Τα φετινά Χριστούγεννα θα είναι διαφορετικά στην Ευρώπη. Τέλος στα εορταστικά δείπνα με τα ξέχειλα τραπέζια και τις γαλοπούλες που μπορούν να ταΐσουν ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο. Τα πιάτα θα είναι λιγότερα σε αριθμό και ποσότητα, ενώ και το γλυκό θα έχει υπολογιστεί με χάρακα ακριβείας για να μην μείνει κανείς παραπονεμένος, ατυχώς ούτε χορτασμένος.

Και φυσικά για όλα φταίει ο πληθωρισμός, υπογραμμίζει ο Guardian, που τον χαρακτηρίζει ευθαρσώς κλέφτη των φετινών Χριστουγέννων. Και φέρνει σαν ατράνταχτες αποδείξεις τις υψηλές τιμές σε γαλοπούλες, ποτά, βιβλία και ταξίδια, που έχουν κάνει τους Ευρωπαίους περισσότερο μετρημένους από ποτέ σε αυτά που θα προσφέρουν αυτές τις εορτές στα αγαπημένα τους πρόσωπα και τους ίδιους τους εαυτούς τους.

Λιτό χριστουγεννιάτικο δείπνο

Το εορταστικό γεύμα έχει διαφορετικό κεντρικό πιάτο στις διάφορες χώρες της Ευρώπης. Ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, τη Γαλλία και τη Γερμανία τα πουλερικά, όπως η γαλοπούλα, η χήνα ή η πάπια, αποτελούν το βασικό έδεσμα του δείπνου, τα ψάρια είναι δημοφιλή στην ανατολική Ευρώπη και το χοιρινό έχει την τιμητική του σε πολλές σκανδιναβικές χώρες. Ωστόσο, όλες αυτές οι πρωτεΐνες έχουν επηρεαστεί από τον πληθωρισμό κατά το περασμένο έτος, καθώς το κόστος των σιτηρών, που περιέχονται στις περισσότερες ζωοτροφές, αυξήθηκε εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, μαζί με τα καύσιμα για τις μεταφορές, την ενέργεια που χρειάζεται για την επεξεργασία τους και το υψηλότερο εργατικό κόστος.

Επίσης, τα προβλήματα με τη γρίπη των πτηνών αύξησαν το κόστος για τους παραγωγούς πουλερικών σε όλη την Ευρώπη, ενώ η παραγωγή σολομού εκτροφής επηρεάστηκε από παράσιτα και ασθένειες και τα αποθέματα άγριων ψαριών λιγόστεψαν λόγω της υψηλότερης ζήτησης και της κλιματικής κρίσης. Για του λόγου το ασφαλές η τιμή των πουλερικών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει αυξηθεί κατά 5% σε σχέση με πέρυσι και κατά 30% σε σχέση με το 2020, ενώ παρόμοια είναι η κατάσταση στην Ιρλανδία και τη Γαλλία, αν και ο πληθωρισμός εκεί είναι χαμηλότερος. Στη Γερμανία, η τιμή έχει μειωθεί ελαφρώς σε σχέση με πέρυσι, ωστόσο τα πουλερικά είναι 43% ακριβότερα από ό,τι ήταν πριν από την εορταστική περίοδο του 2020.

Στη Νορβηγία η τιμή του χοιρινού έχει αυξηθεί κατά 34% περισσότερο από το 2020

Χοιρινό ή ψάρι;

Στη Νορβηγία, όπου το πιο δημοφιλές χριστουγεννιάτικο δείπνο είναι τα χοιρινά παϊδάκια ή η κοιλιά και το αρνί, οι οικογένειες θα πληρώσουν 10% περισσότερο για να τα απολαύσουν φέτος και 34% περισσότερο από ό,τι το 2020. Οι γείτονες των Νορβηγών στη Δανία μάλλον θα φάνε καλύτερα, αφού εκεί το κόστος του χοιρινού κρέατος έχει αυξηθεί μόνο κατά 12% από το 2020. Σε ορισμένα μέρη της ανατολικής Ευρώπης, ο κυπρίνος αποτελεί το πιο δημοφιλές χριστουγεννιάτικο βασικό έδεσμα, μια παράδοση που δύσκολα θα κρατήσουν οι περισσότεροι αφού φέτος η τιμή των ψαριών στην Ουγγαρία και την Πολωνία έχει αυξηθεί περισσότερο από 60% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2020. Αυτό συνέβη γιατί οι τιμές των ζωοτροφών συνδυάστηκαν με την απώλεια ουκρανικού εργατικού δυναμικού και την αποκοπή των πρώην εξαγωγικών αγορών ως αποτέλεσμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στην Τσεχική Δημοκρατία πάλι οι τιμές των ψαριών έχουν επίσης αυξηθεί, αν και όχι σε τόσο υψηλά επίπεδα, είναι περίπου 16% πιο ακριβές από ό,τι πριν από τρία χρόνια.

Κι αν οι χορτοφάγοι ελπίζουν ότι θα τη βγάλουν φτηνότερα, ας το ξανασκεφτούν, αφού οι απρόβλεπτες ή ακραίες καιρικές συνθήκες σε όλη την Ευρώπη, που επιδεινώθηκαν από την κλιματική κρίση, πλημμύρησαν τα χωράφια στο Ηνωμένο Βασίλειο και ξήραναν ατελείωτες εκτάσεις των νοτίων χωρών, όπως η Ισπανία, με αποτέλεσμα μια πραγματικά φτωχή παραγωγή. Αποτέλεσμα αυτού είναι το κόστος των λαχανικών να έχει αυξηθεί κατά περίπου 30% κατά μέσο όρο στην ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2020, ενώ στην Ισπανία οι τιμές έχουν ανέβει κατά 13% από πέρυσι, γεγονός που συνδέεται με τα ακραία καιρικά φαινόμενα που έπληξαν τη νότια Ευρώπη.

Χωρίς σοκολάτα;

Αυτοί που έχουν γλυκό δόντι, κατά τη γνωστή αγγλική έκφραση, θα πρέπει επίσης να σφίξουν το ζωνάρι, αφού κατά μέσο όρο, οι τιμές για τα γλυκίσματα αυξήθηκαν κατά 22% στην ΕΕ από το 2020. Συγκεκριμένα, οι τιμές του κακάο έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο στις αγορές εμπορευμάτων από τη δεκαετία του 1970, μετά από μια σειρά όχι και τόσο καλών συγκομιδών στη Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού, δύο σημαντικές χώρες καλλιέργειας του. Φέτος, οι φόβοι για πλημμύρες στην Ακτή Ελεφαντοστού προστέθηκαν στα μακροπρόθεσμα προβλήματα σχετικά με τη διαθεσιμότητα γης, τις ασθένειες και την πρόσβαση σε λιπάσματα.

Χωρίς ζάχαρη φέτος τα Χριστούγεννα, αφού οι τιμές για τα γλυκίσματα αυξήθηκαν κατά 22% στην ΕΕ από το 2020

Οι τιμές της σοκολάτας έχουν επίσης αυξηθεί λόγω της αύξησης του κόστους της ζάχαρης, που οφείλεται και αυτή στις κακές καιρικές συνθήκες, καθώς και λόγω του υψηλότερου κόστους συσκευασίας και μεταφοράς τους που σχετίζεται με την τιμή του πετρελαίου. Οι τιμές στην Ουγγαρία έχουν εκτοξευθεί κατά 56% από το 2020, γεγονός που αντικατοπτρίζει τον ευρύτερο πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων στη χώρα από ένα μείγμα οικονομικών προβλημάτων που επηρέασαν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα τοπικά προβλήματα, όπως οι μακροχρόνιες συμβάσεις ενέργειας με τη Ρωσία. Στη Σουηδία, οι τιμές έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 18% σε σχέση με πέρυσι, αναγκάζοντας τους κατοίκους της σκανδιναβικής χώρας να περιορίσουν τις βόλτες τους αυτά τα Χριστούγεννα.

Λιγότερα βιβλία

Το δυστυχές σε όλα αυτά δεν είναι μόνο ότι το χριστουγεννιάτικο τραπέζι φέτος θα είναι πιο φτωχό, αλλά και ότι τα δώρα θα είναι λιγοστά, αφού ακόμα και τα βιβλία, το πιο απλό και ωραιότερο δώρα, έχει γίνει απλησίαστο. Συγκεκριμένα, η μέση τιμή ενός χαρτόδετου βιβλίου αναμένεται να αυξηθεί κατά 12 λίρες στο Ηνωμένο Βασίλειο το επόμενο έτος, έχοντας ξεπεράσει τις 10 λίρες αύξηση της περασμένης χρονιάς, αφού η χώρα έχει έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς πληθωρισμού στα βιβλία στην Ευρώπη.

Η αύξηση του κόστους του χαρτιού και της μεταφοράς, καθώς και το υψηλότερο κόστος εκτύπωσης στην Κίνα έχουν όλα προσθέσει στον πληθωρισμό, γεγονός που έχει ήδη προκαλέσει την απογοήτευση και τις αντιδράσεις των μεγάλων βιβλιοπωλών της χώρας. Οι τιμές των βιβλίων διατηρήθηκαν επίσης σε υψηλά επίπεδα σε πολλές χώρες λόγω των δυσκολιών στην παραγωγή τους μετά την πανδημία και της υψηλότερης ζήτησης τους, η οποία ξεκίνησε από την αναβίωση του διαβάσματος ως χόμπι κατά τη διάρκεια του κοροναϊού και την άνοδο του BookTok, στο οποίο οι νέοι μοιράζονται συστάσεις μέσω της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης TikTok. Σε άλλες χώρες, όπως η Ιρλανδία και η Δανία η τιμή τωμ βιβλίων έχει μειωθεί από το 2020, καθώς οι καταναλωτές συγκράτησαν τις δαπάνες τους ως αντίδραση στις υψηλές τιμές σε ολόκληρη την οικονομία.

Φέτος οι Ούγγροι μάλλον δεν θα τσουγγρίσουν με κονιάκ από φρούτα pálinka, καθώς η τιμή του έχει αυξηθεί κατά 37% από το 2020

Ποτό ποιος θα πιει;

Είτε πρόκειται για snaps στη Σουηδία, είτε για glühwein στη Γερμανία είτε για gin στη Μεγάλη Βρετανία, το αλκοόλ έχει σημαντική θέση στο γιορτινό τραπέζι. Το αυξανόμενο κόστος της κατασκευής του γυαλιού για τα μπουκάλια του, ωστόσο, έχει συνδυαστεί με τις δυσκολίες στην καλλιέργεια σιτηρών ή σταφυλιών που απαιτούνται για την παραγωγή του με αποτέλεσμα την εκτόξευση της τιμής του σε μεγάλα ύψη.

Όπως έχουν τα πράγματα οι Ούγγροι μάλλον δεν θα τσουγγρίσουν με κονιάκ από φρούτα pálinka, καθώς η τιμή του έχει αυξηθεί κατά 37% από το 2020. Η Πολωνία δεν απέχει πολύ με 28%. Η Ιταλία και η Σουηδία έχουν καταγράψει μικρότερο αντίκτυπο στο αλκοόλ με τις σχετικές τιμές να έχουν αυξηθεί κατά περίπου 10%, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται κάπου στη μέση με αύξηση της τάξεως του 16% από το 2020.

Ταξίδι δεν θα πάει κανείς…

Αν θέλετε να επιστρέψετε στην πατρίδα σας φέτος τα Χριστούγεννα ή να πάτε κανένα ταξιδάκι, έστω και κάπου κ0οντά, θα πρέπει να βάλετε βαθιά το χέρι στην τσέπη, καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε στην εκτόξευση των τιμών των καυσίμων σε πολλές χώρες.

Τα πρόσφατα προβλήματα στην Ερυθρά Θάλασσα, που περιορίζουν την κυκλοφορία των πετρελαιοφόρων, εκτιμάται ότι θα διατηρήσουν τις τιμές σε υψηλά επίπεδα για καιρό ακόμα. Μεγαλύτερη χαμένη η Ουγγαρία που βιώνει την πιο σημαντική αύξηση  στις τιμές των καυσίμων από το 2020, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι αυξήσεις των τιμών των καυσίμων ήταν χαμηλότερες, μερικώς επειδή η κυβέρνηση έχει παγώσει τις προγραμματισμένες αυξήσεις των φόρων, οι οποίοι αποτελούν μεγάλο μέρος των τιμών στην αντλία, καθώς και λόγω της στενής επιτήρησης από την αρχή ελέγχου του ανταγωνισμού.