Ενα δισεκατομμύριο ώρες: ο καθημερινός χρόνος παρακολούθησης βίντεο παγκοσμίως. Πεντακόσιες ώρες επιπλέον υλικού ανεβάζονται στην ιστοσελίδα κάθε λεπτό.

Η στατιστική αυτή κρύβεται πίσω από τη μιντιακή επανάσταση που αναλύει ο Mark Bergen, κορυφαίος συντάκτης σε θέματα τεχνολογίας στο Bloomberg, στο βιβλίο «Like, comment, subscribe», το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τον «Ψυχογιό» (στην καλή μετάφραση του Γιώργου Μπαρουξή) στις 7 Δεκεμβρίου.

Και η επανάσταση αυτή δεν είναι άλλη από το YouTube, το οποίο ίδρυσαν το 2005 οι Τσαντ Χάρλεϊ, Στιβ Τσεν και Τζουντ Καρίμ, πρώην υπάλληλοι όλοι της PayPal. Το βιβλίο καταγράφει το τεχνολογικό και επιχειρηματικό μοντέλο πίσω από το YouTube μέσα από τις αφηγήσεις των ανθρώπων που το διαχειρίζονται και διάσημων αστέρων που γεννήθηκαν χάρη σ’ αυτό.

Κυρίως, όμως, αποτυπώνει τη βασική «επαναστατική ιδέα» του: άσε τον καθένα να αναμεταδίδει περιεχόμενο online και να βγάζει χρήματα από αυτό. Από αυτό προδημοσιεύουμε σήμερα δύο αποσπάσματα για τα σχόλια κάτω από τα βίντεο και τον τρόπο με τον οποίο εργάστηκαν οι υπάλληλοι στη διάρκεια της Αραβικής Ανοιξης.

1Καθώς το YouTube μεγάλωνε, το προσωπικό άρχισε να διαπιστώνει προβλήματα σε ένα άλλο μέρος της υπηρεσίας: τα σχόλια. Η Μισέλ Φλάνερι πάντα προειδοποιούσε τους YouTubers γι’ αυτό το θέμα, ιδιαίτερα τις γυναίκες που έκαναν αναρτήσεις. Η Φλάνερι διαχειριζόταν τη μουσική για την ομάδα coolhunters του YouTube. Ηταν πρώην διευθύντρια τοπικού ραδιοφώνου, και της άρεσε να βρίσκει κρυμμένα, άγνωστα διαμάντια στον ιστότοπο, ψάχνοντάς τον όπως θα έψαχνε ένα σκονισμένο κιβώτιο με δίσκους. Αναζητώντας πάντα αντισυμβατικούς καλλιτέχνες, ανακάλυψε ταλαντούχους μουσικούς του γιουκαλίλι και μοναδικούς ανεξάρτητους ρόκερ… Πριν τους παρουσιάσει στην αρχική σελίδα, η Φλάνερι τους προειδοποιούσε επίσης για τον αναπόφευκτο καταιγισμό προσοχής και προσβολών.

Τα σχόλια αρχικά βοήθησαν το YouTube να υπερισχύσει των αντιπάλων του. Η δυνατότητα των χρηστών να επικοινωνούν κάτω από τα βίντεο τόσο μεταξύ τους όσο και με τους δημιουργούς των βίντεο δημιουργούσε αφοσιωμένους οπαδούς και κρατούσε τους χρήστες κολλημένους στον ιστότοπο.

Ομως υπήρχε πάντα και μια σκοτεινή πλευρά. Οι συζητήσεις κάτω από ορισμένα βίντεο κατέληγαν σε νεανικές διαμάχες ή σε παρέλαση spam. «Ξέραμε ότι ήταν βούρκος», παραδέχθηκε ο Χονγκ Κιου, ένας από τους πρώτους σχεδιαστές του YouTube.

Κάποτε, πριν από την εξαγορά της Google (σ.σ.: τον Οκτώβριο του 2006), ο Χάρλεϊ και ο Τσεν ανέθεσαν στον Κιου και σε μερικούς συναδέλφους του να διορθώσουν τα σχόλια. Το Digg, ένας ιστότοπος συγκέντρωσης ιστοσελίδων, ήταν δημοφιλής εκείνη την εποχή και κάποιος πρότεινε να αντιγράψουν το σύστημα αξιολόγησης του Digg: έναν αντίχειρα που έδειχνε προς τα πάνω ή έναν αντίχειρα που έδειχνε προς τα κάτω.

Με αυτά τα εικονίδια οι θεατές μπορούσαν να ψηφίζουν για τα σχόλια, ανεβάζοντας στην κορυφή εκείνα με τους περισσότερους όρθιους αντίχειρες. Ο Κιου ανησυχούσε ότι αυτό θα έδινε δύναμη στους νεαρούς νταήδες που κατέκλυζαν τον ιστότοπο.

«Αν διαβάσατε ποτέ τα Federalist Papers, ο Τζέιμς Μάντισον προειδοποιεί για την κυριαρχία του όχλου!» είπε σε μια συνάντηση. Τον κοίταξαν άφωνοι, ανοιγοκλείνοντας τα μάτια – δεν τα είχαν διαβάσει.

Ο αντίχειρας υιοθετήθηκε. Επρεπε να επινοήσουν μια λύση γρήγορα, και άλλωστε, όπως επισήμανε ένας μηχανικός, ένα τμήμα σταθμισμένων σχολίων σήμαινε ότι οι υπολογιστές είχαν περισσότερα δεδομένα να αναλύσουν, κάτι που ήταν πάντα πλεονέκτημα.

2Η Google θεώρησε ότι η Αραβική Ανοιξη ήταν μια χρυσή ευκαιρία που δινόταν στο YouTube για να αποτινάξει την εικόνα του ιστότοπου όπου βλέπει κανείς σκυλιά σε σκέιτμπορντ.

Στο δεύτερο VidCon το 2011, ο Καμάνγκαρ εκφώνησε μια σχετική ομιλία. Αρχικά, κάποια από τα μέλη του προσωπικού του ήταν ανήσυχα.

Ο προϊστάμενός τους ήταν έξυπνος, αλλά συχνά γινόταν αδέξιος, και τώρα προσπαθούσε να κρατήσει λεπτή ισορροπία, αφού από τη μια πλευρά επιδίωκε το κύρος και τα κέρδη για την Κεφαλή και από την άλλη προσπαθούσε να είναι ευχαριστημένοι οι ελεύθεροι δημιουργοί του Κορμού.

Μιλώντας στη σκηνή του VidCon, ανέφερε τα εντυπωσιακά στατιστικά στοιχεία της ιστοσελίδας του: κάθε λεπτό ανεβάζονταν σαράντα οκτώ νέες ώρες βίντεο – κάθε μέρα παρακολουθούνταν τρία δισεκατομμύρια βίντεο.

Τα μέσα ενημέρωσης προσπαθούσαν επί έναν αιώνα να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των «απλών ανθρώπων», είπε, «αλλά μόνο σήμερα, με το YouTube, οι απλοί άνθρωποι έγιναν στην πραγματικότητα τα μέσα ενημέρωσης. Δεν παρακολουθείτε απλώς τις ειδήσεις, εσείς φτιάχνετε τις ειδήσεις». Στη συνέχεια, κάλεσε στη σκηνή τον Annoying Orange, τον κωμικό του YouTube.

Στο μεταξύ, στο YouTube συνέχιζαν να μεταδίδονται ειδήσεις από ανώνυμους λογαριασμούς σε όλο τον αραβικό κόσμο. Η δουλειά του Storyful ήταν να επαληθεύει αυτό το υλικό, ώστε το YouTube να μπορεί να το προβάλει για να το δουν εκατομμύρια άνθρωποι.

Ενας στρατιώτης κάθεται σε μια πράσινη καρέκλα φορώντας μια καφίγια που καλύπτει τα πάντα εκτός από τα μάτια του. Σε λίγο σηκωνόμαστε και ακολουθούμε τρεις άντρες που μεταφέρουν εκτοξευτές ρουκετών πάνω σε χαλάσματα. Εκρήξεις. Τρέχουμε τώρα μαζί με τους άντρες, και καλυπτόμαστε μέσα σε ένα ετοιμόρροπο κτίσμα.

Ο καμεραμάν τρέχει σε ένα μικρό παράθυρο που έχει ανατιναχθεί. Εκρηξη. Η κάμερα πέφτει σε κάτι θολό. Μετά νετάρει πάλι δείχνοντας ένα τανκ που σιγοκαίγεται, βγάζοντας φλόγες και σύννεφα μαύρου καπνού. «Αλλάχου ακμπάρ! Αλλάχου ακμπάρ!».

Ο αραβικός τίτλος του βίντεο υποστήριζε ότι έδειχνε Σύρους αντάρτες στην Νταράγια, ένα προάστιο της Δαμασκού, να καταστρέφουν ένα κυβερνητικό τανκ. Η ομάδα του Λιτλ παρακολούθησε το βίντεο στο μικρό γραφείο της στο Δουβλίνο και άρχισε την εγκληματολογική εξέταση.

Πρώτα αναζήτησαν αναγνωριστικά σημεία – έναν πύργο νερού, ένα γωνιώδες κτίριο στο βάθος. Εψαξαν στο Google Maps και σε ιστοσελίδες ανταλλαγής φωτογραφιών για πύργους νερού στην Νταράγια. Επιβεβαίωσαν την ώρα και την τοποθεσία της έκρηξης χρησιμοποιώντας αναρτήσεις στο Facebook και δορυφορικές εικόνες. Στη συνέχεια βρήκαν ένα άλλο βίντεο, τραβηγμένο με κάμερα GoPro, που έδειχνε από διαφορετική γωνία την ίδια δεξαμενή να εκρήγνυται.

Το βίντεο επαληθεύθηκε. Τελικά, οι διαδηλωτές που χρησιμοποιούσαν το YouTube κατάλαβαν τι συνέβαινε, και στην αρχή των βίντεο έδειχναν στην κάμερα κάποια πρωινή εφημερίδα (επιβεβαιώνοντας την ημερομηνία) και μετά τραβούσαν έναν αναγνωρίσιμο μιναρέ (επιβεβαιώνοντας τον τόπο).

Ο Λιτλ εντυπωσιάστηκε. Το Storyful είχε γίνει το νέο ειδησεογραφικό πρακτορείο.

Το αποκαλούσε «το αρχείο τού τώρα». «Το διαδίκτυο του εκπληκτικού». Τα πρώτα προσχέδια της ιστορίας δε γράφονταν πια από τον Εντουαρντ Μάροου και τον Γουλφ Μπλίτζερ, αλλά από άγνωστους λογαριασμούς του YouTube από την Νταράγια.