Οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι, ακόμη και πριν εμπλακούν στον πόλεμο που κρατά σχεδόν δυο χρόνια τώρα, δεν συμφωνούσαν σε τίποτα απολύτως, ωστόσο μια ρωσική τηλεοπτική σειρά που κάνει σήμερα μεγάλη επιτυχία τους έχει φέρει πιο κοντά. Το «Slovo Patsana» (Ο Λόγος ενός Φίλου), που διαδραματίζεται στον εγκληματικό υπόκοσμο του Ταταρστάν την εποχής της περεστρόικα παρακολουθείται φανατικά και στις δύο χώρες, με αποτέλεσμα οι ηγεσίες τους να θέλουν τώρα να την απαγορεύσουν.
Όπως γράφει ο Economist, στα τέλη της δεκαετίας του 1980 οι συμμορίες του δρόμου της ρωσικής δημοκρατίας ήταν διαβόητες. Νεαρά παιδιά «μοίραζαν την άσφαλτο» του Καζάν, την πρωτεύουσας της περιοχής, υπό το άγρυπνο βλέμμα των μεγαλύτερων εγκληματιών. Αυτοί που έμπαιναν στις συμμορίες ονομάζονταν patsany και είχαν κατά κάποιο τρόπο προστασία. Όσοι όμως κρατούνταν μακριά, οι chushpany, γίνονταν συχνά στόχοι ακραφνούς βίας.
Σοβιετική παρακμή
Η σειρά 8 επεισοδίων του Zhora Kryzhovnikov είναι μια ψυχρή, αποστασιοποιημένη από κάθε συναίσθημα, προσέγγιση της ύστερης σοβιετικής παρακμής, του κυνισμού και του σαδισμού. Η ακριβή παραγωγή της και το αμείλικτο δράμα στον πυρήνα της την μετέτρεψαν αυτοστιγμεί σε επιτυχία από την πρώτη μέρα της προβολής της τον Νοέμβριο.
Απόδειξη αυτού είναι ότι στη Ρωσία ο τίτλος της είναι ο μοναδικός με τις περισσότερες αναζητήσεις στις μηχανές αναζήτησης και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην Ουκρανία. Η μουσική της σειράς, η οποία δεν αναφέρεται στους τίτλους της, επειδή οι μουσικοί είναι κατά του πολέμου, βρίσκεται στην κορυφή των charts και στις δύο χώρες.
Ουκρανοί & Ρώσοι
Ουκρανοί αξιωματούχοι ανησυχούν ότι η σειρά χρησιμεύει ως ρωσική προπαγάνδα: χρηματοδοτείται από μια κρατική υπηρεσία που έχει αναλάβει να παρέχει «πατριωτικό περιεχόμενο», σημειώνει το βρετανικό περιοδικό. Στις 7 Δεκεμβρίου, το υπουργείο Πολιτισμού της Ουκρανίας προειδοποίησε τους πολίτες της χώρας να μην παρακολουθούν μια ανώνυμη «ρωσικής παραγωγή» που «προπαγανδίζει τη βία». Η κρατική υπηρεσία κινηματογράφου δήλωσε εν τω μεταξύ ότι η δημόσια προβολή της σειράς ήταν παράνομη. Τα παραπάνω είχαν μικρό αντίκτυπο στην προβολή της, η οποία γίνεται κυρίως σε πειρατικές πλατφόρμες πέρα από την εμβέλεια των ρυθμιστικών αρχών.
Αν η σειρά «Slovo Patsana» είναι πράγματι προπαγάνδα του Κρεμλίνου, η κυβέρνηση της Ρωσίας δεν φαίνεται να το γνωρίζει. Ρώσοι αξιωματούχοι καταφέρονται και αυτοί με τη σειρά τους εναντίον της επειδή ωραιοποιεί τη βία και τις εναλλακτικές αρχές. Ο Rustam Minnakhanov, επικεφαλής του Ταταρστάν, υποσχέθηκε να ζητήσει από το Κρεμλίνο να την σταματήσει. Ο διαμεσολαβητής του για τα ανθρώπινα δικαιώματα αναρωτήθηκε αν πρόκειται για έργο ξένων πρακτόρων, ενώ γερουσιαστές στη Μόσχα απαίτησαν να αποσυρθεί από τις streaming πλατφόρμες.
Σχόλια και αλληγορίες
Τα πιο άγρια επεισόδια της σειράς, αυτά που δείχνουν κομμένα αυτιά, βιασμούς και δολοφονίες, καθιστούν σαφές ότι δεν εξυμνείται η βία. Η σειρά, η οποία γυρίστηκε πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, αποτελεί μια νηφάλια εξέταση της ιστορίας. Προσφέρει, ωστόσο, αλληγορίες και για το παρόν, σχολιάζει ο Alexander Rodniansky, Ουκρανο-Ρώσος παραγωγός ταινιών και κυρίως την αδυναμία των πολιτών απέναντι σε αδύνατες συνθήκες.
«Το πρόβλημα για το ουκρανικό κράτος είναι ότι σειρές όπως αυτές δείχνουν τους Ρώσους κανονικούς, τους δείχνουν ως απλούς ανθρώπους», καταλήγει ο ίδιος.
