Αναζήτηση
Ανάμεσα σε εκείνους που έφυγαν απογοητευμένοι από τη σύνοδο για το Κλίμα στo Nτουμπάι, σίγουρα ήταν οι Αφρικανοί, καθώς θα δουν μεγάλες περιοχές της γης τους να μετατρέπονται σε ακατοίκητα στοιχειωμένα εδάφη σε λίγες δεκαετίες και εκατομμύρια ανθρώπους σε κλιματικούς πρόσφυγες στη Δύση. Υπάρχουν όμως επίδοξοι ένοχοι γι΄ αυτό.
Σίγουρα είναι εξαιρετικά θετικό ότι η συμφωνία COP28 υπεγράφη από 198 χώρες, με τη μεσολάβηση των Ην. Αραβικών Εμιράτων. Για πρώτη φορά στην ιστορία, μια παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα αναγνωρίζει επίσημα την κρίσιμη σημασία της συστηματικής μείωσης της χρήσης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα ενσωματώνοντας τη γλώσσα της «μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα».
Το ότι ο έβδομος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο τα Ην. Αραβικά Εμιράτα κατάφερε να φέρει τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο -Σαουδική Αραβία, Ιράκ, Κίνα, Ρωσία- σε θέση να αναγνωρίσουν αυτή τη μετάβαση ήταν έκπληξη, αλλά αποκάλυψε ότι χρειαζόταν έναν «δικό» τους για να μεσολαβήσει σε αυτόν τον εκπληκτικό συμβιβασμό.
Είναι η πρώτη που COP υποστηρίζεται από τον στόχο του τριπλασιασμού των ΑΠΕ και του διπλασιασμού της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030. Σύμφωνα με ειδικούς, αυτός ο στόχος είναι αρκετός για την αντιμετώπιση έως και 3/4 των μειώσεων των εκπομπών που απαιτούνται μέχρι εκείνο το έτος για να αποφευχθεί η επικίνδυνη κλιματική αλλαγή.
Αρχίζουν τα δυσάρεστα
Ωστόσο, τα καλά νέα σταματούν κάπου εδώ, σύμφωνα με τους Nathaniel Mong’are, σύμβουλο του γραμματέα του πρωθυπουργού της Κένυας, και Abdoulie Ceesay, αναπληρωτή αρχηγού της πλειοψηφίας της Εθνοσυνέλευσης της Γκάμπια.
«Οι ελπίδες της Αφρικής έμελλε να τσακιστούν στους «βράχους» του πολιτικού και οικονομικού συμφέροντος. Ναι, οι οικονομίες μας είναι συνυφασμένες με ορυκτά καύσιμα, αλλά η απάντηση δεν είναι η απερίσκεπτη συνέχιση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων» τονίζουν σε άρθρο τους στο Foreign Policy.
Οι δύο αξιωματούχοι επιρρίπτουν αποκλειστικά τις ευθύνες στους μεγάλους ρυπαντές, όπως η Σαουδική Αραβία που είχει αποκλείσει τις εκκλήσεις για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, πόσο μάλλον για διακοπή. Πράγματι, η Κίνα και η Ρωσία προστάτευσαν τον άνθρακα -το πιο βρώμικο καύσιμο- από την κριτική.
Αυτά τα κράτη, όπως αναφέρεται στην ανάλυση, δικαιολογούσαν την άρνησή τους να περιορίσουν τις εκπομπές με το πρόσχημα της υποστήριξης του παγκόσμιου Νότου, ισχυριζόμενα ότι ο περιορισμός της παραγωγής ορυκτών καυσίμων είναι επιζήμιος για τις οικονομίες που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε αυτό, όπως κάνουν πολλά αφρικανικά κράτη.
Ο Υπουργός Βιομηχανίας και Προηγμένης Τεχνολογίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και πρόεδρος της COP28 Sultan Ahmed Al Jaber παρευρίσκεται στην ολομέλεια, μετά τη δημοσίευση προσχέδιου συμφωνίας διαπραγμάτευσης, στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή COP28 στο Ντουμπάι, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, 13 Δεκεμβρίου 2023 (REUTERS).
«Ωστόσο, αγνόησαν τον καταστροφικό αντίκτυπο της εκμετάλλευσης ορυκτών καυσίμων, όπως συνήθως, είναι θανατηφόρο πλήγμα για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου και μια πραγματική θανατική ποινή για τις χώρες μας» λένε οι δύο Αφρικανοί.
«Η υπέρβαση του 1,5 βαθμού θα ήταν καταστροφική για την Αφρική, η οποία παράγει τις χαμηλότερες κατά κεφαλήν εκπομπές από όλες τις ηπείρους. Αν δεν αλλάξει τίποτα, περίπου 250 εκατ. άνθρωποι στην Αφρική θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν υψηλό υδατικό στρες μέχρι το 2030 λόγω της κλιματικής αλλαγής, επηρεάζοντας τη διαθεσιμότητα νερού για πόσιμο, τη γεωργία και τη βιομηχανία».
Η λύση, για τους ίδιους, βρίσκεται σε μια δίκαιη και δίκαιη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, που θα υποστηρίζεται από σημαντική χρηματοδότηση για το κλίμα από πλουσιότερα, βιομηχανικά έθνη. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ίδιες οι αφρικανικές χώρες δήλωσαν ότι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να χρησιμοποιήσουν ορυκτά καύσιμα εάν τα πλούσια, βιομηχανικά έθνη αρνηθούν να παράσχουν χρηματοδότηση για την πράσινη μετάβασή τους» προειδοποιούν.
«Η Σαουδική Αραβία, η Ινδία και η Κίνα είχαν την ευκαιρία να δείξουν ότι δεν έχουν κολλήσει στο παρελθόν, αλλά είναι έτοιμες να αγκαλιάσουν το μέλλον. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παλέψουμε εποικοδομητικά με την αναγνώριση ότι για να διατηρηθεί ένα ασφαλές κλίμα, ο κόσμος πρέπει να καταργήσει σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα. Κάτι τέτοιο θα συνάδει με το γεγονός ότι η Κίνα και η Ινδία είναι, αντίστοιχα, οι πρώτοι και τρίτοι κορυφαίοι παραγωγοί ΑΠΕ στον κόσμο, με τη Σαουδική Αραβία να ανεβάζει το ρυθμό φέτος».
ΗΠΑ και Ευρώπη στο κάδρο
Αλλά δεν είναι μόνο οι μεγάλοι παραγωγοί πετρελαίου που παραλίγο να εκτροχιάσουν την COP28 την τελευταία ώρα, σύμφωνα με τους Nathaniel Mong’are και Abdoulie Ceesay.
Είναι επίσης οι ΗΠΑ και η Ευρώπη που, παρά το γεγονός ότι ενίσχυσαν τη ρητορική τους για την υποστήριξη της σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων, δεν κατάφεραν να διευκολύνουν τη χρηματοδότηση για το κλίμα που απαιτείται για να γίνει πραγματικά εφικτή.
Οι κλήσεις τους άφησαν έτσι μια ξινή γεύση σε πολλούς Αφρικανούς αντιπροσώπους, υποστηρίζουν οι δύο Αφρικακανοί. «Πολλοί από εμάς είχαμε μια αίσθηση απτή ελπίδα γύρω από αυτό το κρίσιμο ζήτημα όταν ο Πρόεδρος του COP Σουλτάν Αχμέντ Αλ-Τζάμπερ συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Κένυας Γουίλιαμ Ρούτο κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής για το Κλίμα στην Αφρική, όπου συμφώνησαν να υποστηρίξουν τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση του κλίματος. Για να ξεκινήσει η πρωτοβουλία, τα ΗΑΕ επένδυσαν πάνω από 13 δισ. δολ. για να λειτουργήσουν ως καταλύτες στη δημιουργία ΑΠΕ σε ολόκληρη την Αφρική».
Αντίθετα, όπως λένε, «η αποτυχία των ΗΠΑ, του Ην. Βασιλείου και της ΕΕ να υποστηρίξουν τη ρητορική της σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων με απτούς μηχανισμούς για να το καταστήσουν οικονομικά βιώσιμο -ειδικά για τις αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου- έχει ανησυχήσει πολλούς Αφρικανούς ηγέτες που πιστεύουν ότι μας λένε ότι δεν θα έχουν τίποτα: δεν υπάρχουν ορυκτά καύσιμα για την ανάπτυξη, ούτε χρηματοδότηση για μια πράσινη μετάβαση».
Εκτιμούν ότι χωρίς τη χρηματοδότηση για την υποστήριξη ενός προγράμματος συντριβής στον ενεργειακό μετασχηματισμό, η παραμονή των ορυκτών καυσίμων στο έδαφος θα ήταν συνταγή κατάρρευσης στη φτώχεια.
«Τελικά, χωρίς δραστική μείωση της παγκόσμιας παραγωγής ορυκτών καυσίμων, η Αφρική θα συνεχίσει να υποφέρει από κλιμακούμενα ακραία καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές, οδηγώντας σε μεγαλύτερη ανάγκη για πόρους που θα κατευθυνθούν για την αντιμετώπιση και την ανάκαμψη στις κλιματικές καταστροφές, αντί για προληπτικές προσπάθειες μετριασμού και προσαρμογής» αναφέρουν οι Nathaniel Mong’are και Abdoulie Ceesay.
Οι δύο Αφρικανοί αξιωματούχοι τονίζουν ότι προς το παρόν λείπει ένας μηχανισμός για να ξεκλειδώσει τα τρισεκατομμύρια δολάρια χρηματοδότησης που είναι απαραίτητα για την υποστήριξη μιας τόσο τεράστιας και περίπλοκης μετάβασης.
«Τα πλουσιότερα, τα πιο βιομηχανοποιημένα έθνη που μείωσαν τις οικονομικές τους δεσμεύσεις με κάθε ευκαιρία έδειχναν ανυπόμονα το δάχτυλο — αλλά είναι εκείνα που αρνήθηκαν να βάλουν τα χρήματά τους εκεί που είναι» λένε.
