Αναζήτηση
Στις αρχές της εβδομάδας ο «σφυγμός» της ΝΔ – έτσι λέγεται το σύντομο ενημερωτικό σημείωμα που παίρνουν καθημερινά οι βουλευτές στα κινητά τηλέφωνά τους – έπιασε τη συζήτηση για την ισότητα στον γάμο.
«Το νομοσχέδιο θα έρθει, ο ακριβής χρόνος και το περιεχόμενο είναι απόφαση του Πρωθυπουργού, οι ανακοινώσεις στην ώρα τους» διάβασαν οι γαλάζιοι παραλήπτες.
Τις προηγούμενες μέρες, το θέμα δεν έλειπε από κανένα νεοδημοκρατικό πηγαδάκι στη Βουλή, με διαφορετικές προσεγγίσεις και με προσπάθειες από όλους να «μετρήσουν» τη στάση των συναδέλφων τους.
Και εκ μέρους του Μαξίμου, εβδομάδες πριν, έχουν τρέξει στοχευμένες μετρήσεις του Μαξίμου – το γνωστό focus group.
Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών και η δυνατότητα τεκνοθεσίας δεν είναι απλώς ένα από τα ανατρεπτικά νομοσχέδια που ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι επιτελείς του εντάσσουν σε αυτό που ονομάζουν «μεταρρυθμιστική ορμή» – για την οποία παρεμπιπτόντως διακρίνουν στο σημερινό πολιτικό και κοινωνικό κλίμα ένα παράθυρο ευκαιρίας.
Είναι επιπλέον μία από τις «δύσκολες» συζητήσεις που ενεργοποιούν αντανακλαστικά στο δεξιό ακροατήριο της κυβερνώσας παράταξης.
Οσο κι αν ο Μητσοτάκης αναγνωρίζει ότι η συγκεκριμένη θεματολογία ή οι πολιτικές κινήσεις του έχουν προκαλέσει και θα προκαλούν ελεγχόμενες ταλαντώσεις στα δεξιά, εντός και εκτός ΝΔ, είναι η πρώτη φορά (όταν ξεδιπλωθεί δημόσια το σχέδιο για την ισότητα στον γάμο) που στο θεσμικό πια τερέν της Βουλής θα δοκιμαστούν εντονότερα από κάθε άλλη περίπτωση ως τώρα οι εσωκομματικές ισορροπίες.
Θα αναδειχθούν εμφατικά οι διαιρετικές τομές που χωρίζουν στο ίδιο το ακροατήριο της κεντροδεξιάς παράταξης.
Η επόμενη ημέρα συνοδεύεται από διαφορετικά σενάρια, ανάλογα με το πώς θα αποτυπωθούν αυτές οι ταλαντώσεις: άλλη πολιτική διαχείριση θα απαιτηθεί εφόσον η γαλάζια καταψήφιση – απουσία περιοριστεί σε μια 10άδα – 15άδα βουλευτών και άλλα δεδομένα θα προκύψουν εφόσον υπάρξει «αντάρτικο» των 25+, ανάμεσά τους και υπουργοί.
Κομματικές πηγές διαβλέπουν ακόμα και την προοπτική «απελευθέρωσης» της δεξιάς πτέρυγας της ΝΔ. Και αυτό υπό την έννοια όχι μιας γενικευμένης αμφισβήτησης του Μητσοτάκη αλλά περισσότερο στη λογική σύμπλευσης μιας ομάδας βουλευτών σε έναν διακριτό πια, πιο συμπαγή πόλο.
Από το Μαξίμου άλλωστε δεν περνούν απαρατήρητοι οι κατά καιρούς απογοητευμένοι της δεξιάς πτέρυγας: πρόσωπα που έχουν νιώσει παραγκωνισμένα και δεν βρίσκουν εύκολα πεδίο συνεννόησης με υπουργούς και υφυπουργούς που δεν προέρχονται από την παράταξη.
Αλλοι που έχουν εμφανίσει απροθυμία να στηρίξουν δημόσια κυβερνητικές πρωτοβουλίες ως έκφραση δυσαρέσκειας.
Ορισμένοι που διαμαρτύρονται ότι αγνοείται η δεξιά πλευρά, σχολιάζοντας ότι το βασικό στήριγμα της ΝΔ δεν είναι μια κεντρώα συμμαχία.
Εκείνοι που προτάσσουν τη σημασία να πέσει βάρος στο παραδοσιακό κομμάτι της ΝΔ επικαλούμενοι σειρά εκλογικών αναμετρήσεων στην Ευρώπη που πιστοποιεί, όπως λένε, «δεξιά στροφή».
Οι «συνθέσεις» της ΝΔ
«Μας ενδιαφέρει μόνο να εφαρμόζουμε το πρόγραμμά μας, να προωθούμε πολιτικές που αντιμετωπίζουν προβλήματα και τις εισαγόμενες κρίσεις» σχολιάζουν λακωνικά πρωθυπουργικοί συνεργάτες.
Για τον Μητσοτάκη τόσο οι «συνθέσεις» της ΝΔ όσο και ο κεντρώος προσανατολισμός παραμένουν στρατηγικές επιλογές. Τον στόχο του να απευθύνεται στα δεξιά και στα αριστερά του πολιτικού φάσματος, υπερβαίνοντας «ξεπερασμένες γραμμές» τον δείχνει από την προηγούμενη τετραετία με τρεις τρόπους. Πρώτον, σε επίπεδο προσώπων και όταν μοιράζει ρόλους, ο ίδιος δεν έχει στο μυαλό του το αυστηρώς «νεοδημοκρατικό» κριτήριο.
Εξού και η Κοινοβουλευτική Ομάδα «άνοιξε» με πρόσωπα που αρχικά ο Μητσοτάκης έφερε στο προσκήνιο ως εξωκοινοβουλευτικούς της πρώτης κυβέρνησής του, αναβάθμισε στελέχη που «μιλούν» καλύτερα στο πιο συντηρητικό ακροατήριο μαζί με άλλα που έχουν μεγαλύτερο κεντρώο πρόσημο.
Δεύτερον, σε επίπεδο ατζέντας, η μόνιμη επωδός του είναι ότι «προοδευτική» δύναμη είναι εκείνη που αποδεικνύεται «χρήσιμη, με απαντήσεις στα ερωτήματα της κοινωνίας».
Εξού και πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν την προσπάθεια Μητσοτάκη να κρατά ανοιχτή τη γαλάζια βεντάλια: τα έκτακτα επιδόματα μαζί με τις μόνιμες φοροαπαλλαγές, τη φύλαξη των συνόρων και την αμυντική θωράκιση της χώρας μαζί με την ατζέντα «δικαιωμάτων» και την ψηφιοποίηση, τις ιδιωτικοποιήσεις μαζί με προσλήψεις στο Δημόσιο.
Τρίτον, σε επίπεδο ρητορικής ο Πρωθυπουργός αποφεύγει ό,τι παραπέμπει σε κομματική ταμπέλα, προτάσσοντας νέα δίπολα (π.χ. πρόοδος – συντήρηση).
Μιλώντας δημόσια για την Κεντροδεξιά ο ίδιος έχει εκτιμήσει ότι «κατόρθωσε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να ενισχυθεί» στην Ελλάδα γιατί έγινε «σε ένα άρδην μεταβαλλόμενο τοπίο» λιγότερο ιδεολογική και περισσότερο πρακτική (Politico, Μάιος 2021).
Ομάδες και υποομάδες
Είναι φανερό ότι προσώρας και εν αναμονή των αποφάσεων για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, οι γαλάζιοι είναι χωρισμένοι στα… τρία. Απέναντι στους υποστηρικτές της πλήρους ισότητας στον γάμο στέκουν οι αντιδρώντες και οι προβληματισμένοι.
Ειδικά στις δύο τελευταίες ομάδες διακρίνονται και… υποομάδες υπό την έννοια ότι το Μαξίμου «μετρά» από τη μία τους ιδεολογικά αντίθετους και από την άλλη εκείνους που περισσότερο δείχνουν να ζυγίζουν αν η κοινωνία είναι ώριμη για μια τέτοια κυβερνητική πρωτοβουλία, βάζοντας – ορισμένοι – στην εξίσωση και το πολιτικό κόστος από ενδεχόμενη υποστήριξή της ενόψει των ευρωεκλογών.
Οι δημόσιες τοποθετήσεις από τον Μάκη Βορίδη και τον Αντώνη Σαμαρά έχουν προκαλέσει δύο… παρασκηνιακά ρεύματα εντός ΝΔ: από τη μία εκείνους που συντάσσονται με τις θέσεις του υπουργού Επικρατείας και του πρώην Πρωθυπουργού και από την άλλη εκείνους που, ενοχλημένοι από την πρόωρη όπως θεωρούν δημόσια συζήτηση, αντιδρούν στην αντίδραση.
Εσωτερικές συγκρούσεις ομάδων και υποομάδων στη ΝΔ είχαν καταγραφεί με σαφήνεια και το 2015 και το 2018. Τον Δεκέμβριο του 2015, όταν ψηφιζόταν το σύμφωνο συμβίωσης (193 υπέρ, 56 κατά, 51 απουσίες), η ΝΔ είχε μεταβατικό – τότε – πρόεδρο τον Γιάννη Πλακιωτάκη και οι γαλάζιοι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχαν αφεθεί ελεύθεροι σε ψήφο κατά συνείδηση.
Ο Μητσοτάκης ήταν στο κλαμπ του «ναι» μαζί με άλλους 18 βουλευτές – Ντόρα Μπακογιάννη, Νίκος Δένδιας, Νικήτας Κακλαμάνης, Νίκη Κεραμέως, Ολγα Κεφαλογιάννη κ.ά. Κατά του νομοσχεδίου είχαν ταχθεί συνολικά 29 βουλευτές ανάμεσά τους οι εξής: Μάκης Βορίδης, Ανδρέας Κατσανιώτης, Χαράλαμπος Αθανασίου κ.ά.
Και άλλοι 27 είχαν επιλέξει να λείπουν από την ψηφοφορία: Αντώνης Σαμαράς, Αδωνις Γεωργιάδης, Βαγγέλης Μεϊμαράκης, Χρήστος Σταϊκούρας, Βασίλης Κικίλιας, Σταύρος Καλαφάτης κ.ά. Τρία χρόνια μετά, το 2018, όταν άνοιξε το θέμα αναδοχής από ομόφυλα ζευγάρια με σύμφωνο συμβίωσης (και το οποίο είχε περάσει με 161 ψήφους), σε όλα τα κόμματα καταγράφηκαν διαφοροποιήσεις από την κεντρική γραμμή.
Η ΝΔ με πρόεδρο τον Μητσοτάκη, κινούμενη εξαρχής στη γενική γραμμή «ναι» στο νομοσχέδιο και «όχι» στο επίμαχο άρθρο, έζησε ξανά εσωτερικές συγκρούσεις, με λιγοστά στελέχη να υπερψηφίζουν τελικά και την αναδοχή (Μπακογιάννη, Κεραμέως, Κεφαλογιάννη κ.ά.).
