Mε τις διεθνείς αξιολογήσεις των πανεπιστημίων ξεμπερδεύουμε εύκολα. Επισημαίνουμε με ικανοποίηση ότι έχουμε 3-4 εκπροσώπους στις πρώτες εκατοντάδες και δεν ασχολούμαστε περισσότερο – άλλωστε αυτοί οι πίνακες έχουν δομικά προβλήματα και αμφισβητούνται σε μεγάλο βαθμό από πολλές χώρες. Με την PISA, όμως, τα πράγματα είναι σοβαρά. Εδώ η Ελλάδα κατρακυλάει διαρκώς. Κι αν είναι αλήθεια ότι το ίδιο παρατηρείται με τις επιδόσεις των 15χρονων μαθητών σε δεκάδες χώρες, η κατρακύλα των Ελλήνων είναι πολύ δραματικότερη.
Τι φταίει; Ο προφανής ένοχος είναι τα παιδιά: δεν προσέχουν, δεν διαβάζουν, δεν ενδιαφέρονται, πατώνουν. Αλλά αυτή η εξήγηση επιχειρεί απλώς να καμουφλάρει το πρόβλημα. Και να «αθωώσει» τους άλλους τρεις παράγοντες της εξίσωσης, δηλαδή τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους πολιτικούς.
Οι πρώτοι, εκτός από την απουσία μεταδοτικότητας, κατηγορούνται για άλλα δύο πράγματα. Για το ότι δεν είναι αρκετά υποστηρικτικοί προς τους μαθητές. Και για ότι τους φορτώνουν με υπερβολικό διάβασμα στο σπίτι. Η απάντησή τους είναι πως είναι λίγοι. Αλλά οι προσλήψεις εκπαιδευτικών χωρίς αλλαγή του τρόπου διδασκαλίας δεν θα λύσουν το πρόβλημα. Κι αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς «σιγκαπουροποίηση» της εκπαίδευσης, αλλά εξεύρεση τρόπων να αυξηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών και η συμμετοχή τους στο μάθημα.
H ευθύνη των γονέων θα πρέπει να αναζητηθεί μεταξύ άλλων στο ότι οι έλληνες μαθητές έχουν από τα χαμηλότερα επίπεδα «αντίστασης στο στρες» μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Μα γιατί τόσο άγχος; Επειδή οι γονείς δεν περνούν αρκετό χρόνο με τα παιδιά τους, δεν συζητούν μαζί τους θέματα που αφορούν το σχολείο, δεν συμμετέχουν; Κι αντί γι’ αυτό τα στέλνουν φροντιστήριο, γαλλικά και πιάνο, αδιαφορώντας για την ανάγκη τους να χαλαρώνουν;
Μένει ο ρόλος των κυβερνήσεων. Θα έλεγε κανείς πως το γεγονός ότι οι σχολικές κοινωνικοοικονομικές ανισότητες στην Ελλάδα είναι μικρότερες σε σχέση με άλλες χώρες δείχνει ότι το σύστημα δεν είναι εδώ τόσο ανταγωνιστικό. «Η Γαλλία ενδιαφέρεται μόνο για τους καλούς μαθητές», λέει στη «Libération» ο ιστορικός Κλοντ Λελιέβρ, προσπαθώντας να εξηγήσει τον βαθιά και επίμονα άνισο χαρακτήρα του γαλλικού εκπαιδευτικού συστήματος που αναδεικνύουν οι διαδοχικές εκθέσεις της PISA. Το κακό είναι ότι η ελληνική «ισότητα» επιτυγχάνεται προς τα κάτω, όχι προς τα πάνω. Με άλλα λόγια, δεν βελτιώνονται οι επιδόσεις όσων προέρχονται από χαμηλά στρώματα, χειροτερεύουν οι επιδόσεις των προνομιούχων…
Οι υπουργοί Παιδείας δεν μπορούν φυσικά να μπουν στην τάξη και να διδάξουν. Γιατί όμως η Ελλάδα είναι προτελευταία στον ΟΟΣΑ ως προς την προετοιμασία για ψηφιακή μάθηση; Και γιατί καταλαμβάνει μια από τις τελευταίες θέσεις ως προς την προετοιμασία για εξ αποστάσεως διδασκαλία τόσο πριν όσο και μετά την πανδημία;
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης είναι ο άνθρωπος που εκσυγχρόνισε τη δημόσια διοίκηση. Η αποστολή που έχει αναλάβει από το νέο του πόστο είναι ακόμη σημαντικότερη.
