Ως επιστήμονες κλιματικής πολιτικής, εδώ και χρόνια προσπαθούμε να αναδείξουμε τη σημασία του να συμμετέχουν οι πόλεις στις συζητήσεις και στις διαπραγματεύσεις των Συνόδων Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα. Αυτό το καταφέραμε φέτος.
Για πρώτη φορά στη φετινή COP28 συμπεριλήφθηκε μια ειδική Σύνοδος τοπικής δράσης για το κλίμα, στην οποία συμμετείχαμε εκατοντάδες δήμαρχοι, κυβερνήτες και περιφερειάρχες, με επίκεντρο το πώς μπορούμε να συντονίσουμε καλύτερα τις δράσεις μας, μαζί με τις εθνικές κυβερνήσεις.
Οι πόλεις είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς αντιπροσωπεύουν το 70% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 και βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των όλο και συχνότερων και σοβαρότερων κλιματικών κινδύνων, όπως τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ομως, ούτε οι πόλεις ούτε οι χώρες μπορούν να επιλύσουν την κλιματική κρίση από μόνες τους, ούτε να οικοδομήσουν επαρκή ανθεκτικότητα για τα εκατομμύρια των κλιματικά ευάλωτων κατοίκων τους.
Πρόσφατες έρευνες αποτυπώνουν του λόγου το αληθές. Ενώ οι εκπομπές CO2 στις πόλεις μπορούν να μειωθούν κατά 90% έως το 2050 μέσω των υφιστάμενων τεχνολογιών και επιλογών πολιτικής, οι δημοτικές Αρχές μπορούν να επιτύχουν μείωση της τάξεως του 30%, χωρίς πρόσθετη συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις. Ταυτόχρονα, εκατοντάδες εκατομμύρια ευάλωτοι πολίτες που ζουν σε προσωρινούς οικισμούς των πόλεων δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που μεταναστεύουν από αγροτικές περιοχές έπειτα από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα (όπως συνέβη με τις πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, που κόστισαν και ανθρώπινες ζωές).
Συνεπώς, μία αποτυχημένη διαχείριση των κοινωνικών επιπτώσεων της αναγκαίας πράσινης μετάβασης δεν θα οδηγήσει μόνο σε αδρανή περιουσιακά στοιχεία και υποδομές (stranded assets). Υπάρχει ο κίνδυνος να επιτείνει και το πρόβλημα της ενεργειακής ένδειας για μία μεγάλη μερίδα πολιτών (λόγω και της αύξησης του ενεργειακού κόστους), οδηγώντας σε σημαντικές κοινωνικές ανισότητες, με ολόκληρες κοινότητες και χιλιάδες ανθρώπους να «αδρανοποιούνται» (stranded communities and people).
Στην COP28 συντονίζουμε τις κοινές μας προσπάθειες με εκατοντάδες άλλους δημάρχους στον πλανήτη, στέλνοντας ένα εμφατικό μήνυμα: Οχι στους μονοδιάστατους και μονοσήμαντους σχεδιασμούς με όρους παρελθόντος. Πρέπει να προασπίσουμε τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών απέναντι στα παλαιά στερεότυπα που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων, προτάσσοντας οικονομικά και άλλα συμφέροντα.
Οι πόλεις και οι εθνικές κυβερνήσεις μπορούν να συμφωνήσουν σε νέους τρόπους συντονισμού. Ο μετασχηματισμός των κρίσιμων υποδομών και των κοινών συστημάτων όπως οι μεταφορές, τα κτίρια και η χρήση γης μέσω διατομεακού και πολυεπίπεδου σχεδιασμού είναι επιτακτικός. Ο άνθρωπος και το περιβάλλον πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο αυτών των προσπαθειών.
Ο Χάρης Δούκας είναι εκλεγμένος δήμαρχος Αθηναίων
