Σε μια περίοδο γεμάτη σύννεφα και αβεβαιότητες, παρά τα βήματα αποκλιμάκωσης στο ευρύτερο εργασιακό οικοσύστημα, οι μεταναστευτικές ροές προς το εξωτερικό καταγράφουν και πάλι άνοδο, επαναφέροντας στη δημόσια συζήτηση το brain drain.
Τη δαμόκλειο σπάθη που γεννήθηκε και γιγαντώθηκε κατά τη διάρκεια των διαδοχικών κρίσεων που έπληξαν την οικονομία και ουδείς γνωρίζει για πόσο ακόμα θα επικρέμαται πάνω από την ελληνική κοινωνία.
Υπολογίζεται ότι πάνω από 500.000 Ελληνες, στην πλειονότητά τους υψηλού μορφωτικού επιπέδου, μετανάστευσαν το διάστημα 2008-2017, αναζητώντας εργασία με καλύτερη αμοιβή και καλύτερες προοπτικές κοινωνικής και οικονομικής προόδου, ενώ και την επόμενη πενταετία συνεχίστηκε αυτό το κύμα, αν και με χαμηλότερους ρυθμούς.
H ηλικιακή κατανομή στην αγορά εργασίας, καθώς και νεότερες μελέτες, δείχνουν ότι η φυγή στο εξωτερικό παραμένει σε σημαντικά επίπεδα.
«Σίγουρα ναι». Την ίδια ώρα, ακόμη και σήμερα το 57,9% των Ελλήνων (και το 77,1% των νέων ηλικίας 17-24 και το 71,9% των 25-39) δηλώνει ότι «θα μετανάστευε στο εξωτερικό αν έβρισκε δουλειά με καλύτερες αποδοχές και καλύτερες συνθήκες», όπως καταγράφει πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις.
Μάλιστα, το 38,1% του γενικού πληθυσμού επιλέγει την απάντηση «σίγουρα ναι».
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι και τα στοιχεία της Alpha Bank αναφορικά με το ηλικιακό προφίλ, σύμφωνα με τα οποία τονίζεται πως σε ποσοστό περίπου 40% το ανθρώπινο κεφάλαιο που έφυγε ήταν νέοι έως 29 ετών.
Ταυτόχρονα, και με τον ερχομό της νέας δεκαετίας, ο αριθμός των εξερχόμενων μεταναστών σημείωσε μικρή άνοδο και πιο συγκεκριμένα το 2021, όσο η πανδημική κρίση ήταν σε εξέλιξη, με το 50% αυτών να είναι επίσης νέοι έως 29 ετών.
Επίσης, από τα στοιχεία που παρουσιάζει γίνεται έκδηλο ότι έχει μειωθεί σημαντικά το κύμα φυγής που είχε κορυφωθεί το 2012 και το 2013. Ωστόσο, η καμπύλη, με δεδομένα μέχρι το 2021, δείχνει ότι η φυγή συνεχίζεται, αν και με τα μισά περίπου μεγέθη.
Νεότερες εκτιμήσεις δείχνουν περαιτέρω βελτίωση και επιβράδυνση του brain drain, αλλά όχι σε σημείο πλήρους αντιστροφής και επιστροφής των νέων που φεύγουν ή που έχουν ήδη φύγει. Το ισοζύγιο παραμένει σημαντικά αρνητικό.
Ενα σημαντικό κομμάτι του εργασιακού παζλ, το οποίο απασχολεί το τελευταίο διάστημα την αγορά, είναι ο αριθμός των απασχολουμένων.
Με ανεργία στο 10,6% τον Μάιο του 2004, η χώρα μετρούσε 4,37 εκατ. απασχολουμένους.
Σήμερα, με μικρότερο ποσοστό ανεργίας (9,6%), μετράει 4,25 εκατ. Αρα, από την αγορά εργασίας απουσιάζουν πάνω από 100.000 εργαζόμενοι. Το «φαινόμενο» αποδίδεται στη μείωση του πληθυσμού, αλλά και στο brain drain.
«ΤΑ ΝΕΑ» απευθύνθηκαν στον καθηγητή και πρέσβη στον ΟΟΣΑ Γιώργο Παγουλάτο, ο οποίος κάνει λόγο για σταδιακή αντιστροφή του κλίματος με φόντο το θετικό πρόσημο στην ελληνική οικονομία.
«Η Ελλάδα ως χώρα εκπέμπει πλέον σταθερότητα.
Μετά μια μακρά περίοδο κρίσης, η οικονομία μεγεθύνεται με ταχείς ρυθμούς, με ταχεία μείωση της ανεργίας και σημαντικές επιδόσεις στην προσέλκυση επενδύσεων και στην προσέλκυση στελεχών.
Ξένων επενδύσεων με ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνολογία, την έρευνα και την καινοτομία.
Επομένως, για πολλούς Ελληνες που αναζήτησαν την επαγγελματική τους προοπτική στο εξωτερικό κατά την περίοδο της κρίσης, η Ελλάδα πλέον είναι μια ελκυστική επιλογή και εμφανίζει προοπτικές εφάμιλλες του επαγγελματικού περιβάλλοντός τους, που είχαν στο εξωτερικό».
Μαρτυρία
«Ο μισθός μου είναι σχεδόν τετραπλάσιος σε σύγκριση με την Ελλάδα»
Ο 29χρονος Γιάννης Π. ήδη μετρά έξι χρόνια και δύο μήνες – όπως χαρακτηριστικά λέει – στην Αγγλία και το εργασιακό του μέλλον φαντάζει πιο ευοίωνο από ποτέ. Αποφοίτησε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ωστόσο δεν κατάφερε να βρει δουλειά στη χώρα η οποία να μπορεί να του προσφέρει μια αξιοπρεπή διαβίωση, μακριά από το σπίτι των γονιών του.
«Πήρα σχετικά εύκολα την απόφαση να φύγω. Επειτα από έρευνα κατέληξα στον προορισμό μου, που ήταν το Μάντσεστερ, έστειλα κάποιες αιτήσεις και η απάντηση ήρθε σε έναν μήνα. Σήμερα μπορώ να πω ότι ο μισθός μου είναι σχεδόν τετραπλάσιος σε σύγκριση με κάποιων φίλων μου στην Ελλάδα και η ποιότητα ζωής τελείως διαφορετική. Υπάρχει ασφαλές εργασιακό περιβάλλον, συνεννόηση αλλά και ελεύθερος χρόνος».
Οσον αφορά την τρίτη λέξη από το τρίπτυχο «Μένω; Φεύγω; Επιστρέφω;», ο Γιάννης είναι κατηγορηματικός. «Οχι, δεν υπάρχει κάτι που να μου δίνει αυτά που μου προσφέρει αυτή τη στιγμή η εργασία μου. Και νομίζω πως ούτε τα ψήγματα φορολογικών κινήτρων επαναπατρισμού είναι στη σωστή κατεύθυνση. Σίγουρα χρήζουν επανεξέτασης και σίγουρα πρέπει να δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας υψηλής ειδίκευσης και υψηλών αμοιβών».
