Ποια είναι τα συστατικά ενός καλού αστυνομικού μυστηρίου; Η πυκνή πλοκή, οι ενδιαφέροντες χαρακτήρες και φυσικά μια τοποθεσία εξέλιξης του που θα μαγεύει τους αναγνώστες ή τους θεατές. Ναι, αλλά τι σχέση έχει σε όλα αυτά ο Αη Βασίλης;
Το Ροβανιέμι, πατρίδα του χαμογελαστού γίγαντα με την κόκκινη στολή, τη λευκή γενειάδα και τα αμέτρητα δώρα, σίγουρα δεν το προφανές σκηνικό για ένα έγκλημα που συνταράσσει, μια διαφθορά που αγγίζει τα υψηλά κλιμάκια της εξουσίας και έναν φόνο που δεν περίμενε κανείς από έναν ένοχο πέραν πάσης υποψίας.
Οι μοναδικές όμως συνθήκες φωτισμού, το κλίμα, η φύση, η αρχιτεκτονική και η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της πρωτεύουσας της φινλανδικής Λαπωνίας, μιας πόλης 64.000 κατοίκων που στέκεται ακριβώς πάνω στον Αρκτικό Κύκλο, την έχουν μετατρέψει τα τελευταία χρόνια στον αγαπημένο τόπο εξέλιξης των περισσότερων σκανδιναβικών νουάρ.
Τι είναι το «Reindeer noir»
To «Reindeer noir», ο όρος που επινοήθηκε για να περιγράψει αυτή την αναδυόμενη δημοφιλή κατηγορία, χαρακτηρίζεται από «μια δόση σκοτεινού χιούμορ» και μια «τοπική αίσθηση», εξηγεί στoν Guardian η Ida Tirkkonen, επίτροπος κινηματογράφου της Film Lapland.
Οι μικρές κοινότητες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό, προσθέτει. «Οι σχέσεις μεταξύ των μικρών κοινοτήτων και των ανθρώπων τους δημιουργούν ισχυρούς χαρακτήρες, που διαφέρουν αρκετά από αυτά που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στην μικρή ή τη μεγάλη οθόνη. Αντικατοπτρίζοντας το περιβάλλον τους, οι χαρακτήρες αυτοί είναι συχνά τραχείς, προσγειωμένοι και απροσδόκητα πολυεπίπεδοι», συμπληρώνει η ίδια.
Μεταξύ των πιο μεγάλων κυκλοφοριών του είδους μέχρι σήμερα είναι το Arctic Circle (γνωστό στη Φινλανδία ως Ivalo, από το χωριό της Αρκτικής με το ίδιο όνομα), η τρίτη σεζόν του οποίου θα κυκλοφορήσει διεθνώς την άνοιξη. Με πρωταγωνιστές τη ρωσική μαφία, αστυνομικούς με σκούτερ στο χιόνι και αδυσώπητα τοπία, το αστυνομικό αυτό δράμα αξιοποιεί πλήρως τη βόρεια τοποθεσία του κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία προς όφελος της πλοκής του απογειώνοντας τη δημοφιλία του.
Οι μεγάλες επιτυχίες
Ανάλογες σειρές είναι το Reindeer Mafia (Poromafia) του 2023, ένα αστυνομικό δράμα με σκοτεινό χιούμορ για μια οικογενειακή διαμάχη εξουσίας που βασίζεται σε βιβλίο του Mikko-Pekka Heikkinen, και το 66th North Precinct, μια σειρά η πλοκή της οποίας αντλεί έμπνευση από πραγματικές υποθέσεις εγκλημάτων στη Λαπωνία.
Για του λόγο το ασφαλές η Anu Ojala, συγγραφέας και δικηγόρος με έδρα το Ροβανιέμι, εργάζεται αυτές τις μέρες πάνω στο τρίτο της αστυνομικό μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στη Λαπωνία. Τον Νοέμβριο έκανε πρεμιέρα ένα θεατρικό έργο της Heidi Holmavuo, συγγραφέα αστυνομικών μυστηρίων, με θέμα την αληθινή ιστορία μιας υπόθεσης δολοφονίας της δεκαετίας του 1950 στην πόλη Kemi της Λαπωνίας. Το βιβλίο της για την υπόθεση, Unsolved – The Case of Elli Immo, το οποίο έγραψε μαζί με την Elina Backman, οδήγησε την αστυνομία να ξανανοίξει την έρευνα.
Το δε βιβλίο της Backman Πριν πέσει η πολική νύχτα (Ennen kuin tuli pimeää), μέρος της best seller σειράς της αστυνομικών μυθιστορημάτων, αναφέρεται σε μια γυναίκα που προσπαθεί να λύσει το μυστήριο του θανάτου της αδελφής της σε έναν βάλτο σε ένα χωριό της βόρειας Λαπωνίας. Για τον Jussi Laaksonen, διευθυντή μάρκετινγκ της εταιρείας δημοσίων σχέσεων House of Lapland, αυτή η νέα τάση σχετίζεται με το γεγονός ότι η περιοχή χαρακτηρίζεται από ένα συγκεκριμένο mentality ύπαρξης που πηγάζει κατά κύριο λόγο από τη γεωγραφία της. Και την αρχιτεκτονική της, υπογραμμίζει ο ίδιος, εξηγώντας ότι η ανοικοδόμηση της βάσει των σχεδίων του αρχιτέκτονα Alvar Aalto αφού κάηκε ολοσχερώς από τον γερμανικό στρατό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποπνέει κάτι άγριο, σκληρό και παράξενο.