Ένας ιδιόμορφος οικονομικός κύκλος αναπτύσσεται γύρω από ένα από τα πιο καταστροφικά φυσικά φαινόμενα: Τις εκρήξεις ηφαιστείων.

Οι πρόσφατες ηφαιστειακές εκρήξεις στην Ισλανδία προσέλκυσαν ανθρώπους από πολλά μέρη της Γης που ήθελαν να παρακολουθήσουν από κοντά το εντυπωσιακό θέαμα. Μάλιστα, όπως σημειώνει το Reuters, το βορειοευρωπαϊκό νησιωτικό κράτος προσελκύει ετησίως χιλιάδες ανθρώπους που αναζητούν τέτοιου είδους συγκινήσεις και σε άλλα μέρη: Στο Μεξικό, τη Γουατεμάλα, τη Σικελία, την Ινδονησία και τη Νέα Ζηλανδία.

Κακά μαντάτα

Η μείωση της ηφαιστειακής δραστηριότητας στο νησί τις τελευταίες ημέρες διέλυσε τις ανησυχίες για επανάληψη του ταξιδιωτικού χάους που προκλήθηκε από την τέφρα της μεγάλης έκρηξης του ηφαιστείου Eyjafjallajökull του νησιού το 2010.

Αλλά, όπως επισημαίνει το Reuters, για τα τοπικά τουριστικά γραφεία που σχεδίαζαν να μεταφέρουν τουρίστες στην περιοχή, πρόκειται για μια χαμένη ευκαιρία. Και αυτό γιατί πρόσφατες εκρήξεις – όπως αυτή του ηφαιστείου Fagradalsfjall το 2021 στη νοτιοδυτική Ισλανδία – έχουν προσελκύσει χιλιάδες επισκέπτες.

Η Troll Expeditions – η οποία προσφέρει εκδρομές στις παγωμένες σπηλιές της Ισλανδίας, στους παγετώνες, στις γεωθερμικές πισίνες, καθώς και μια σειρά από εκδρομές στα ηφαίστεια – ανέφερε ότι οι κρατήσεις τουριστών στην Ισλανδία μειώθηκαν πριν από την έκρηξη του Γκρίνταβικ λόγω των σεισμών που προηγήθηκαν. Αλλά η ίδια η έκρηξη επανέφερε γρήγορα το ενδιαφέρον.

«Τουριστικές εκρήξεις»

«Οι άνθρωποι είναι πολύ ενθουσιασμένοι και θέλουν να δουν το ηφαίστειο. Δυστυχώς, η έκρηξη έχει σταματήσει προς το παρόν», ανέφερε εκπρόσωπος της εταιρείας στο διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο, σημειώνοντας ότι ήταν η τέταρτη έκρηξη στην περιοχή τα τελευταία τρία χρόνια.

«Οι άλλες εκρήξεις ήταν εξαιρετικές για τον τουρισμό, ήταν οι λεγόμενες “τουριστικές εκρήξεις”, όπου μπορείτε να φτάσετε αρκετά κοντά στον κρατήρα και να παρακολουθήσετε τη ροή της λάβας».

Μάλιστα ο πρώην πρόεδρος της Ισλανδίας, Olafur Ragnar Grímsson, ενθαρρύνει ήδη τους επισκέπτες να ετοιμαστούν για τον Ιανουάριο.

«Οι προβλέψεις λένε ότι σε δύο εβδομάδες η έκρηξη μπορεί να ξεκινήσει και πάλι! Κλείστε την πτήση σας τώρα για να μπορέσετε να δείτε τη Γη να δημιουργείται!», ανέφερε σε ανάρτησή του στις 23 Δεκεμβρίου στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X.

Οι κυνηγοί της λάβας

Όπως σημειώνει το Reuters, για τους αφοσιωμένους «κυνηγούς της λάβας» τίποτα δεν είναι καλύτερο από την επίπονη ανάβαση στην κορυφή ενός ηφαιστείου, τη βόλτα γύρω από έναν κρατήρα και τη μυρωδιά του θείου στον αέρα.

Συχνά οι εκρήξεις μπορούν να προβλεφθούν αρκετά νωρίτερα, αφήνοντας αρκετό χρόνο για εκκενώσεις και προειδοποιήσεις.

Όταν το Μάουνα Λόα στη Χαβάη, το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο στον κόσμο, εξερράγη στα τέλη του περασμένου έτους για πρώτη φορά από το 1984, χιλιάδες θεατές συνέρρευσαν με δέος για να δουν τα λαμπερά ρεύματα λάβας. Η Υπηρεσία Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών της Χαβάης είχε ήδη δηλώσει ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις ότι η λάβα θα απειλούσε κατοικημένες περιοχές.

Αλλά σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις, οι τουρίστες το πλήρωσαν με τη ζωή τους.

Κίνδυνος – θάνατος

Στις αρχές αυτού του μήνα, το ηφαίστειο Marapi της Ινδονησίας εξερράγη, σκοτώνοντας 22 ανθρώπους: Επρόκειτο για ορειβάτες που χάθηκαν κοντά στον κρατήρα. Το Marapi είναι ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στο νησί Σουμάτρα και είχε εκραγεί στο παρελθόν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους.

Η Ινδονησία, η οποία εκτείνεται στο λεγόμενο «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» γύρω από το χείλος του Ειρηνικού Ωκεανού, φιλοξενεί περισσότερα από 100 ενεργά ηφαίστεια.

Το Λευκό Νησί στη Νέα Ζηλανδία, το οποίο είναι επίσης γνωστό με το όνομα Whakaari των Μαορί, έχει κλείσει μετά την καταστροφή του 2019, όταν μια ηφαιστειακή έκρηξη σκότωσε 22 ανθρώπους, κυρίως τουρίστες. Παλαιότερα φιλοξενούσε τακτικά επισκέπτες, αν και οι εκρήξεις δεν ήταν σπάνιες.

«Πιο ασφαλές από τα άλλα σπορ του βουνού»

Παρά τα περιστατικά αυτά, η επίσκεψη στα ηφαίστεια παραμένει δημοφιλής και, με τη σωστή διαχείριση των κινδύνων, η πιθανότητα ατυχημάτων μπορεί να ελαχιστοποιηθεί, δήλωσε ο Tom Pfeiffer, γεωλόγος και ηφαιστειολόγος που διευθύνει την εταιρεία VolcanoDiscovery στη Γερμανία.

Η εταιρεία οργανώνει εκδρομές σε ηφαίστεια σε όλο τον κόσμο σε μικρές ομάδες, με περίπου 150 άτομα ετησίως σε μέρη όπως η Ιάβα, το Σουλαουέζι, η Σικελία, αλλά και η Ισλανδία. Είπε ότι το ενδιαφέρον για επισκέψεις σε ηφαίστεια αυξομειώνεται, ανάλογα με το πόση προσοχή δίνουν τα μέσα ενημέρωσης, αλλά γενικά είναι αρκετά σταθερό.

«Είμαι βέβαιος ότι ο μέσος αριθμός ατυχημάτων των τουριστών ηφαιστείων είναι πολύ μικρότερος από τον μέσο αριθμό ατυχημάτων σε σπορ βουνού», είπε στο Reuters ο Pfeiffer. «Αυτό ισχύει επίσης παρά τις ευτυχώς πολύ σπάνιες περιπτώσεις μεγάλων καταστροφών όπως η πρόσφατη στο Μαράπι».

Ο Pfeiffer δήλωσε ότι πολλά από τα ατυχήματα που συνέβησαν οφείλονται σε έλλειψη προετοιμασίας ή πληροφόρησης ή σε υπερβολική έκθεση σε κίνδυνο. Η στήριξη στις τοπικές συμβουλές των αρχών, στα παρατηρητήρια ηφαιστείων και η εμπιστοσύνη σε οδηγούς με μεγάλη εμπειρία θα μπορούσαν να μετριάσουν το ενδεχόμενο να πάει κάτι στραβά.

«Σε περίπτωση αμφιβολίας, δεν παίρνουμε ποτέ το ρίσκο», πρόσθεσε.

Έρχεται νέα έκρηξη;

Η Ισλανδία έχει γίνει μάρτυρας ποικίλων εκρήξεων τα τελευταία χρόνια, από αυτές όπου η λάβα ρέει από σχισμές – όπως αυτή της περασμένης εβδομάδας – μέχρι αυτές των παγωμένων ηφαιστείων που εκτοξεύουν σύννεφα τέφρας, με τη φωτιά να συναντά τον πάγο. Πολλές από αυτές αποτέλεσαν σημαντικό πόλο έλξης τουριστών, με τους κινδύνους να επισημαίνονται εμφατικά από τις τοπικές αρχές.

Η περιοχή γύρω από το Γκρίνταβικ παραμένει προς το παρόν αποκλεισμένη και η Μετρολογική Υπηρεσία της Ισλανδίας δήλωσε στις 27 Δεκεμβρίου ότι το μάγμα συνεχίζει να συσσωρεύεται κάτω από το Σβαρτσένγκι στη χερσόνησο Ρέικιανες, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει πιθανότητα νέας έκρηξης.

Ο Arnar Mar Olafsson, γενικός διευθυντής του Ισλανδικού Οργανισμού Τουρισμού, δήλωσε ότι ορισμένοι ταξιδιώτες δεν είχαν σεβαστεί τη ζώνη αποκλεισμού γύρω από το σημείο της έκρηξης και έπρεπε να τους απομακρύνουν επειδή κατευθύνονταν προς το ηφαίστειο.

«Οι άνθρωποι θέλουν πραγματικά να πλησιάσουν και να πάνε πιο κοντά και να δουν, αλλά συχνά δεν συνειδητοποιούν πόσο επικίνδυνο είναι», είπε.

Πηγή ΟΤ