Το ασυμβίβαστο, η υποχρεωτικότητα και η επιστολική ψήφος

Με 37 άρθρα και χωρισμένο ουσιαστικά σε τρία μέρη βγήκε στη δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για τη θεσμοθέτηση της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές – μια «ιστορική τομή εκσυγχρονισμού», κατά τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Στόχος, να εισαχθεί στη Βουλή στο δεύτερο 15ήμερο του Ιανουαρίου. Η κυβέρνηση, κινούμενη με το αφήγημα της «σύγκλισης» της χώρας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, επιδιώκει να σφραγίσει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο στο ξεκίνημα του 2024 με τη μεγαλύτερη δυνατή κοινοβουλευτική συναίνεση, παρότι αρκούν οι γαλάζιες ψήφοι.

Απέναντι στις επιφυλάξεις των κομμάτων, με τα οποία η κυβέρνηση ολοκλήρωσε τις επαφές πριν από τις γιορτές, αφενός προτάσσει το επιχείρημα ότι πρόκειται για μέτρο κατά της αποχής, ιδίως στην παραδοσιακά χαλαρή ευρωκάλπη, αφετέρου επιμένει στις διαβεβαιώσεις ότι υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας σε κάθε στάδιο, έχοντας τη σκέψη ήδη στο επόμενο βήμα: την καθιέρωση του μέτρου στις εθνικές εκλογές.

Προσώρας για την προώθηση του μέτρου εκτός συνόρων έχουν κινητοποιηθεί η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών (η Νίκη Κεραμέως στο Παρίσι και ο Θοδωρής Λιβάνιος στη Νέα Υόρκη), η υπουργός Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη στο Λονδίνο, ενώ κατά πληροφορίες ο Πρωθυπουργός προετοιμάζει επαφές με ομογενείς μεταξύ άλλων στο Σικάγο, το αργότερο τον προσεχή Μάρτιο εάν δεν βγει ο αρχικός προγραμματισμός για τον Ιανουάριο, καθώς και στον Καναδά.

Διατάξεις

Οπως προκύπτει, η επιστολική ψήφος είναι ένα μέρος της νομοθετικής πρωτοβουλίας, καθώς υπάρχουν επιπλέον διατάξεις για την εκλογή των ευρωβουλευτών και για την εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων. Τα σημεία-κλειδιά για το κρας τεστ της επιστολικής στις 9 Ιουνίου είναι τα εξής:

1 Είναι υποχρεωτική για τους εκτός επικρατείας ψηφοφόρους (δεν θα συγκροτηθούν εκλογικά τμήματα) και προαιρετική για τους εντός (χωρίς αιτιολογία).

2 Είναι αναγκαία η εγγραφή στους ειδικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου στο gov.gr (με κωδικούς Taxis) ή μέσω ΚΕΠ ή των ελληνικών διπλωματικών Αρχών στο εξωτερικό. Ο αριθμός κινητού τηλεφώνου και η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αντλούνται από το Εθνικό Μητρώο Πολιτών, αλλιώς δηλώνονται από τον αιτούντα και η εγκυρότητά τους επιβεβαιώνεται με κωδικό μιας χρήσης.

3 Κακόβουλη ταυτοποίηση από τρίτο πρόσωπο τιμωρείται με πρόστιμο 10.000-50.000 ευρώ και φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών.

4 Οι εγγραφές πρέπει να ολοκληρωθούν το αργότερο έως τις 28 Απριλίου (οι αιτήσεις λήγουν 40 ημέρες πριν από τις εκλογές).

5 Ο φάκελος με το εκλογικό υλικό αποστέλλεται το αργότερο 20 ημέρες πριν από τις εκλογές (και σύνδεσμος στο mail του εκλογέα θα δείχνει την πορεία της αποστολής). Με ευθύνη των αναδόχων παροχής ταχυδρομικών/ταχυμεταφορικών υπηρεσιών, ο φάκελος μπορεί να παραληφθεί μόνο από τον εκλογέα ή από ρητά εξουσιοδοτημένο πρόσωπο. Σε περίπτωση παραβίασης υπάρχει ποινική ρήτρα 10.000 ευρώ ανά φάκελο.

6 Καταληκτική ημερομηνία παραλαβής του φακέλου (ψήφος, υπεύθυνη δήλωση, αποδεικτικό ταυτοπροσωπίας) από ειδική επιτροπή είναι το Σάββατο 8 Ιουνίου στις 5 το απόγευμα.

7 Αντί για σταυρό, ο ψηφοφόρος κυκλώνει τον αριθμό που αντιστοιχεί στον υποψήφιο της επιλογής του. Ο εκλογέας όμως βάζει σταυρό προτίμησης στο κόμμα ή στον συνασπισμό που επιθυμεί (χωρίς τον σταυρό το ψηφοδέλτιο θεωρείται λευκό).

8 Τα τμήματα της επιστολικής ψήφου (δημόσια κτίρια ή μισθωμένοι ιδιωτικοί χώροι) θα φυλάσσονται αποκλειστικά από την ΕΛ.ΑΣ. και θα παρακολουθούνται από κλειστό κύκλωμα όλο το 24ωρο (το υλικό διατηρείται στο Πρωτοδικείο Αθηνών).

9 Η ηγεσία του Αρείου Πάγου ορίζει έναν εκ των αντιπροέδρων ή μελών του δικαστηρίου ως «γενικό έφορο» παρακολούθησης.

10 Εκλογείς που εγγράφηκαν αλλά δεν απέστειλαν φάκελο ή τον απέστειλαν εκπρόθεσμα μπορούν να ψηφίσουν στην κάλπη μετά τις 10.00.

Εκκαθάριση

Επιπλέον, επιχειρείται να εκκινήσει εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων. Οι γεννηθέντες πριν από την 1η Ιανουαρίου 1944 που δεν έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση στο τρέχον φορολογικό έτος ή δεν έχουν δηλωθεί ως συνδεδεμένα πρόσωπα θα τεθούν σε τροχιά διαγραφής (στην πλατφόρμα «Μάθε πού ψηφίζεις»), εφόσον δεν προβούν σε δήλωσή τους διαδικτυακά ή στον δήμο, σε ΚΕΠ ή προξενείο έως την 31η Οκτωβρίου 2024.

Σε ό,τι αφορά τους υποψηφίους, επανέρχεται το κώλυμα για τους εν ενεργεία βουλευτές, συνεπώς θα πρέπει να παραιτηθούν για να ριχτούν στον προεκλογικό αγώνα, ενώ δήλωση των συνδυασμών (έως 42 υποψηφίων έκαστος) θα γίνει ηλεκτρονικά. Αλλη μια αλλαγή είναι η υποχρεωτική μετάδοση και στη νοηματική γλώσσα των τηλεοπτικών μηνυμάτων των κομμάτων και των συνεντεύξεων των πολιτικών αρχηγών. Σε διαφορετική περίπτωση, το ΕΣΡ μπορεί να επιβάλει πρόστιμο έως 20.000 ευρώ ευρώ στον τηλεοπτικό σταθμό.