Υψηλός παρέμεινε για άλλη μια χρονιά ο αριθμός των γυναικών που δολοφονήθηκαν από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους, ενώ τα κρούσματα ενδοκοικογενειακής βίας με θύματα τις γυναίκες συνεχίζουν το ανοδικό κρεσέντο τους.

Σύμφωνα με την φρέσκια έκθεση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την βία κατά των γυναικών το 2022 αυξήθηκε τόσο ο αριθμός των γυναικοκτονιών σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, όσο και το ποσοστό των γυναικοκτονιών στο σύνολο των γυναικών θυμάτων ανθρωποκτονίας.

Αντλώντας τα στοιχεία από την ελληνική αστυνομία, η έκθεση καταγράφει 24 γυναικοκτονίες για το 2022.

Καθώς στην Ελλάδα δεν υφίσταται ξεχωριστή διάταξη νόμου για τη ποινική δίωξη του εγκλήματος της γυναικοκτονίας, η αποτύπωση της διάστασης του φαινομένου στη χώρα γίνεται μέσω της συγκέντρωσης του συνολικού αριθμού των γυναικών θυμάτων ανθρωποκτονίας με πρόθεση (άρθρο 299 του Ποινικού Κώδικα), ενώ η σχέση τους με τον δράστη προκύπτει σε συνδυασμό με τον νόμο για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας (Ν. 3500/2006).

Την ίδια στιγμή, ο συνολικός αριθμός των γυναικών θυμάτων ανθρωποκτονίας ανήλθε σε 45, καταγράφοντας σημαντική αύξηση 36,4% σε σχέση με το 2021, αποτελώντας τον δεύτερο υψηλότερο αριθμό γυναικών θυμάτων ανθρωποκτονίας τα τελευταία 13 έτη.

Για ακόμη μια χρονιά, επίσης, οι γυναικοκτονίες στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής αποτέλεσαν το μεγαλύτερο ποσοστό των καταγεγραμμένων ανθρωποκτονιών με θύματα γυναίκες 53,3%.

Οι γυναίκες μιλάνε περισσότερο

Ένα θετικό στοιχείο είναι σίγουρα το γεγονός ότι πολύ περισσότερες γυναίκες έχουν αρχίσει να μιλάνε και να καταγγέλουν τη βία που υφίστανται. Το 2021 σημειώθηκε ραγδαία αύξηση των καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας, της τάξης του 72,9%.

Έτσι, σε σχέση με το 2020 ο αριθμός των γυναικών που κατήγγειλαν ενδοοικογενειακή βία το 2022 στην αστυνομία υπερδιπλασιάστηκε, φτάνοντας σε ποσοστό το 137,6%, καθώς το 2020 4.264 γυναίκες είχαν προχωρήσει σε καταγγελία ενώ το 2022 ο αριθμός τους ανήλθε σε 10.131.

Το διάστημα 2012-2020 η αύξηση των καταγγελιών κυμαίνονταν από 1-26%.

Σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, οι γυναίκες αποτελούν τα 3/4 των θυμάτων που προχωρούν σε καταγγελία στην αστυνομία.

Επικίνδυνες σχέσεις – βίαιοι νυν σύντροφοι

Στις περισσότερες περιπτώσεις το θύμα φαίνεται να διατηρούσε, είτε κατά την στιγμή τέλεσης του εγκλήματος είτε κατά το παρελθόν, συντροφική ή συζυγική σχέση με τον δράστη.

Από τα στοιχεία της αστυνομίας για τη σχέση θύματος-δράστη προκύπτει ότι για ακόμα μια χρονιά τα υψηλότερα ποσοστά βίας καταγράφονται στις συντροφικές σχέσεις (ποσοστό 59,4%).

Αναλυτικότερα, το μεγαλύτερο ποσοστό των δραστών αποτελούν οι σύζυγοι των θυμάτων (31,7%, 4.461). Οι μόνιμοι σύντροφοι των θυμάτων αποτελούν τους δράστες των εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας σε ποσοστό 13,5%, (1.900) ενώ οι τέως σύντροφοι και οι τέως σύζυγοι καταγράφουν χαμηλότερα ποσοστά, 7,3% (1.032) και 6,8% (964) αντίστοιχα.

Ωστόσο, πέραν των γυναικών συντρόφων, τις τρεις επόμενες κατηγορίες θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, αποτελούν τα παιδιά των δραστών (14,3%), οι γονείς των δραστών (9,8%) και τα αδέλφια αυτών (7,2%).

Ο ετήσιος αριθμός των καταγγελλόμενων εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας το 2022 παρουσίασε αύξηση κατά 31,4%, σε σχέση με το 2021, διπλασιάζοντας τον αριθμό των καταγγελιών σε σχέση με το 2020 (103,5%).

Αυξάνονται οι δράστες… ανάμεσά τους και γυναίκες

Αντίστοιχα με τους προηγούμενους δείκτες, ανάλογη αύξηση παρουσίασε και ο ετήσιος αριθμός των ανδρών δραστών ενδοοικογενειακής βίας το 2022. Οι άνδρες δράστες ενδοοικογενειακής βίας ανήλθαν το 2022 σε 10.166, σημειώνοντας αύξηση 34,3% σε σχέση με το 2021. Ανάλογη φαίνεται να είναι και η αύξηση του αριθμού των γυναικών δραστών, καθώς το 2022 ανήλθαν σε 2.362, 36,4% περισσότερες σε σχέση με το 2021.

Ενδεικτικά κατά την εξέταση του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας είναι και τα στοιχεία που συγκρίνουν το ποσοστό των δραστών αυτού του εγκλήματος σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των δραστών οι οποίοι καταγγέλθηκαν στην αστυνομία για οποιοδήποτε αδίκημα.

Από τα στοιχεία των τριών τελευταίων ετών προκύπτει ότι ενώ ο συνολικός αριθμός δραστών εγκλημάτων συνολικά, ανεξαρτήτως φύλου, βαίνει μειούμενος, ο συνολικός αριθμός των δραστών εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας αυξάνεται.

Αυτό προκύπτει ως αποτέλεσμα της αύξησης των καταγγελιών των σχετικών αδικημάτων. Για το 2022, οι άνδρες δράστες ενδοοικογενειακής βίας αποτέλεσαν το 8,5% του συνολικού ανδρικού πληθυσμού που απασχόλησε την ΕΛΑΣ., ενώ οι γυναίκες το 9,3% των γυναικών δράστιδων εγκλημάτων.

34% αύξηση καταγγελιών βιασμών

Ο συνολικός αριθμός των βιασμών που καταγγέλθηκαν στην αστυνομία από γυναίκες το 2022 ανήλθε σε 303. Αναφορικά με τις καταγγελίες για βιασμό στα πλαίσια της οικογένειας, προκύπτει ότι 2022 καταγράφηκαν 88 περιστατικά με 86 άνδρες δράστες και 87 θύματα.

Η γενικότερη αύξηση των καταγγελιών στην αστυνομία αναφορικά με τα εγκλήματα έμφυλης βίας καταγράφεται και στον αριθμό των γυναικών που κατήγγειλαν βιασμό.

Σύμφωνα με την έκθεση, ο πολλαπλασιασμός των υποθέσεων που καταγράφηκαν μετά το 2020 ερμηνεύεται και εκείνος ως αποτέλεσμα της ορατότητας που έλαβε το φαινόμενο μέσα από την ανάδειξή του στη δημόσια σφαίρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Έτσι, το 2022 καταγγέλθηκαν 303 υποθέσεις βιασμών γυναικών, 34% περισσότερες σε σχέση με το 2021 και 140% περισσότερες σε σχέση με το 2020. Ο αριθμός των ανδρών θυμάτων βιασμού το 2022 ανήλθε σε 31.

Οικονομική βία

Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά στη φετινή έκθεση, δημοσιεύονται τα στοιχεία για τον αριθμό γυναικών θυμάτων οικονομικής ενδοοικογενειακής βίας. Καθώς στο ελληνικό δίκαιο δεν υπάρχει ξεχωριστή διάταξη για την οικονομική βία,  σε αυτό τον δείκτη παρουσιάζονται τα στοιχεία που αφορούν στην άρνηση καταβολής διατροφής.

Η απολύτως έμφυλη διάσταση της εν λόγω μορφής βίας αποτυπώνεται στο γεγονός ότι το 2022 ο αριθμός των γυναικών που προχώρησαν σε σχετική καταγγελία ανήλθε σε 1.626 και ο αριθμός των ανδρών σε 60.