Είναι ο πρώτος Ελληνας που αναδείχθηκε στη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Ξενοδοχίας, Εστίασης και Αναψυχής (Hotels, Restaurants and Cafés in Europe – HOTREC), ενός από τους σημαντικότερους φορείς του ευρωπαϊκού τουρισμού.
Στη θέση αυτή, ο Αλέξανδρος Βασιλικός, πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) από το 2018, εξελέγη ομόφωνα πριν από περίπου έναν χρόνο, αντανακλώντας τη δυναμική του ελληνικού τουρισμού και τον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζει πλέον το ΞΕΕ σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η HOTREC είναι η φωνή της ευρωπαϊκής Φιλοξενίας με μέλη 47 εθνικές οργανώσεις από 36 ευρωπαϊκά κράτη και με 12 εκατομμύρια εργαζομένους σε πάνω από 2.000.000 επιχειρήσεις, το 90% των οποίων είναι μικρού και μεσαίου μεγέθους ξενοδοχεία, εστιατόρια και καφέ.
Η αναγνώριση της αποτελεσματικής και επιτυχημένης δουλειάς του έλληνα προέδρου της HOTREC, μόλις στον πρώτο χρόνο της θητείας του (!), ήρθε από το πρόσωπο του προέδρου της Δημοκρατίας της Μάλτας, Τζορτζ Βέλα, που τον βράβευσε πριν από λίγες μέρες «για την προσήλωσή του στην προώθηση πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης».
«Ηταν μια πραγματικά ξεχωριστή μέρα. Η ενασχόληση με τα κοινά συνεπάγεται άγχος και μεγάλη ευθύνη, αλλά και επένδυση χρόνου, που λείπει από την οικογένεια και τη δουλειά μας. Ομως, στιγμές όπως αυτή της τιμητικής βράβευσής μου από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας της Μάλτας, Τζορτζ Βέλα, συγκινούν και αποζημιώνουν», θα πει ο Αλέξανδρος Βασιλικός, στη συνάντησή μας, λίγες μέρες μετά τη βράβευσή του.
Τον τελευταίο χρόνο η ζωή του Αλέξανδρου έχει αλλάξει, καθώς μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα και τις Βρυξέλλες, την έδρα της HOTREC. Στο πρόσωπό του, η ελληνική Φιλοξενία διαθέτει πλέον μια ισχυρή φωνή στην «καρδιά» της Ευρώπης, με ρόλο και λόγο στη διαμόρφωση κοινών ευρωπαϊκών πολιτικών για τον κλάδο. Επιπλέον, αναδεικνύεται ο ισχυρός ρόλος που διαδραματίζει εδώ και χρόνια το ΞΕΕ σε ευρωπαϊκό επίπεδο με συστηματική δουλειά, έχοντας επιτύχει μια υποδειγματική εκπροσώπηση στην ομπρέλα της ευρωπαϊκής Φιλοξενίας και προσδίδοντας κύρος και αξιοπιστία στην εικόνα της ελληνικής ξενοδοχίας και της χώρας συνολικά.
Οπως συμβαίνει και στην Ελλάδα, η Φιλοξενία είναι η ραχοκοκαλιά της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη, λέει ο Βασιλικός. Σε μια συγκυρία τεκτονικών αλλαγών για τον κλάδο, στρατηγική προτεραιότητα για τη HOTREC είναι να εκπροσωπεί αποτελεσματικά και υπεύθυνα τις επιχειρήσεις του κλάδου, προκειμένου να αντιμετωπίσουν με επιτυχία μεγάλα θέματα όπως οι πληθωριστικές πιέσεις, το ενεργειακό κόστος, οι ελλείψεις σε προσωπικό και, δυστυχώς, οι συνέπειες καταστροφικών πολέμων μέσα στην ίδια την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, λέει ο Αλέξανδρος, καλούμαστε να βάλουμε τις βάσεις για μια «πράσινη Φιλοξενία» στα χρόνια που έρχονται, ώστε να συνεχιστεί με όρους βιωσιμότητας, η προσφορά της στην Ευρώπη και τους πολίτες της.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976 από έλληνα πατέρα, αυτοδημιούργητο επιχειρηματία – ξενοδόχο και γαλλίδα μητέρα, ενεργό μέλος της γαλλικής κοινότητας στην Ελλάδα. Πήγε σε γαλλοελληνικό σχολείο και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στα Οικονομικά και Χρηματοοικονομικά, με σπουδές στη Νάντη και το Λονδίνο. Ως γάλλος υπήκοος, ο Αλέξανδρος κατέχει θέση οικονομικού συμβούλου στην πρεσβεία της Γαλλίας στην Αθήνα, από το 2008 μέχρι και σήμερα.
Οταν η συζήτηση φτάνει στο επαγγελματικό του ξεκίνημα, το μυαλό του πάει κατευθείαν στο 1998, όταν μόλις στα 22 χρόνια της ζωής του, εισήλθε επίσημα στην οικογενειακή επιχείρηση, «ως ξενοδόχος δεύτερης γενιάς». Στην ηλικία των 24 χρόνων ανέλαβε τα καθήκοντα του Chief Operating Officer (COO) του Ομίλου Airotel, ενώ έναν χρόνο αργότερα, μετά την ξαφνική απώλεια του πατέρα του, μπήκε στα βαθιά, αναλαμβάνοντας ενεργά τη διοίκηση του Ομίλου ως CEO.
Ηταν η περίοδος που ολόκληρος ο ξενοδοχειακός κλάδος είχε αρχίσει να προετοιμάζεται πυρετωδώς για τους Ολυμπιακούς της Αθήνας 2004. Με ορόσημο τους Αγώνες, ο Αλέξανδρος, ο νεαρός CEO του οικογενειακού Airotel, οδηγεί τάχιστα τον όμιλο σε διαδικασία εκσυγχρονισμού, ανακαινίζοντας πλήρως τα ξενοδοχεία του στην Αθήνα και αναβαθμίζοντας την ταυτότητά του στην αγορά. Παρά το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον που ακολούθησε στην Ελλάδα, καταφέρνει να διπλασιάσει τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας. Μεταξύ άλλων, ο όμιλος Airotel αντιπροσωπεύει πλέον έξι ξενοδοχεία στην Ελλάδα – σε Αθήνα, Πάτρα και Καβάλα – και περισσότερα από 500 δωμάτια στην ελληνική επικράτεια, ενώ θεωρείται μία από τις κορυφαίες αστικές ξενοδοχειακές αλυσίδες στη χώρα. Παράλληλα, επέκτεινε τις δραστηριότητές του και στην Κρήτη, επενδύοντας στην αγορά, ανακαίνιση και πώληση παραδοσιακών κατοικιών σε γραφικά ορεινά χωριά.
Παρότι σε μικρή ηλικία, ο Αλέξανδρος Βασιλικός εξελίσσεται σε συνδικαλιστικό στέλεχος «νέας γενιάς», υπηρετώντας τον ξενοδοχειακό – τουριστικό κλάδο από διάφορες θέσεις. Η περίοδος της οικονομικής κρίσης τον βρίσκει στη θέση του προέδρου της Ενωσης Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής – Αργοσαρωνικού. Με τη χώρα και τον κλάδο σε «περιδίνηση», εκπροσωπεί με επιτυχία τους ξενοδόχους της πρωτεύουσας, μέσα σε πρωτοφανείς προκλήσεις για την τουριστική βιομηχανία της χώρας και την οικονομία στο σύνολό της. «Η κρίση μάς οδήγησε στην ανάληψη μιας σειράς πρωτοβουλιών με στόχο τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών για την τουριστική ανάταση της Αθήνας, ως δημοφιλούς προορισμού στην παγκόσμια τουριστική αγορά. Τα θετικά αποτελέσματα όλων των τελευταίων χρόνων δικαίωσαν αυτή τη μεγάλη προσπάθεια», λέει σήμερα με ικανοποίηση.
Την ίδια περίοδο, ο Αλέξανδρος δραστηριοποιείται ως μέλος της Διοικούσας Επιτροπής και ως αντιπρόεδρος του ΞΕΕ, ως επικεφαλής Δημοσίων Σχέσεων της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) και ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), από το 2011 μέχρι τον Μάιο του 2017. Τον Ιανουάριο του 2018 εκλέγεται για πρώτη φορά πρόεδρος του ΞΕΕ, είναι δε ο νεότερος πρόεδρος του Επιμελητηρίου, από τη δημιουργία του το 1935!
«Καταιγίδα προκλήσεων»
Η συζήτηση με τον Βασιλικό αποκαλύπτει ένα νήμα της στρατηγικής του ως τεχνοκράτη και επιχειρηματία για το μέλλον του τουρισμού. Οπως ο ίδιος διαπιστώνει, «την εποχή μας σαρώνει μια καταιγίδα προκλήσεων, κρίσεων και αλλαγών», τονίζοντας πως «το κλειδί για το μέλλον είναι η προσαρμογή». Οπως χαρακτηριστικά λέει, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως ένα κλειδί γυρίζει προς δύο κατευθύνσεις: η μία κρατά κλειδωμένες τις δυνατότητες και η άλλη τις απελευθερώνει. Ο βιώσιμος τουρισμός, που είναι πλέον το ζητούμενο για όλους μας, προϋποθέτει να «σκεφτούμε αλλιώς». Να μάθουμε να λειτουργούμε με άλλη λογική. Από την ποσοτικοποίηση και τη μαζικότητα του τουρισμού να επικεντρωθούμε σε ποιοτικές προτεραιότητες, όπως η μέση διάρκεια παραμονής των τουριστών μας, η μέση δαπάνη, οι κατηγορίες επισκεπτών, ο θεματικός εμπλουτισμός, κ.λπ.
Ειδικότερα, όταν η συζήτηση κατευθύνεται στις αναγκαιότητες της σημερινής συγκυρίας, σημειώνει με έμφαση ότι «είναι πλέον επιβεβλημένο να ενισχύσουμε την ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε με περισσότερη καινοτομία, τεχνολογία και αμεσότητα στις διακυμάνσεις των τάσεων». Να προσδώσουμε ακόμη υψηλότερη προστιθέμενη αξία και να επανατοποθετήσουμε ένα αναβαθμισμένο προϊόν πάνω στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. «Ο τουρισμός είναι υπόθεση όλων μας», λέει με έμφαση. Φέτος, ακτινογραφήθηκε η υφιστάμενη κατάσταση που αντιμετωπίζει το ελληνικό ξενοδοχείο υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής, της απουσίας 53.000 θέσεων εργασίας, της υπερφορολόγησης και του αθέμιτου ανταγωνισμού από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, ενώ αποκωδικοποιήθηκαν και οι διεθνείς τάσεις για τον ξενοδοχειακό κλάδο.
Σε ό,τι αφορά το μέλλον, ο Αλέξανδρος Βασιλικός στέκεται κυρίως στα ζητήματα που διαμορφώνουν το σύνθετο περιβάλλον μέσα στο οποίο τα ελληνικά ξενοδοχεία καλούνται να επιχειρήσουν, δίνοντας έμφαση στον διψήφιο πληθωρισμό, τις πολεμικές συρράξεις που εξελίσσονται σε Μέση Ανατολή και Ευρώπη, τις απαραίτητες μεταβάσεις που καλείται να ικανοποιήσει ο ξενοδοχειακός κλάδος προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστικός, καθώς και στις ελλείψεις σε θέσεις εργασίας.
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα το φορολογικό νομοσχέδιο, που προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις αρκετών επαγγελματιών, ο Βασιλικός δεν κρύβει την ανησυχία και του κλάδου της Φιλοξενίας, κυρίως για τη νέα οριζόντια φορολόγηση που επιβάλλεται στους επισκέπτες των ελληνικών ξενοδοχείων, υπενθυμίζοντας πως «η ζήτηση δεν είναι ανελαστική», ενώ δεν κρύβει και την απογοήτευση του κλάδου σε ό,τι αφορά την «εξαιρετικά αδύναμη» ρύθμιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων. «Οι θέσεις του ΞΕΕ παραμένουν σταθερές και αναλλοίωτες εδώ και μία δεκαετία. Η διεθνής τάση είναι ξεκάθαρη: κυβερνήσεις, δήμοι, τοπικές κοινωνίες, δικαστική εξουσία ρυθμίζουν με αυστηρό τρόπο τη βραχυχρόνια μίσθωση με απόλυτη προτεραιότητα στην τοπική κοινωνία», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Ταυτόχρονα, με την ιδιότητα και του προέδρου της HOTREC, βλέπει τις νέες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα ξενοδοχεία όχι μόνο εξαιτίας των βραχυχρόνιων μισθώσεων, αλλά από τους online τουριστικούς πράκτορες. Πριν από μερικές εβδομάδες, στο πλαίσιο των υποχρεώσεων διαβούλευσης που προκύπτουν από το DMA, μια μεγάλη πλατφόρμα αναζήτησης κάλεσε τους εκπροσώπους της HOTREC, προκειμένου να παρουσιάσει τις επικείμενες αλλαγές στον τρόπο αναζήτησης και παρουσίασης των αποτελεσμάτων. Από τη συγκεκριμένη παρουσίαση, λέει ο Αλέξανδρος, προκύπτει πως τα ξενοδοχεία θα χάσουν διψήφιο ποσοστό των απευθείας κρατήσεων υπέρ των Online Travel Agents (OTAs). Η συζήτηση αυτή βρέθηκε στο επίκεντρο της τελευταίας γενικής συνέλευσης της HOTREC στις Βρυξέλλες, καθώς θεωρούμε πως η πλατφόρμα αυτή παρερμηνεύει το DMA. Η απώλεια απευθείας κρατήσεων, προσθέτει, σημαίνει μείωση εσόδων, ενώ σε βάθος χρόνου είναι ορατός ο κίνδυνος τα ξενοδοχεία να μην έχουν καν τον έλεγχο του ίδιου του προϊόντος τους.
Τουρισμός και ΕΕ
Την ίδια στιγμή, διαπιστώνει ότι και για την Ευρωπαϊκή Ενωση, ο τουρισμός δεν έχει τη σημασία που θα έπρεπε. Ενώ η Ευρώπη ως ενιαίος προορισμός είναι στην κορυφή της παγκόσμιας αγοράς, εντούτοις ο τουρισμός δεν έχει τη θέση που του αναλογεί. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν αυτό είναι το γεγονός πως δεν υπάρχει επίτροπος Τουρισμού, όπως, επίσης, δεν υπάρχει χρηματοδοτική γραμμή, αμιγώς, για τον τουρισμό και εντάσσεται συμπληρωματικά σε άλλες δράσεις. Κι αυτή είναι μια βασική αποστολή της HOTREC, να αναδείξει δηλαδή σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ τη σημασία που έχει ο τουρισμός για το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας. Αλλωστε, αυτό είναι που μεγιστοποιεί την ανάγκη για ευρωπαϊκές πολιτικές πιο φιλικές στην ανάπτυξη του τουρισμού. Το σημαντικότερο όλων κατά την άποψη του Βασιλικού, πέρα από τα νούμερα, είναι ότι η Φιλοξενία είναι ο θεματοφύλακας του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής. «Αυτό που δεν αντιγράφεται και δεν αλλοιώνεται από διεθνείς τάσεις, γιατί είναι η ταυτότητά μας», τονίζει. Παρά τις δυσκολίες, ο Αλέξανδρος δηλώνει αισιόδοξος για την πορεία προς το μέλλον υπό το πρίσμα της αντοχής και της προσαρμοστικότητας που έχει δείξει ιστορικά ο κλάδος, της θεαματικής ποιοτικής εξέλιξης που έχει καταφέρει τις τελευταίες δεκαετίες και κυρίως της καλής συνεργασίας με το υπουργείο Τουρισμού. Ειδικά γι’ αυτή, δηλώνει αισιόδοξος, «γιατί μιλάμε την ίδια γλώσσα, γιατί ξέρουμε πως οι αφίξεις και οι τζίροι δεν είναι πλέον οι μονάδες μέτρησης της επιτυχίας του τουρισμού». Τα τουριστικά μεγέθη του παρελθόντος είναι επουσιώδη, οι εξελίξεις του μέλλοντος είναι απρόβλεπτες, όμως γνωρίζουμε τις ανάγκες που επιτάσσει η εποχή μας και κυρίως τις αξίες μέσα από τις οποίες θα τις υπηρετήσουμε…
