Kλιματικοί αρνητές δεν είμαστε, αλίμονο, κανείς ενεργός, ενημερωμένος και στοιχειωδώς ευφυής πολίτης δεν μπορεί να ισχυρίζεται στις μέρες μας είτε ότι δεν υπάρχει κλιματική κρίση είτε ότι υπάρχει, αλλά δεν είναι ανθρωπογενής. Οι άνθρωποι της γενιάς μου, οι boomers ντε, δεν αρνούμαστε επίσης την ευθύνη μας για το μέγεθος αυτής της κρίσης που κληροδοτούμε στα παιδιά μας: δεν τους έφτανε η βόμβα του συνταξιοδοτικού, έχουν να αγχώνονται και για τον πολλαπλασιασμό των ακραίων φαινομένων.
Παρ’ όλα αυτά, όταν ακούμε νέους ανθρώπους να μας λένε πόσο επείγον είναι να ληφθούν μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, νιώθουμε μια αμηχανία, αν όχι ενόχληση, και αλλάζουμε θέμα. Ο Σάιμον Κούπερ των Financial Times, που έκανε ακριβώς αυτό τις προάλλες στη διάρκεια μιας συζήτησης με την έφηβη κόρη του, αποκαλεί αυτή τη στάση «νέο αρνητισμό». Και διακρίνει τουλάχιστον δύο μορφές της. Η μία είναι η επίκληση της κρίσης – πάντα διανύουμε μια κρίση – και η διαβεβαίωση πως όταν βελτιωθούν τα πράγματα, θα ασχοληθούμε και με τον περιορισμό των εκπομπών. Κάπως έτσι αντιμετώπιζαν ανέκαθεν οι μανιώδεις καπνιστές στην Ελλάδα και τους αντικαπνιστικούς νόμους: εδώ χαλάει ο κόσμος και μας ζητάτε να στερηθούμε τη μόνη απόλαυση που μας έχει απομείνει;
Η άλλη μορφή του νέου, καλοπροαίρετου, κλιματικού αρνητισμού είναι η πίστη στην τεχνολογία: αυτή θα μας σώσει, όπως πάντα, οπότε δεν χρειάζεται να αλλάξουμε κάτι. Οσοι χρησιμοποιούν αυτό το επιχείρημα πιστεύουν ότι η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα είναι λεία και ανώδυνη. Οπως λέει όμως ο Φίλιπ Λάμπερτς, συμπρόεδρος των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η εποχή της λείας μετάβασης έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Η κυρίαρχη άποψη για την κλιματική σύνοδο που ξεκινά σήμερα στο Ντουμπάι είναι πως θα αποτύχει: αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η χώρα που τη φιλοξενεί, το Αμπου Ντάμπι, είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς υδρογονανθράκων στον κόσμο. Αυτό δεν μπορεί όμως να αποτελεί πρόσχημα για να αποστρέφουμε το πρόσωπό μας από το πρόβλημα. Διότι ένας λόγος που αποτυγχάνουν τέτοιες σύνοδοι είναι ότι οι κυβερνήσεις δεν εφαρμόζουν αυτά που συμφωνούνται. Και δεν τα εφαρμόζουν επειδή δεν δέχονται πίεση από την κοινή γνώμη σε αυτή την κατεύθυνση.
Μπορούμε εμείς, οι ενεργοί πολίτες, να κάνουμε κάτι; Ναι, να μειώσουμε το ανθρακικό μας αποτύπωμα. Εχει νόημα αυτό, δεδομένου ότι ο μόνος τρόπος να φτάσει ο πλανήτης σε μηδενικές εκπομπές είναι να αλλάξουν τα συλλογικά ενεργειακά, βιομηχανικά και γεωργικά συστήματα; Ναι, διότι αν μειώσουμε τις ατομικές μας εκπομπές θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε την ικανότητα αυτενέργειας που θα αποκτήσουμε για να πιέσουμε τα κόμματα να εφαρμόσουν μια πράσινη ατζέντα.
Kαι τότε θα μπορέσουμε να κοιτάξουμε τα παιδιά μας στα μάτια και να τους πούμε πως, έστω και την τελευταία στιγμή, κάτι προσπαθήσαμε να κάνουμε.