παραγωγή κορυφώθηκε στο 1/3.

Παρ΄όλα αυτά, σύμφωνα με τον Ινδό επενδυτή και αρθρογράφο των Financial Times, Ρούτσιρ Σάρμα, ανεξάρτητα από το τι λέει ο Κινέζος πρόεδρος, το μερίδιο της χώρας του στην παγκόσμια οικονομία είναι πιθανό να μειωθεί στο άμεσο μέλλον.

Για πρώτη φορά μετά τη στασιμότητα της κινεζικής οικονομίας επί των ημερών του Μάο Τσε Τουνγκ τις δεκαετίες του 1960 και του 70, η Κίνα όχι μόνο πνέει τα λοίσθια, αλλά μάλλον θα χάσει τον αυτοκρατορικό στόχο της.

Ήδη, όπως αναφέρει ο Ινδός ειδικός, το 2022, το μερίδιο της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία συρρικνώθηκε λίγο, ενώ φέτος θα συρρικνωθεί πιο σημαντικά, στο 17%. Αυτή η διετής πτώση 1,4% είναι η μεγαλύτερη από τη δεκαετία του 1960. Όπως αναφέρει ο Σάρμα, αυτοί οι αριθμοί είναι σε όρους «ονομαστικού» δολαρίου -μη προσαρμοσμένοι για τον πληθωρισμό- το μέτρο που αποτυπώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια τη σχετική οικονομική ισχύ ενός κράτους.

Παγκόσμιες προεκτάσεις

Τι συνέπειες όμως θα μπορούσε να έχει μια τέτοια εξέλιξη παγκοσμίως;

Για τον Σάρμα, η παρακμή της Κίνας θα μπορούσε να αναδιοργανώσει τον κόσμο. Από τη δεκαετία του 1990, το μερίδιο της χώρας στο παγκόσμιο ΑΕΠ αυξήθηκε κυρίως σε βάρος της Ευρώπης και της Ιαπωνίας, οι οποίες είδαν τα μερίδιά τους να διατηρούνται λίγο πολύ σταθερά τα τελευταία δύο χρόνια.

Το κενό που άφησε η Κίνα έχει καλυφθεί κυρίως από τις ΗΠΑ και από άλλες αναδυόμενες οικονομίες.

Η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 8 τρισ δολ το 2022 και το 2023 στα 105 τρισ δολ, αλλά η Κίνα δεν θα αντιπροσωπεύει κανένα από αυτά τα κέρδη, με τις ΗΠΑ να αντιπροσωπεύουν το 45% και άλλες αναδυόμενες χώρες το 50%.

Το μισό κέρδος για τις αναδυόμενες χώρες θα προέλθει μόνο από πέντε από αυτές τις χώρες: Ινδία, Ινδονησία, Μεξικό, Βραζιλία και Πολωνία, κάτι που ο Σάρμα λέει πως είναι ένα εντυπωσιακό σημάδι πιθανών μελλοντικών μετατοπίσεων ισχύος. Τα στοιχεία μάλιστα στα οποία βασίζεται η ανάλυση του Σάρμα για τη διολίσθηση του μεριδίου της Κίνας στο παγκόσμιο ΑΕΠ βασίζονται στα επίσημα κινεζικά στοιχεία.

Μείωση πληθυσμού και αναιμική αύξησης παραγωγής

Το γεγονός ότι μια τέτοια εξέλιξ πέρασε απαρατήρητη μέχρι σήμερα οφείλεται, σύμφωνα με τον Ρούτσιρ Σάρμα, στο γεγονός οι περισσότεροι αναλυτές επικεντρώνονται στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ, η οποία είναι προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό. Έτσι, το Πεκίνο έχει καταφέρει εδώ και καιρό να παρουσιάζει μια ανάπτυξη γύρο στο 5% που είναι κοντά στον επίσημο στόχο. Αυτό με τη σειρά του φαίνεται να επιβεβαιώνει, κάθε τρίμηνο, το επίσημο αφήγημα ότι «η ανατολή ανεβαίνει».

Αλλά ο πραγματικός μακροπρόθεσμος δυνητικός ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας (δηλαδή το άθροισμα των νέων εργαζομένων που εισέρχονται στο εργατικό δυναμικό και η παραγωγή ανά εργαζόμενο) είναι τώρα περισσότερο από 2,5%, λέει ο Ινδός επενδυτής.

Η πληθυσμιακή ανάπτυξη της Κίνας έχει ήδη μειώσει το μερίδιό της στον παγκόσμιο πληθυσμό στις ηλικίες εργασίας από το 24% στο 19% και αναμένεται να μειωθεί στο 10% τα επόμενα 35 χρόνια. Με ένα συρρικνούμενο μερίδιο των εργαζομένων στον κόσμο, ένα μικρότερο μερίδιο ανάπτυξης είναι σχεδόν βέβαιο, αναφέρει ο Σάρμα.

Επιπλέον, την τελευταία δεκαετία, η κινεζική κυβέρνηση έχει γίνει πιο παρεμβατική και τα χρέη της είναι στον θεό για μια αναπτυσσόμενη χώρα.

Αυτές οι δυνάμεις επιβραδύνουν την αύξηση της παραγωγικότητας, μετρούμενη ως παραγωγή ανά εργαζόμενο. Αυτός ο συνδυασμός -λιγότεροι εργαζόμενοι και αναιμική αύξηση της παραγωγής ανά εργαζόμενο- θα δυσκολέψει εξαιρετικά την Κίνα να αρχίσει να ανακτά μερίδιο στην παγκόσμια οικονομία, εκτιμά το άρθρο στους Financial Times.

Σε ονομαστικούς όρους δολαρίων, το ΑΕΠ της Κίνας βρίσκεται σε τροχιά μείωσης το 2023, για πρώτη φορά μετά τη μεγάλη υποτίμηση του κινεζικό γουάν το 1994. Δεδομένων των περιορισμών στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ, τα επόμενα χρόνια το Πεκίνο μπορεί να ανακτήσει το παγκόσμιο μερίδιο μόνο με άνοδο στον πληθωρισμό ή στην αξία του γουάν, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι πιθανό σύμφωνα με τον Σάρμα.

Η Κίνα είναι μια από τις λίγες οικονομίες που υποφέρουν από αποπληθωρισμό και αντιμετωπίζει επίσης μια πτώση ακινήτων που τροφοδοτείται από χρέη, η οποία συνήθως οδηγεί σε υποτίμηση του τοπικού νομίσματος.

Οι επενδυτές φεύγουν

Την ίδια στιγμή, οι επενδυτές αποσύρουν χρήματα από την Κίνα με ρυθμό ρεκόρ, εντείνοντας την πίεση στο γουάν. Οι ξένοι μείωσαν τις επενδύσεις σε κινεζικά εργοστάσια και άλλα έργα κατά 12 δισ. δολάρια το 3ο τρίμηνο του 2023.

Οι ντόπιοι, που συχνά εγκαταλείπουν μια ταραγμένη αγορά πριν το κάνουν οι ξένοι, φεύγουν επίσης. Οι Κινέζοι επενδυτές πραγματοποιούν εξωτερικές επενδύσεις με ασυνήθιστα γρήγορους ρυθμούς και περιφέρονται σε όλο τον κόσμο για συμφωνίες ακινήτων.