Ο Πολ Λάντις στεκόταν φρουρός έξω από την Αίθουσα Τραύματος Νο. 1 του νοσοκομείου Parkland Memorial, καθώς ο ιερέας Οσκαρ Χούμπερ περνούσε βιαστικά την πόρτα. Ηταν λίγο πριν απ’ τη 1 μ.μ. την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 1963. Λιγότερο από μισή ώρα νωρίτερα, ο Λάντις επέβαινε σε αυτοκίνητο της μυστικής υπηρεσίας και είδε από κοντά τη δολοφονία του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι καθώς η αυτοκινητοπομπή περνούσε από την πλατεία Ντίλι του Ντάλας. Ο 28χρονος πράκτορας παρακολουθούσε τη σοκαρισμένη πρώτη κυρία Ζακλίν Κένεντι, καθώς ο Χούμπερ έμπαινε στην αίθουσα όπου βρισκόταν νεκρός ο πρόεδρος. «Si capax», ψιθύρισε ο Χούμπερ στο αφτί του Κένεντι. «Εάν είναι δυνατόν, σας δίνω άφεση αμαρτιών στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Αμήν».

Ο Λάντις, 88 ετών σήμερα, είναι από τους λίγους επιζώντες που είδαν από τόσο κοντά τη δολοφονία που στιγμάτισε την πολιτική ζωή των ΗΠΑ. Πρόσφατα αφηγείται ολόκληρη την ιστορία του, στο βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε με τίτλο «The Final Witness» (Ο τελευταίος μάρτυρας).

Κεφάλαιο της Ιστορίας

Εξήντα χρόνια μετά τη δολοφονία, τα γεγονότα της 22ας Νοεμβρίου 1963 αποτελούν κεφάλαιο της Ιστορίας, αντικείμενο συζήτησης – και θεωριών συνωμοσίας – ακόμα και μεταξύ ανθρώπων που γεννήθηκαν πολλές γενιές αργότερα. Αλλά για τον Λάντις, οι αναμνήσεις του από την πλατεία Ντίλι και το νοσοκομείο Parkland παραμένουν ζωντανές και οι αποκαλύψεις του βοηθούν να αναδιαμορφώσουμε την κατανόησή μας για εκείνη τη μοιραία μέρα.

Αναταραχή έχει φέρει η αποκάλυψη του Λάντις ότι βρήκε μια άθικτη σφαίρα πάνω στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου, ακριβώς πίσω από το σημείο όπου βρισκόταν ο Κένεντι – ένας ισχυρισμός που έχει θέσει νέες αμφιβολίες στις επίσημες αφηγήσεις της δολοφονίας.

Ο Λάντις βρισκόταν στο Ντάλας επειδή η Τζάκι Κένεντι – στο προσωπικό ασφαλείας της οποίας υπηρετούσε – είχε αποφασίσει να συνοδεύσει τον σύζυγό της σε αυτό το ταξίδι. Το πλήθος ήταν ενθουσιώδες.  «Θυμάμαι, μια κυρία ανάμεσα σε μια ομάδα παιδιών που κρατούσε ένα πλακάτ που έγραφε, “Σταματήστε, κύριε πρόεδρε”», θυμάται. «Ο πρόεδρος σταμάτησε τη λιμουζίνα και άρχισε να ανταλλάσσει χειραψίες με παιδιά και ενήλικες, που αμέσως έτρεξαν στο αυτοκίνητο. Ολοι οι πράκτορες πήδηξαν από το αυτοκίνητο και πήραν προστατευτικές θέσεις γύρω από τη λιμουζίνα. Ακουσα την κυρία με το πλακάτ να φωνάζει ενθουσιασμένη “Είχε αποτέλεσμα, έκανε δουλειά το πλακάτ μας!”».

Δεν ήταν κροτίδα

Καθώς η πομπή έφτασε στην πλατεία Ντίλι ακούστηκε ένας πυροβολισμός. «Το πρώτο πράγμα που άκουσα ήταν ένας ήχος  που αναγνώρισα αμέσως ως τουφέκι μεγάλης ισχύος», περιγράφει. «Ημουν γύρω από τα όπλα όλη μου τη ζωή, ως αθλητής και ως πράκτορας της Μυστικής Υπηρεσίας, έτσι γνώριζα καλά τον ήχο των τουφεκιών. Δεν ήταν κροτίδα. Κοίταξα και είδα τον πρόεδρο να σκύβει προς την πρώτη κυρία αλλά δεν ήξερε εάν είχε χτυπηθεί.  Ακολούθησαν άλλες δύο βολές. Είδα μια λευκή λάμψη καθώς η δεξιά πλευρά του κεφαλιού του προέδρου Κένεντι εξερράγη σε ένα ροζ σπρέι αίματος, σάρκας και εγκεφαλικής ύλης», γράφει στο βιβλίο του. «Εσκυψα αυτόματα».

Οταν έφθασαν στο Parkland, ο Λάντις είδε μια σκηνή τρόμου. Το εσωτερικό της λιμουζίνας έμοιαζε σαν να είχε σκάσει βόμβα – αίμα, ανθρώπινος ιστός και θραύσματα σφαίρας ήταν σκορπισμένα παντού. Η Τζάκι Κένεντι ήταν σκυμμένη πάνω από το κεφάλι του συζύγου της, το οποίο είχε στην αγκαλιά της. Ηθελε κανείς να μη δει την κατάστασή του. Δεν τον άφηνε.

Λίμνη αίματος

Ο Λάντις και ο πράκτορας Κλιντ Χιλ, επίσης στην ασφάλεια της Τζάκι, ανέβηκαν στο πίσω κάθισμα. «Είπα: “Αφήστε με να σας βοηθήσω, κυρία Κένεντι”, και συνέχιζε να επαναλαμβάνει, “Οχι, όχι, όχι, θέλω να μείνω μαζί του“. Τελικά, κατάλαβε ότι έπρεπε να βγάλει το παλτό του και να καλύψει το κεφάλι του προέδρου, ώστε κανείς να μη δει την καταστροφική πληγή στο κεφάλι». Επειτα από αυτό, η Τζάκι τελικά παρέδωσε το σώμα του συζύγου της.

Ο Λάντις παρατήρησε δύο θραύσματα σφαίρας σε μια λίμνη αίματος δίπλα στο σημείο που καθόταν η Τζάκι. Στη συνέχεια είδε μια εντελώς άθικτη σφαίρα στο πίσω κάθισμα πίσω από το σημείο όπου καθόταν ο πρόεδρος. Την πήρε και την άφησε στο φορείο του προέδρου, περιμένοντας να τη βρουν οι γιατροί κατά τη διάρκεια της νεκροψίας.

Σε απόλυτο σοκ

Ο Λάντις ήξερε ότι ο πρόεδρος ήταν νεκρός τη στιγμή που είδε το τελευταίο χτύπημα στο κεφάλι του. Το ρολόι έδειχνε 12:30 μ.μ. Γρήγορα έγινε σαφές ότι δεν υπήρχε πιθανότητα να σωθεί ο Κένεντι, ωστόσο οι γιατροί εξακολουθούσαν να προσπαθούν για ανάνηψη. Ο Λάντις ήταν σε απόλυτο σοκ. «Ο μεγαλύτερος φόβος μου ήταν ότι θα λιποθυμούσα», θυμάται καθώς δεν μπορούσε να βγάλει από το μυαλό του την εικόνα με το κεφάλι του προέδρου Κένεντι να εκρήγνυται.

Είναι μια εικόνα που δεν μπόρεσε ποτέ να ξεχάσει η Αμερική. Εκείνη την ώρα ο δημοσιογράφος Ουόλτερ Κρονκάιτ του CBS News, διέκοψε τη σαπουνόπερα «As the World Turns» για να αναγγείλει στο έθνος τον θάνατο του προέδρου. Λίγες ώρες αργότερα ο Λάντις συνόδευε το φέρετρο του προέδρου που επέστρεψε με το Air Force One στην Ουάσιγκτον. «Εκλαιγα σε όλη τη διαδρομή», λέει. Οι σκέψεις του ήταν με τα παιδιά του ζευγαριού που γνώριζε τόσο καλά και στην πρώτη κυρία που βρισκόταν καθισμένη δίπλα στο φέρετρο. Η Ιστορία άλλαξε εκείνη την ημέρα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά και για όσους έζησαν από κοντά τη δολοφονία.