Να αλλάξουν σελίδα επιδιώκουν Ελλάδα και Τουρκία σε μία περίοδο που η ένταση έχει υποχωρήσει, καθώς και οι προκλήσεις.

Η επίσκεψη του τούρκου προέδρου στην Αθήνα, στις 7 Δεκεμβρίου, και η υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών, από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μίας πολιτικής αλλά όχι νομικής δέσμευσης για ηρεμία και αποφυγή προκλήσεων και απειλών, χαρακτηρίστηκε ένα σημαντικό βήμα στη διευκόλυνση του διαλόγου, της οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αλλά και της αναζήτησης λύσεων στα μεγάλα ζητήματα, που προκαλούν ένταση μεταξύ των δύο χωρών.

Τα αγκάθια όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, που για την Αθήνα χαρακτηρίζεται άκυρο και νομικά μη ικανό να παραγάγει αποτελέσματα, δεν ήταν στην ατζέντα της συζήτησης Μητσοτάκη – Ερντογάν, στην οποία συμμετείχαν οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν καθώς και οι διπλωματικοί σύμβουλοι Αννα Μαρία Μπούρα και Τσαγατάι Κιλίτς, ούτε στις συναντήσεις των υφυπουργών Εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, Κώστα Φραγκογιάννη και Μπουράκ Ακτσαπάρ. Το ζήτημα του τουρκολιβυκού μνημονίου άλλωστε δεν έχει μπει ούτε στον πολιτικό διάλογο που επί του παρόντος δεν έχει βάλει επίσης στην ατζέντα του τα δύσκολα θέματα, όπως η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.

Επισημαίνεται ότι ο Γεραπετρίτης στη συνέντευξη του στα «ΝΕΑ» είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «το επόμενο μεγάλο βήμα μπορεί πράγματι να είναι η συζήτηση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης», κάτι που θα γίνει, όπως επανέλαβε – σύμφωνα με πληροφορίες – και στην ενημέρωση της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής, την Τρίτη, η οποία πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών, «όταν ωριμάσουν οι συνθήκες».

Δηλαδή όταν εμπεδωθεί το κλίμα νηνεμίας στην περιοχή, στην παγίωση των μηχανισμών αποσυμπίεσης των εντάσεων και στην εν τοις πράγμασι εφαρμογή των συμφωνιών και μνημονίων που έχουν ήδη υπογραφεί, με τον Γεραπετρίτη να έχει επιμείνει αρκετές φορές ότι η προσέγγιση και ως εκ τούτου και η εξέλιξη του διαλόγου θα πρέπει να γίνεται σε στάδια και με ένα βήμα τη φορά.

Σε αυτό το πλαίσιο αρμόδιες πηγές σημειώνουν ότι ο διάλογος για τις θαλάσσιες ζώνες θα ξεκινήσει όταν «ωριμάσουν οι συνθήκες» και σίγουρα με προτεραιότητα στην περιοχή του Αιγαίου και εν συνεχεία της Ανατολικής Μεσογείου.

Και αυτό γιατί το ζήτημα του τουρκολιβυκού μνημονίου, μία προσπάθειας επιβολής τετελεσμένων, αναγνωρίζεται ως ένα σοβαρότατο διπλωματικό «αγκάθι» που θα μπει στην ατζέντα όταν θα έχουν προχωρήσει οι συνομιλίες για τις θαλάσσιες ζώνες και σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να έχει την συγκεκριμένη αφετηρία.

Στενές σχέσεις

Να σημειωθεί ότι η Τουρκία συνεχίζει να διατηρεί στενές επαφές με τη Λιβύη, επιδιώκοντας σχέσεις με διαφορετικούς παίκτες. Ακόμα και με όσους έχουν αντιταχθεί στην τουρκική παρεμβατικότητα στη Λιβύη, όπως ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της χώρας, Ακίλα Σάλεχ.

Ο Σάλεχ στις 13 Δεκεμβρίου ωστόσο έγινε δεκτός από τον Ερντογάν στην Αγκυρα, ενώ είχε συνάντηση και με τον τούρκο ΥΠΕΞ, χωρίς να υπάρξουν ανακοινώσεις. Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος της λιβυκής Βουλής έχει αντιταχθεί τόσο στο τουρκολιβυκό μνημόνιο για τις θάλασσιες ζώνες όσο  και στη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη.

Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας έχει επισημάνει επανειλημμένα σε δηλώσεις του και από το βήμα της Βουλής ότι «μια πραγματική αλλαγή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μια αλλαγή σελίδας, οφείλει να έχει δομικές λύσεις» μεταξύ άλλων και στο «ανύπαρκτο τουρκολιβυκό μνημόνιο».

Ενώ στο ίδιο πλαίσιο κατά την επίσκεψη του στην Αίγυπτο την Τρίτη, μετά τις συναντήσεις του με τον αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντελφατάχ αλ-Σίσι, αλλά και τον ομόλογό του Μοχάμεντ Ζάκι, επεσήμανε τη σημασία της συμφωνίας για την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών Αιγύπτου και Ελλάδας, η οποία, όπως τόνισε, «αποτελεί παράδειγμα του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και βοήθησε στη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή».