Ενα πανδημικό deja-vu βιώνει εφέτος τον χειμώνα η χώρα, με τους αναπνευστικούς ιούς να επιδίδονται σε ένα εντατικό… σφυροκόπημα αυξάνοντας δραματικά τη νοσηρότητα εν μέσω της εορταστικής περιόδου. Ηδη εφέτος οι νοσηλείες έχουν ξεπεράσει τις αντίστοιχες περσινές, γεγονός που αποδεικνύει πως η μετα-πανδημική περίοδος κάθε άλλο παρά ανέφελη είναι.
Αρκεί κανείς να αναλογιστεί πως το βράδυ των Χριστουγέννων το ΕΣΥ μετρούσε περισσότερους από 1.170 νοσηλευομένους, θετικούς στη λοίμωξη COVID-19. Επιπρόσθετα, τουλάχιστον 210 ασθενείς νοσηλεύονταν σε ειδικές κλίνες (ΜΕΘ, ΜΑΦ κ.ά.), εξαιτίας σοβαρών επιπλοκών έπειτα από μόλυνσή τους με τον πανδημικό ιό. Την ίδια ώρα οι εισαγωγές συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό, καθώς ξεπερνούν τις 200 ημερησίως την τελευταία εβδομάδα – σημειώνοντας αύξηση κατά 45% σε σχέση με τον μέσο όρο των προηγούμενων εβδομάδων.
«Τα μετα-πανδημικά χρόνια θα πληρωθεί το “ανοσολογικό” δάνειο που έχουμε όλοι μας εξαιτίας της μακράς περιόδου ανοσιακής απραγίας λόγω καραντίνας. Συνήθη παθογόνα θα προκαλούν περισσότερες και βαρύτερες νοσήσεις» υπογραμμίζει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκος Τζανάκης.
Οπως ο ίδιος εξηγεί, η τωρινή επιδημική έξαρση του κορωνοϊού οφείλεται σε συνδυασμό πολλών παραγόντων. «Ανάμεσα σε αυτούς θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τη φθίνουσα ανοσία που υπάρχει στους περισσότερους, καθώς απομακρύνεται το χρονικό όριο από τον τελευταίο εμβολιασμό, την επικράτηση υπερμεταδοτικών στελεχών, τη μη χρήση μάσκας και άλλων προστατευτικών ατομικών μέσων και φυσικά, πάνω απ’ όλα, τον κοινωνικό συγχρωτισμό που κατ’ ανάγκη φέρνει η συγκεκριμένη εποχή του χρόνου».
Οι παραλλαγές
Παράλληλα όμως οι επιστημονικές παρατηρήσεις εντός και εκτός συνόρων συνηγορούν πως η αδιάκοπη εξελικτική πορεία του SARS-CoV-2 παίζει επίσης καταλυτικό ρόλο στην ανοδική τάση της θετικότητας. Πιθανόν, συνεπώς να μην είναι τυχαίο πως η νέα υπερμεταδοτική παραλλαγή έχει ανιχνευθεί σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ήδη σε δείγματα του Νοεμβρίου. Σύμφωνα, δε, με τον κ. Τζανάκη, τις τελευταίες βδομάδες ανιχνεύθηκαν 6 δείγματα και στο Εργαστήριο Ιολογίας της Ιατρικής Σχολής Κρήτης, υπό τον καθηγητή κ. Γεώργιο Σουρβίνο – εύρημα που μαρτυρά πως η κυκλοφορία της στην κοινότητα είναι ταχύτατη.
«Η JN.1 είναι άμεση απόγονος του στελέχους Pirola. Η παραλλαγή Pirola, που εξεκολουθεί να επικρατεί, φέρει πολύ μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων, πάνω από 30, στην ακίδα πρόσδεσης του ιού στα κύτταρά μας. Η JN.1 φέρει επιπλέον μεταλλάξεις αναπτύσσοντας τεράστια δυναμική μεταδοτικότητας αλλά και περαιτέρω διαφυγής από την αποκτούμενη με τον εμβολιασμό ή φυσική νόσηση ανοσία. Πρακτικά, αν με τα συνήθη στελέχη ένα άτομο μπορούσε να μολύνει 10 άλλα, τώρα αυτή η δυναμική μπορεί να πολλαπλασιαστεί επί 2 ή επί 3. Συνεπώς η επικράτηση αυτών των υπερμεταδοτικών στελεχών αποτελεί παράγοντα της ραγδαίας επιδείνωσης» προσθέτει ο ίδιος.
Η γρίπη
Παράλληλα όμως με τον SARS-CoV-2, έντονη είναι και η κυκλοφορία των ιών της γρίπης, με την ίδια εικόνα να επαναλαμβάνεται και σε αρκετές χώρες της Γηραιάς Ηπείρου. Σύμφωνα με τα εβδομαδιαία στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), η Ελλάδα βρίσκεται στη δέκατη θέση σε θετικότητα γρίπης, με το ποσοστό των θετικών τεστ να ανέρχεται σε 18,3%, όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 18%.
Στη λίστα, όμως, με τους ιούς που αποτελούν απειλή την τρέχουσα περίοδο συμπεριλαμβάνεται και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) που επίσης και όπως προκύπτει από την τελευταία έκθεση του ΕΟΔΥ καταγράφει «σημαντική αύξηση της θετικότητας». Μάλιστα, και σύμφωνα με τους ειδικούς, οι αναπνευστικοί ιοί στοχεύουν και τον παιδικό πληθυσμό, γεγονός που αντανακλάται στα παιδιατρικά νοσοκομεία και κλινικές.
Εντούτοις, και σύμφωνα με τον κ. Τζανάκη, οι ομάδες που νοσούν βαριά είναι άτομα με σοβαρά ογκολογικά, αιματολογικά ή αυτοάνοσα νοσήματα που λαμβάνουν ειδικές ανοσοτροποποιητικές θεραπείες. «Αντίστοιχα, οι υπερήλικοι, οι πάσχοντες από χρόνια καρδιαγγειακά, αναπνευστικά ή μεταβολικά νοσήματα, ανήκουν επίσης στις ομάδες υψηλού κινδύνου».
Οπως όμως ο ίδιος σχολιάζει, «ευτυχώς έχουν αναπτυχθεί πολύ αποτελεσματικά εμβόλια σε δύο από τα σημαντικότερα αυτά παθογόνα, δηλαδή γρίπη και RSV. Θα πρέπει η κοινωνία να αξιοποιήσει κατάλληλα τις προληπτικές αυτές δυνατότητες». Υπενθυμίζεται, δε, πως διαθέσιμα είναι και δύο ακόμα (υπέρ)όπλα έναντι της COVID-19: το επικαιροποιημένο εμβόλιο και τα αντι-ιικά φάρμακα.
