Το ενδιαφέρον του Βερολίνου για την πρόσδεση των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ δεν είναι νέο. Η πρώην καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ θέσπισε το 2014 τη λεγόμενη Διαδικασία του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια και άσκησε κάθε δυνατή επιρροή για τη σύναψη της Συμφωνίας των Πρεσπών, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος της ΕΕ για τη Βόρεια Μακεδονία.
Το νέο με τον διάδοχό της Ολαφ Σολτς είναι η θέρμη με την οποία ο καγκελάριος διατυπώνει τη στήριξη στην ενταξιακή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, υποβαθμίζοντας ή παραβλέποντας προβληματικές εξελίξεις, όπως είναι η περίπτωση Μπελέρη στην Αλβανία.
«Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Κοσσυφοπέδιο, Μαυροβούνιο, Βοσνία και Ερζεγοβίνη περιμένουν την ένταξή τους στην ΕΕ για πάνω από 20 χρόνια. Είναι καιρός ο καθένας να δει τη μεγάλη εικόνα, τόσο οι υποψήφιες για ένταξη χώρες όσο και τα μέλη της ΕΕ», είπε ο Σολτς, ενημερώνοντας την Ομοσπονδιακή Βουλή πριν αναχωρήσει για τη συνάντηση κορυφής ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων την Τετάρτη.
Η «μεγάλη εικόνα», για τον Σολτς, είναι η «ιστορική ευκαιρία να προσδεθεί άρρηκτα η περιοχή μια για πάντα στην Ευρώπη, αφήνοντας πίσω συγκρούσεις του παρελθόντος. Αυτό θα είναι προς όφελος της περιοχής και γεωπολιτικά και της ΕΕ», είπε. Στη βάση αυτή θεμελίωσε μία νέα πρόταση για την ενταξιακή διαδικασία: «Υποστηρίζω ότι μπορούμε να λαμβάνουμε περισσότερες αποφάσεις με ειδική πλειοψηφία, ακόμη και στη διάρκεια της ενταξιακής διαδικασίας».
Ο καγκελάριος συμπλήρωσε την πρότασή του με μία σειρά πρακτικών ερωτημάτων: «Γιατί δεν μπορούμε να αποφασίσουμε για ορισμένα στάδια αυτής της πολυετούς διαδικασίας με μια ειδική πλειοψηφία; Τα εθνικά κοινοβούλια θα συνεχίσουν να αποφασίζουν εάν θα ξεκινήσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Αλλά όχι για το άνοιγμα και το κλείσιμο κάθε κεφαλαίου της διαπραγμάτευσης, που μπορεί να μπλοκαριστεί από κάθε κράτος – μέλος».
Το επιχείρημα της «διμεροποίησης»
Προς επίρρωσιν της επιχειρηματολογίας του, ο Σολτς επέλεξε το παράδειγμα της Αλβανίας. «Εάν οι χώρες έχουν προωθήσει σημαντικά τις μεταρρυθμίσεις, όπως στην περίπτωση της Αλβανίας, αυτό πρέπει να επιβραβευτεί. Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος για το σύνολο της ενταξιακής διαδικασίας. Και αυτό δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε», κατέληξε ο γερμανός καγκελάριος.
Στη «μεγάλη εικόνα» του Σολτς η Αλβανία είναι ο καλύτερος μαθητής των Δυτικών Βαλκανίων. Αυτό ισχύει για την Αλβανία, συγκρινόμενη με τις υπόλοιπες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, και την «επιβραβεύει» με ενεργό στήριξη. Κλείνει όμως τα μάτια στα προβλήματα του κράτους δικαίου που βγάζει στην επιφάνεια η περίπτωση του κρατούμενου επί επτά μήνες, εκλεγμένου δημάρχου της Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη.
Χρησιμοποιεί τον όρο «διμεροποίηση» της ενταξιακής διαδικασίας για να παρακάμψει τις επισημάνσεις και ενστάσεις της Ελλάδας. «Είναι σημαντικό για εμάς η ενταξιακή διαδικασία να διεξάγεται με βάση την ισχύουσα μεθοδολογία και να μην υπάρχει η λεγόμενη “διμεροποίηση” των ενταξιακών διαδικασιών», απάντησε ανώτατη πηγή της Καγκελαρίας σε σχετική ερώτηση των «ΝΕΩΝ». «Δεν είμαστε εμείς που θα αναλύσουμε τη συγκεκριμένη περίπτωση (σ.σ.: την περίπτωση Μπελέρη) σε σημείο ώστε να μπορούμε να κρίνουμε οριστικά. Αλλά θα ήταν σημαντικό για εμάς η συγκεκριμένη περίπτωση να μην εμποδίσει την περαιτέρω πορεία της Αλβανίας προς την ΕΕ», συμπλήρωσε η ίδια πηγή.
Οι ελληνικές αιτιάσεις ότι το ζήτημα Μπελέρη αφορά ευθέως το κράτος δικαίου στην Αλβανία δεν εισακούγονται στην Καγκελαρία του Βερολίνου. «Το μέτρο για μας είναι οι νόμοι της Αλβανίας και η συμβατότητά τους με τις επιταγές της ΕΕ. Επ΄ αυτού δεν μας είναι γνωστή κάποια σύγκρουση», είπε η πηγή της Καγκελαρίας.
Για την παράκαμψη των ελληνικών ενστάσεων, ήρθε στη συνέχεια η πρόταση του Σολτς για ειδική πλειοψηφία στις αποφάσεις επί των επιμέρους σταδίων της ενταξιακής διαδικασίας.