«Οχι με έναν πάταγο αλλά με έναν λυγμό»

Κάποια πράγματα ο εθνολαϊκιστής πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, ο Βίκτορ Ορμπαν, τα κάνει πολύ δημόσια. Τη θερμή χειραψία που αντάλλαξε, για παράδειγμα, μέσα Οκτωβρίου με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στο Πεκίνο, διαβεβαιώνοντάς τον πως η Ουγγαρία ουδέποτε θέλησε να αντιταχθεί στη Ρωσία, αντιθέτως, επιθυμούσε πάντα στενούς δεσμούς μαζί της. Ή την εκστρατεία «για την εθνική κυριαρχία» που ξεκίνησε η κυβέρνησή του στις 19 Νοεμβρίου, γεμίζοντας την Ουγγαρία με αφίσες που δείχνουν την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μαζί με τον Αλεξάντερ Σόρος, κληρονόμο του Τζορτζ Σόρος και ως εκ τούτου νέο «μπαμπούλα» του Ορμπαν, υπό το σύνθημα «Ας μη χορεύουμε στον ρυθμό τους».

Ή, ακόμα, την «εθνική ψηφοφορία» μέσω ταχυδρομείου που λάνσαρε, καλώντας τους πολίτες να απαντήσουν σε 11 ερωτήσεις του τύπου «Οι Βρυξέλλες θέλουν να εγκαθιδρύσουν γκέτο μεταναστών στην Ουγγαρία – τι πιστεύετε;». Ή, ακόμα-ακόμα, την «υπηρεσία προστασίας της εθνικής κυριαρχίας» που θέλει να ιδρύσει διά νόμου για να πατάξει υποτίθεται «τις ξένες παρεμβάσεις στο πλαίσιο των εκλογών», θυμίζοντας ανατριχιαστικά πολύ εκείνον τον νόμο περί «ξένων πρακτόρων» του Πούτιν.

Κάποια άλλα πράγματα, πάλι, ο Ορμπαν τα κάνει πιο διακριτικά. Τον περασμένο Μάιο, για παράδειγμα, την ίδια μέρα που το ουγγρικό κοινοβούλιο υιοθέτησε ψήφισμα που διακήρυττε πως «σε ό,τι αφορά τη μετανάστευση, η θέση της Ουγγαρίας είναι σαφής και απαράλλακτη: δεν θέλουμε να γίνουμε χώρα μετανάστευσης», πέρασε και ένα νομοσχέδιο «για την απασχόληση φιλοξενούμενων εργατών» που είχε στόχο να διευκολύνει μια πραγματικότητα όλο και πιο ορατή σε αυτό το κράτος της Κεντρικής Ευρώπης: τη μαζική άφιξη μεταναστών εκτός Ευρώπης, με τις ευλογίες της κυβέρνησης.

Γιατί μπορεί ο Ορμπαν να πλασάρει εαυτόν ως το τελευταίο ευρωπαϊκό οχυρό κατά της μετανάστευσης, παρασκηνιακά ωστόσο έχει ανοίξει πλέον διάπλατα τις πόρτες της χώρας του. Η τάση ξεκίνησε χαμηλόφωνα, μέσα στην οικονομική επιτάχυνση που έφερε το τέλος της πανδημίας, για να εξαπλωθεί κατόπιν σαν πυρκαγιά υπό την πίεση των τοπικών εργοδοτών. Γιατί οι ναταλιστικές πολιτικές της κυβέρνησης ουδόλως έχουν λύσει το μεγάλο δημογραφικό πρόβλημα της Ουγγαρίας. Και η ανεργία, σε αυτή τη χώρα των 9,6 εκατομμυρίων, είναι χαμηλότερη του 5%

O ίδιος ο πρωθυπουργός της αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τον Μάρτιο πως «μέσα στα επόμενα ένα με δύο έτη η Ουγγαρία θα χρειαστεί 500.000 νέους εργαζομένους». Γιατί ο Ορμπαν θέλει μια βιομηχανική ανάπτυξη με κάθε κόστος, ιδίως στον τομέα του ηλεκτρικού αυτοκινήτου. Οι ουγγρικές επιχειρήσεις, λοιπόν, έχουν στη διάθεσή τους όλο και πιο ευέλικτες νομικές διατάξεις που τους επιτρέπουν να στρατολογούν μέσα σε μερικές εβδομάδες εργαζομένους από την άλλη άκρη του κόσμου, με τη στήριξη γραφείων ευρέσεων εργασίας και των ουγγρικών πρεσβειών.

Είναι πλέον συνηθισμένο να βλέπει κανείς στην Ουγγαρία ταϊλανδές νοσοκόμες στους οίκους ευγηρίας, φιλιππινέζους οδηγούς στα λεωφορεία της Βουδαπέστης, μογγόλους εργάτες γης στα χωράφια, Ινδούς, Φιλιππινέζους και Τούρκους στα εργοτάξια των εργοστασίων που φυτρώνουν σαν μανιτάρια στην περιοχή του Ντεμπρέτσεν – όπως το εργοστάσιο ηλεκτρικών αυτοκινήτων της BMV που θα ανοίξει εκεί το 2025 ή η γιγαντιαία μονάδα παραγωγής μπαταριών που κατασκευάζει η κινεζική CATL. Το 2022 ο αριθμός των εργατών εκτός Ευρώπης σε αυτή τη χώρα που μετρούσε στο ξεκίνημα του έτους μόλις ένα 1,3% μη ευρωπαίων κατοίκων, αυξήθηκε κατά 14% φτάνοντας τους 86.000.

Ισως να το έχετε ήδη καταλάβει, βέβαια, καμία αφρικανική ή αραβική χώρα δεν φιγουράρει στη λίστα των 15 χωρών της Ασίας και της Αμερικής (συν τη Ρωσία) για τις οποίες προβλέπει η ουγγρική νομοθεσία διευκολύνσεις μετανάστευσης. Και ο Ορμπαν επιμένει πολύ στη χρήση του όρου «φιλοξενούμενοι εργάτες» (σαν τους Gastarbeiter), όπως επίσης στο γεγονός ότι κανείς τους δεν δικαιούται να μείνει στην Ουγγαρία περισσότερα από δύο χρόνια και κανείς τους δεν μπορεί να φέρει εκεί την οικογένειά του, παρότι η οικογενειακή επανένωση αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα στην ΕΕ. Παρ’ όλα αυτά, μετά από τόσα χρόνια κυβερνητικής προπαγάνδας, για πολλούς Ούγγρους ένας ξένος παραμένει ένας ξένος. Ειδικά στην περιοχή του Ντεμπρέτσεν, λοιπόν, παρατηρούνται ήδη πολλές εντάσεις, και πολλές αντιδράσεις κατοίκων που θεωρούν ότι «οι ξένοι μάς τρώνε τις δουλειές», «οι ξένοι αυξάνουν την εγκληματικότητα», κ.ο.κ. Για όλα έχει όμως λύσεις η κυβέρνηση Ορμπαν: σύντομα οι «φιλοξενούμενοι εργάτες» θα στεγάζονται αποκλειστικά στις βιομηχανικές ζώνες, σε κοντέινερ με κουκέτες, τύπου Κατάρ.

Πριν από μόλις λίγες ημέρες, αφού κρατούσε κλειδωμένα από τα τέλη του 2022 κοινοτικά κονδύλια για τη συνοχή και την ανάκαμψη από τον κορωνοϊό ύψους 28 δισεκατομμυρίων ευρώ, η Κομισιόν ενέκρινε την αποδέσμευση συνολικά 920 εκατομμυρίων για την Ουγγαρία, και μάλιστα χωρίς κανέναν όρο. Λένε πως το έκανε με την ελπίδα να άρει ο Ορμπαν το βέτο του στην αναθεώρηση του κοινοτικού προϋπολογισμού της περιόδου 2021-2027, που προβλέπει επιπλέον βοήθεια ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία. Για να παραφράσουμε τον ποιητή, έτσι θα τελειώσει η ΕΕ, όχι με έναν πάταγο αλλά εκβιασμό τον εκβιασμό, παζάρι το παζάρι, καταπατημένη αρχή την καταπατημένη αρχή – μέχρι που θα είναι πια αργά για λυγμούς.