Σήμα κινδύνου εκπέμπουν αθλητικές εγκαταστάσεις σε όλη την Ελλάδα. Δεκαετίες ελλιπούς ή ανύπαρκτης συντήρησης, χρονίζοντα ζητήματα αδειοδότησης, ελλείψεις προσωπικού και η φυσική φθορά του χρόνου έχουν μετατρέψει υποδομές αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ σε θνήσκοντα κουφάρια που διατηρούνται εν ζωή από την υπερπροσπάθεια λιγοστών ανθρώπων.
«Σε ολόκληρη την Αττική δεν υπάρχει ούτε ένα στάδιο που να μπορεί να φιλοξενήσει ένα πανελλήνιο πρωτάθλημα» λέει στα «ΝΕΑ» ο τεχνικός διευθυντής του ΣΕΓΑΣ Χρήστος Μελέτογλου. Χαρακτηρίζει «εγκαταλελειμμένες» τις εγκαταστάσεις του Αγίου Κοσμά, «παρατημένο» το ΟΑΚΑ και «διαλυμένο» το Εθνικό Αθλητικό Κέντρο (ΕΑΚ) Κέρκυρας, ενώ κάνει λόγο για προβλήματα με το ταρτάν σε Καυτανζόγλειο και ΕΑΚ Ηρακλείου.
Σε πολλές περιπτώσεις, όμως, τα προβλήματα είναι ακόμα πιο σοβαρά: στη Λάρισα υπάρχει εισήγηση για κατεδάφιση του κλειστού γυμναστηρίου λόγω προβλημάτων στατικότητας, ενώ προβλήματα όσον αφορά τη στατική επάρκεια εντοπίζονται και στις κερκίδες του ανοιχτού σταδίου και του κολυμβητηρίου. Στην Κέρκυρα η απόφαση για κατεδάφιση των κερκίδων λόγω στατικής ανεπάρκειας είναι ειλημμένη. Στο Καυτανζόγλειο το κεντρικό στάδιο λειτουργεί απουσία θεατών από τις αρχές Σεπτεμβρίου λόγω ελλείψεων που σχετίζονται με την πυροπροστασία, ενώ υπό το ίδιο καθεστώς λειτουργεί και το κλειστό γυμναστήριο του ΕΑΚ Ηρακλείου. Στο ΟΑΚΑ, υπενθυμίζεται, το κεντρικό στάδιο και το ποδηλατοδρόμιο παραμένουν κλειστά από τον Σεπτέμβριο λόγω φόβων για τη στατική επάρκεια των στεγάστρων Καλατράβα.
«Υπάρχει παλαίωση στα αθλητικά κέντρα» ξεκαθαρίζει ο Μιχαήλ Δακτυλίδης, πρόεδρος της ΠΕΔΜΕΔΕ και αντιπρόεδρος της FIEC. «Λόγω παλαιότητας υπάρχει γήρανση» εξηγεί και τονίζει ότι υπάρχουν εγκαταστάσεις που θα έπρεπε να έχουν κατεδαφιστεί. «Ο έλεγχος κοστίζει πολλά λεφτά. Η αποκατάσταση ακόμα περισσότερα».
Με… προσωρινές άδειες
Πολλές από τις κομβικής σημασίας αθλητικές εγκαταστάσεις της Ελλάδας κατασκευάστηκαν στην αρχική τους μορφή τις δεκαετίες του 1960 και 1970, κατά τα πρότυπα και τις αρχές της «εποχής της αντιπαροχής» στα μεγάλα αστικά κέντρα. Στο πέρασμα των δεκαετιών υπέστησαν αλλαγές και δέχτηκαν προσθήκες, ενώ σε πολλές την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις συχνά με διαδικασίες fast track.
Το 2013 ψηφίστηκε ο νόμος 4178 για την τακτοποίηση και νομιμοποίηση των αυθαιρέτων που αφορούσε και τους οργανισμούς του Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένων των ΕΑΚ. Στο πλαίσιο της νομιμοποίησης των αθλητικών εγκαταστάσεων η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού όφειλε ως εποπτεύουσα αρχή να συντάξει εντός πενταετίας μελέτες στατικής επάρκειας των εγκαταστάσεων που νομιμοποιήθηκαν το 2014, κάτι που για χρόνια δεν συνέβη. Στο μεταξύ, στα χρόνια των Μνημονίων η συντήρηση των ΕΑΚ ουσιαστικά εγκαταλείφθηκε, ενώ οι οργανισμοί τους αποψιλώθηκαν από προσωπικό. Ετσι, από το 2017 και για μία εξαετία οι αθλητικές εγκαταστάσεις λειτουργούν υπό το καθεστώς ετήσιας προσωρινής άδειας λειτουργίας.
Τον Μάρτιο του 2022 η Βουλή κύρωσε τη Σύμβαση Σεντ Ντενί του Συμβουλίου της Ευρώπης που αφορά μια «ολοκληρωμένη προσέγγιση ασφάλειας, προστασίας και υπηρεσιών σε ποδοσφαιρικούς αγώνες και λοιπά αθλητικά γεγονότα». Μεταξύ άλλων προβλέψεων, αναφέρεται ρητά στην αδειοδότηση των εγκαταστάσεων. Το άρθρο 5 που θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2024 ορίζει ότι «τα μέρη εξασφαλίζουν ότι οι αρμόδιες δημόσιες αρχές θεσπίζουν κανονισμούς ή ρυθμίσεις που εγγυώνται την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών αδειοδότησης σταδίων, των ρυθμίσεων πιστοποίησης και των κανονισμών ασφαλείας εν γένει και εξασφαλίζουν την εφαρμογή, την παρακολούθηση και την επιβολή τους». Παρ’ όλ’ αυτά, μόλις δύο εβδομάδες πριν από την ενεργοποίηση του άρθρου 5, μένουν να γίνουν πολλά στα ελληνικά αθλητικά κέντρα.
Οι επιστολές προς τα ΕΑΚ
Η ύπαρξη συσσωρευμένων προβλημάτων και το χάος γύρω από το καθεστώς λειτουργίας των αθλητικών εγκαταστάσεων δεν αποτελούν μυστικό. Είναι ενδεικτικό ότι στις 11 Σεπτεμβρίου ο αναπληρωτής υπουργός Αθλητισμού Γιάννης Βρούτσης απέστειλε επείγουσα επιστολή προς τις διοικήσεις των 17 ΕΑΚ της χώρας, ζητώντας ενημέρωση για ζητήματα όπως οι εν ισχύι άδειες λειτουργίας, οι παρατηρήσεις που αναφέρονται στα πρακτικά ελέγχου των εγκαταστάσεων, τα πιστοποιητικά πυροπροστασίας, οι περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, τυχόν πολεοδομικές εκκρεμότητες, οι μελέτες στατικής επάρκειας και άλλα απαιτούμενα τεχνικά έργα.
Στις 6 Δεκεμβρίου ο αναπληρωτής υπουργός επανήλθε με «αυστηρή επιστολή» προς τις διοικήσεις των 17 ΕΑΚ, ζητώντας «τήρηση των αρχών χρηστής διοίκησης, ορθή δημοσιονομική διαχείριση και αξιοποίηση των επιπροσθέτων πόρων ύψους 11 εκατ. ευρώ» που εξασφαλίστηκαν στο μεταξύ «για την άμεση βελτίωση των αθλητικών υποδομών», με προτεραιότητα παρεμβάσεις που αφορούν την ασφάλεια, την προσβασιμότητα ΑμεΑ και τη συντήρηση των υποδομών. Ρητά, μάλιστα, ορίζεται ως προτεραιότητα «να εκδοθούν το ταχύτερο δυνατόν τα απαραίτητα πιστοποιητικά πυρασφάλειας και στατικής επάρκειας».
«ΤΑ ΝΕΑ» αναζήτησαν απαντήσεις από τις διοικήσεις των Εθνικών Αθλητικών Κέντρων της χώρας για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι υποδομές και τις παρεμβάσεις που προγραμματίζονται. Από τις απαντήσεις των διοικήσεων που ανταποκρίθηκαν σκιαγραφείται ο χάρτης των ελλείψεων στις αθλητικές υποδομές.
Είναι προς κατεδάφιση
Στο Εθνικό Αθλητικό Κέντρο Αλκαζάρ της Λάρισας η εταιρεία που πραγματοποίησε τη μελέτη στατικής επάρκειας εισηγείται την κατεδάφιση του κλειστού γυμναστηρίου. Οπως αναφέρει στα «ΝΕΑ» ο προϊστάμενος διεύθυνσης του αθλητικού κέντρου Δημήτρης Μακρίδης, η εισήγηση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι πρόκειται για «μια μεταλλική κατασκευή από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 με dexion», υλικό που «είναι μη παραδεκτό από τους νέους κανονισμούς». Το ίδιο πόρισμα εντόπισε προβλήματα στατικής επάρκειας στις κερκίδες του γηπέδου αλλά και του κολυμβητηρίου, ενώ για το στέγαστρο της πισίνας επισημαίνει ότι έχει «οριακές αντοχές».
«Σε ό,τι αφορά το στάδιο Αλκαζάρ είμαστε στη φάση αναμονής της μελέτης επισκευών από την εταιρεία που έκανε και τη μελέτη στατικής επάρκειας» εξηγεί ο πρόεδρος του ΕΑΚ Χρήστος Μαΐμουλιώτης. Οσο για την εισήγηση κατεδάφισης του κλειστού γυμναστηρίου, επισημαίνει ότι η απόφαση για το τι μέλλει γενέσθαι θα ληφθεί σε επίπεδο Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού. Εν εξελίξει, εξάλλου, βρίσκεται η διαδικασία εξασφάλισης πιστοποιητικών πυρασφάλειας για το σύνολο των εγκαταστάσεων.
Μελέτες σε εκκρεμότητα
Στα Γιάννενα η διοίκηση του ΕΑΚ έχει υπογράψει προγραμματική σύμβαση με την Τεχνική Υπηρεσία της Περιφέρειας Ηπείρου ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία ελέγχου της στατικότητας των εγκαταστάσεων, όπως ο πρόεδρος του ΕΑΚ Παναγιώτης Δαβής. «Είμαστε εν αναμονή της μελέτης» σημειώνει και υπογραμμίζει παράλληλα ότι υπάρχουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά πυροπροστασίας.
Στο ΕΑΚ Θεσσαλονίκης έχουν αδειοδοτηθεί όλες οι εγκαταστάσεις πλην του κολυμβητηρίου, όπου εκκρεμεί να λυθεί ένα χρονίζον ζήτημα που σχετίζεται με την παραχώρησή του από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Μελέτες στατικής επάρκειας, που πρέπει να εκπονηθούν στο πλαίσιο της τακτοποίησης των αυθαιρέτων, εκκρεμούν για δύο γυμναστήρια. Πηγές του ΕΑΚ αναφέρουν στα «ΝΕΑ» ότι εμφανίζονται καθημερινά προβλήματα συντήρησης που απαιτούν χρήματα και προτεραιοποίηση αναγκών. Υπάρχουν, πάντως, πιστοποιητικά πυροπροστασίας εν ισχύι.
Στο Ηράκλειο, οι αγώνες στο κλειστό γυμναστήριο διεξάγονται χωρίς φιλάθλους λόγω – και εκεί – ελλείψεων στον φάκελο της πυροπροστασίας. Η διαδικασία για την αποκατάσταση του προβλήματος βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να έχει διευθετηθεί ως τον Φεβρουάριο, ενημερώνει ο πρόεδρος του ΕΑΚΗ Μένανδρος Παντελίδης. Σε εξέλιξη βρίσκονται παράλληλα και οι μελέτες στατικής επάρκειας.
Λουκέτα, νερά και σκοτάδι σε ολυμπιακές εγκαταστάσεις
Τον Σεπτέμβριο το ξαφνικό λουκέτο στο κεντρικό στάδιο και το ποδηλατοδρόμιο του ΟΑΚΑ άνοιξε τον ασκό του Αιόλου αναφορικά με την ασφάλεια των αθλητικών εγκαταστάσεων σε ολόκληρη την επικράτεια. Τρεις μήνες μετά, κατόπιν σχετικής γνωμοδότησης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, προς χρήση έχουν παραδοθεί εκ νέου η αίθουσα «Γιώργος Κασιμάτης», το γραφείο διεύθυνσης και υπηρεσιών που στεγάζεται στο κεντρικό στάδιο και η υπόγεια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων στο ποδηλατοδρόμιο.
Τα προβλήματα, ωστόσο, είναι πολύ περισσότερα. «Το ΟΑΚΑ είναι εντελώς παρατημένο» λέει στα «ΝΕΑ» ο τεχνικός διευθυντής του ΣΕΓΑΣ Χρήστος Μελέτογλου. «Το ταρτάν δεν υπάρχει πια, έχει λιώσει. Γλιστράει σαν να τρέχεις σε γυαλί με ένα ζευγάρι καρφιά» περιγράφει. Οσο για το κλειστό γυμναστήριο, «έχει σοβαρά προβλήματα θέρμανσης και μόνωσης: μπαίνουν νερά και δεν έχει ζέστη».
Εργαζόμενοι καταγγέλλουν στα «ΝΕΑ» ότι ο περιβάλλων χώρος του ΟΑΚΑ έχει βυθιστεί στο σκοτάδι λόγω αλλεπάλληλων κλοπών καλωδίων, ενώ τονίζουν ότι με βάση το παρωχημένο αλλά ακόμα εν ισχύ οργανόγραμμα του 1987 οι ελλείψεις υπαλλήλων ξεπερνούν τα 100 άτομα. Ο τεχνικός διευθυντής του ΣΕΓΑΣ, πάντως, διευκρινίζει ότι τελευταία έχουν αρχίσει εντατικές εργασίες αναβάθμισης του ΟΑΚΑ. Τον Νοέμβριο ανακοινώθηκε πακέτο 11 εκατ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό του συγκροτήματος και αύξηση της ετήσιας επιχορήγησης κατά 3,5 εκατ. ευρώ.
Στον νότο του Λεκανοπεδίου, οι εγκαταστάσεις του Αγίου Κοσμά επηρεάζονται δυσμενώς από τη λειτουργία του εργοταξίου στο Ελληνικό, ενώ το μέλλον τους είναι αβέβαιο. «Δεν ξέρουμε για πόσο θα υπάρχουν ακόμα» παραδέχεται ο Χρήστος Μελέτογλου, κάνοντας λόγο για εικόνες εγκατάλειψης στην υποδομή που φιλοξενεί τον μοναδικό χώρο ρίψεων σε ολόκληρη την Αττική.
Το Καυτανζόγλειο
Στη Θεσσαλονίκη, στο Καυτανζόγλειο Εθνικό Στάδιο μοιάζει να συμπυκνώνεται η πορεία του συνόλου των εν Ελλάδι αθλητικών εγκαταστάσεων. Τόσο η κατασκευή του τη δεκαετία του 1960 όσο και οι παρεμβάσεις ενόψει Ολυμπιακών Αγώνων πραγματοποιήθηκαν υπό ειδικό νομικό καθεστώς που έχει ως αποτέλεσμα να μην υφίσταται φάκελος στην Πολεοδομία. Λόγω δε χρεοκοπίας της εταιρείας που είχε αναλάβει τα έργα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, δεν υπήρξε διοικητική παραλαβή του έργου, με αποτέλεσμα σειρά παρεμβάσεων να μείνουν σε εκκρεμότητα.
Οι ελλείψεις στον τομέα της πυροπροστασίας είχαν ως αποτέλεσμα από τον Σεπτέμβριο του 2023 να απαγορευτεί η παρουσία θεατών στο κεντρικό στάδιο. Πρόκειται, άλλωστε, για έναν ακόμα οργανισμό που υποφέρει από υποστελέχωση, καθώς από το Καυτανζόγλειο λείπουν 31 εργαζόμενοι. Σήμερα υπάρχουν έτοιμες μελέτες πυρόσβεσης και ενεργειακής αναβάθμισης, ενώ τρεις από τους πέντε χώρους του συγκροτήματος διαθέτουν πιστοποιητικό στατικής επάρκειας.
Ασφαλές αλλά με προβλήματα το ΣΕΦ
Στο ΣΕΦ δεν υπάρχει κανένα ζήτημα στατικής επάρκειας διαβεβαιώνει η πρόεδρος Χριστίνα Τσιλιγκίρη, τονίζοντας ότι σχετική μελέτη είχε εκπονηθεί το 2019, για την τοποθέτηση του cube, ενώ ανανεωμένα είναι και τα πιστοποιητικά πυρανίχνευσης και πυρασφάλειας. Εντούτοις, απαιτούνται σοβαρές παρεμβάσεις αναβάθμισης των εγκαταστάσεων: «Στο σύστημα κλιματισμού δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία εργασία συντήρησης από τα εγκαίνια του σταδίου μέχρι σήμερα».
Απαιτείται ακόμα ανακαίνιση των κερκίδων, καθώς και παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης. Εξωτερικά το στάδιο θέλει «πλύσιμο και βάψιμο» καθώς δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία παρέμβαση από το 1981, ενώ απαιτούνται και έργα αναβάθμισης του περιβάλλοντος χώρου.
Στα Χανιά η διοίκηση του Εθνικού Αθλητικού Κέντρου βρίσκεται στη διαδικασία ελέγχου των φακέλων για τυχόν πολεοδομικές εκκρεμότητες ώστε να ανανεωθούν οι άδειες λειτουργίας, με την πρόεδρο Σοφία Τσισμενάκη να ξεκαθαρίζει ότι δεν υπάρχει κανένα ζήτημα όσον αφορά τη στατικότητα και την πυρασφάλεια.
Κέρκυρα: Κατεδάφιση των κερκίδων του Εθνικού Σταδίου
Στην Κέρκυρα η απόφαση κατεδάφισης των κερκίδων του Εθνικού Σταδίου είναι ειλημμένη. Οπως περιγράφει ο πρόεδρος του αθλητικού κέντρου Κωνσταντίνος Αγάθος, «είμαστε σε αναμονή της μελέτης κατεδάφισης από τις τεχνικές υπηρεσίες του υπουργείου».
Η μελέτη στατικής επάρκειας του κλειστού γηπέδου μπάσκετ και του κολυμβητηρίου βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να παραδοθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2024. Τα πιστοποιητικά πυρασφάλειας έχουν εξασφαλιστεί.
