Αναζήτηση
«Ο Ισραηλινός στρατός δεν προετοιμάζεται για πράγματα που πιστεύει ότι είναι αδύνατα» δήλωσε πρόσφατα ο απόστρατος Ισραηλινός στρατηγός και πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, Yaakov Amidror, σχολιάζοντας την καταιγιστική επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ισραηλινός στρατός αιφνιδιάζεται με εντυπωσιακό τρόπο, αλλά μετά την 7ης Οκτωβρίου, φαίνεται ότι το σοκ θα παραμείνει στο «DNA» ίσως του πιο βίαιου σύγχρονου στρατού.
Νέα έρευνα των New York Times που βασίζεται σε έγγραφα της ισραηλινής κυβέρνησης, χιλιάδες βίντεο του Ισραηλινού στρατού και συνεντεύξεις από δεκάδες αξιωματικούς, στρατιώτες και αυτόπτες μάρτυρες, φέρνει στο φως νέες λεπτομέρειες σχετικά με την επίθεση.
Αποκαλύπτεται ότι μεγάλο μέρος της στρατιωτικής αποτυχίας οφειλόταν στην έλλειψη σχεδίου, σε συνδυασμό με μια σειρά σφαλμάτων των υπηρεσιών πληροφοριών κατά τους μήνες και τα χρόνια πριν από την επίθεση.
Οι ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας και οι στρατιωτικές υπηρεσίες επανειλλημένα εκτιμούσαν ότι η Χαμάς δεν ενδιαφερόταν καν ούτε ήταν ικανή να για μια μαζική εισβολή. Οι αρχές έμειναν προσκολλημένες σε αυτή την αισιόδοξη άποψη ακόμη και όταν το Ισραήλ απέκτησε σχέδια μάχης της Χαμάς που αποκάλυψαν ότι μια εισβολή ήταν ακριβώς αυτό που σχεδίαζε η Χαμάς.
Η ιδέα ότι η Χαμάς μπορούσε να εκτελέσει μια φιλόδοξη επίθεση θεωρήθηκε τόσο απίθανη που οι αξιωματούχοι των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών μείωσαν ακόμη και τις υποκλοπές της ραδιοφωνικής κίνησης της Χαμάς, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ήταν χάσιμο χρόνου.
Ένα ισραηλινό άρμα μάχης μία ημέρα μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίο, κοντά στο Σντερότ στο νότιο Ισραήλ (REUTERS).
Πρώτη γραμμή άμυνας… σουρωτήρι
Κανένας από τους αξιωματικούς που ρωτήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονταν στα σύνορα, δεν μπορούσε να θυμηθεί συζητήσεις ή εκπαίδευση με βάση ένα σχέδιο για την απόκρουση μιας τέτοιας επίθεσης.
«Από όσο θυμάμαι, δεν υπήρχε τέτοιο σχέδιο», είπε ο Yaakov Amidror. Η ισραηλινή κυβέρνηση είχε αποφασίσει ότι η χαλαρά οργανωμένη πολιτική φρουρά, γνωστή ως Kitat Konnenut, θα χρησιμεύσει ως η πρώτη γραμμή άμυνας στις πόλεις και τα χωριά κοντά στα σύνορα. Αλλά οι φρουροί είχαν διαφορετικά πρότυπα εκπαίδευσης ανάλογα με το ποιος ήταν επικεφαλής. Για χρόνια, προειδοποιούσαν ότι ορισμένες από τις μονάδες τους ήταν ανεπαρκώς εκπαιδευμένες και ανεπαρκώς εξοπλισμένες, σύμφωνα με δύο Ισραηλινούς στρατιωτικούς αξιωματούχους με άμεση γνώση των εθελοντικών ομάδων.
Επιπλέον, οι Ισραηλινοί έφεδροι δεν ήταν έτοιμοι να κινητοποιηθούν γρήγορα και να αναπτυχθούν, ενώ κάποιοι λένε ότι κινήθηκαν με δική τους πρωτοβουλία. Ο έφεδρος ταγματάρχης Davidi Ben Zion, είπε ότι οι έφεδροι δεν εκπαιδεύτηκαν ποτέ να ανταποκρίνονται σε μια εισβολή. Η εκπαίδευση προϋπέθετε ότι η ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών θα μάθαινε εκ των προτέρων για μια επικείμενη εισβολή, δίνοντας στους εφέδρους χρόνο να προετοιμαστούν. «Η διαδικασία αναφέρει ότι πρέπει έχουμε το τάγμα έτοιμο για μάχη σε 24 ώρες», είπε.
Η Χαμάς ήξερε τι έκανε
Η Χαμάς αξιοποίησε αυτά τα λάθη με τρόπους που καθυστέρησαν περαιτέρω την ισραηλινή απάντηση. Οι τρομοκράτες απέκλεισαν βασικές διασταυρώσεις των αυτοκινητοδρόμων, αναγκάζοντας τα στρατεύματα του Ισραήλ να κολλήσουν σε αψιμαχίες ενώ προσπαθούσαν να εισέλθουν σε πολιορκημένες πόλεις. Και η πολιορκία της Χαμάς στη στρατιωτική βάση στο νότιο Ισραήλ απέκοψε το περιφερειακό διοικητήριο, παραλύοντας τη στρατιωτική απάντηση.
Πολλά παραμένουν άγνωστα για εκείνη την ημέρα, συμπεριλαμβανομένων των εντολών που δόθηκαν εντός της ανώτερης στρατιωτικής ηγεσίας του Ισραήλ στο Τελ Αβίβ και πότε. Αξιωματικοί και έφεδροι που κατευθύνθηκαν νότια εκείνο το πρωί, είτε κατόπιν διαταγής είτε μόνοι τους, σύντομα έμαθαν για το χάος που έμπαιναν.
Ο στρατηγός Μπαράκ Χιράμ, ο οποίος επρόκειτο να αναλάβει σύντομα τη διοίκηση μιας μεραρχίας κατά μήκος των συνόρων της Γάζας, πήγε νότια για να δει από πρώτο χέρι πώς οι στρατιώτες απλά νόμιζαν ότι απάντησαν σε μια επίθεση ρουτίνας της Χαμάς.
Σε συνέντευξή του, θυμήθηκε τα γραπτά μηνύματα που έλαβε από στρατιώτες που γνώριζε στην περιοχή. «Έλα να μας σώσεις», «Στείλτε γρήγορα τον στρατό, μας σκοτώνουν», «Συγγνώμη που απευθυνόμαστε σε εσάς, έχουμε ήδη τελειώσει τα πυρομαχικά».
Όπως αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα, η Χαμάς αξιοποίησε αριστοτεχνικά τη γεωγραφία. Αν και οι ενισχύσεις απείχαν λίγο από τη στρατιωτική βάση Ρέιμ που δεχόταν σφοδρή επίθεση, χιλιάδες στρατιώτες είχαν κολλήσει στον αυτοκινητόδρομο που συνδέει στρατιωτικές βάσεις κεντρικά και νότια της χώρας με τις κοινότητες κοντά στη Γάζα, μην μπορώντας να φτάσουν και τις πόλεις και κιμπούτζ που δέχονταν επίθεση.
Έχοντας οι θύλακες της Χαμάς στήσει ενέδρες κατά μήκος της διαδρομής, οι Ισραηλινοί διοικητές δίσταζαν να στείλουν στρατιώτες σε αυτές τις παγίδες, σύμφωνα με δύο Ισραηλινούς αξιωματικούς που συμμετείχαν σε συνομιλίες εκείνο το πρωί. «Η Χαμάς είναι παντού στους δρόμους», ανέφερε ένας Ισραηλινός στρατιώτης. «Σε αυτούς ανήκει ο δρόμος, όχι σε εμείς».
Αμήχανοι ακόμα και οι Ισραηλινοί καταδρομείς
Οι μονάδες καταδρομών ήταν από τις πρώτες που κινητοποιήθηκαν εκείνο το πρωί. Κάποιοι είπαν ότι έσπευσαν στον αγώνα αφού έλαβαν μηνύματα που παρακαλούσαν για βοήθεια ή έμαθαν για τις διεισδύσεις από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ακόμα και η επίλεκτη μονάδα καταδρομέων Maglan, που βρισκόταν μόλις 25 λεπτά από τη Γάζα, ειδικεύονταν στο να επιχειρούν πίσω από τις γραμμές του εχθρού, όπου το Ισραήλ ανέμενε πάντα τη μάχη, αλλά κανένας τους δεν είχε εκπαιδευτεί για να ανταποκριθεί σε εισβολή. Ένας αξιωματικός είπε ότι δεν υπήρχαν «συγκεκριμένες αποστολές». Οι στρατιώτες είπαν να «πάρουν απλώς ένα όπλο» και «να σώσουν τους ανθρώπους».
Η ομάδα δεν λάμβανε ορθή καθοδήγηση τη στιγμή που και οι ίδιοι οι κορυφαίοι στην ιεραρχία δεν είχαν συνειδητοποιήσει ακόμα τι γίνεται.
Πήγανε με πιστόλια στη μάχη
Σύμφωνα με το αμερικανικό δημοσίευμα, το μικρό μέγεθος των ομάδων υποδηλώνει ότι οι διοικητές υποτίμησαν βασικά την απειλή. Τα στρατεύματα ξεχύθηκαν με πιστόλια και τουφέκια εφόδου, αρκετά για να αντιμετωπίσουν μια ομάδα τρομοκρατών που απήγαγαν ομήρους, αλλά όχι για να μπουν σε ανοιχτή μάχη.
Ακόμη και κατά τη διάρκεια της επίθεσης, ο στρατός εξακολουθούσε να εκτιμά ότι η Χαμάς, στην καλύτερη περίπτωση, θα μπορούσε να παραβιάσει τον φράχτη των συνόρων του Ισραήλ σε λίγα μόνο σημεία. Στην πραγματικότητα όμως, σύμφωνα με τα ιστραηλινά στοιχεία, η Χαμάς παραβίασε τον φράχτη σε περισσότερες από 30 τοποθεσίες και γρήγορα κινήθηκαν βαθιά στο νότιο Ισραήλ.
Οι μαχητές της Χαμάς ξεχύθηκαν στο Ισραήλ με βαριά πολυβόλα, εκτοξευτές ρουκετών, νάρκες ξηράς και άλλα. Ήταν έτοιμοι να πολεμήσουν για μέρες. Οι Ισραηλινοί κομάντο προφανώς πίστευαν ότι θα πολεμούσαν για λίγες μόνο ώρες.
Ισραηλινοί στρατιώτες κοντά σε στρατιωτικό ελικόπτερο σε νοσοκομείο μετά τη μαζική διείσδυση ενόπλων της Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας, στην Ασκελόν, στο νότιο Ισραήλ, 7 Οκτωβρίου 2023. (REUTERS).
«Οι τρομοκράτες είχαν ένα ξεχωριστό τακτικό πλεονέκτημα στη δύναμη πυρός», είπε ο Yair Ansbacher, 40 ετών, έφεδρος σε μια αντιτρομοκρατική μονάδα που πολέμησε στις 7 Οκτωβρίου. Αυτός και οι συνάδελφοί του χρησιμοποιούσαν κυρίως πιστόλια, τουφέκια εφόδου και μερικές φορές τυφέκια ελεύθερου σκοπευτή, είπε.
Η κατάσταση ήταν τόσο τρομερή που στις 09.00, ο επικεφαλής της Shin Bet, της υπηρεσίας εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ, εξέδωσε μια σπάνια εντολή, διατάζοντας τα στελέχη που είχαν εκπαιδευτεί στη μάχη και έφεραν όπλα να πάνε νότια. Δέκα στελέχη της υπηρεσίας σκοτώθηκαν σκοτώθηκαν εκείνη την ημέρα.
Ακυρώνοντας το πλεονέκτημα του Ισραηλινού στρατού
Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, οι Ισραηλινοί παραδέχτηκαν ότι μετέφεραν περισσότερους από 100 καταδρομείς στη Δυτική Όχθη, μόλις δύο ημέρες πριν την επίθεση, κάτι που αντανακλά την εσφαλμένη πεποίθηση του Ισραήλ ότι μια επίθεση της Χαμάς δεν ήταν επικείμενη απειλή.
Γνώριζε ή όχι η Χαμάς ότι οι ισραηλινές θέσεις ήταν υποστελεχωμένες, η επίθεση ήταν θανατηφόρα. Πολλοί στρατιώτες πάσχιζαν να σωθούν οι ίδιοι, αντί να προστατεύουν τους πολίτες. Ενδεικτικά, τη βάση Nahal Oz, οι Ισραηλινοί στρατιώτες αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν με πολλές απώλειες. Πολίτες είχαν προειδοποιήσει ότι η πρώτη γραμμή άμυνας στο εσωτερικό του Ισραήλ θα έπεφτε γρήγορα, ενώ ορισμένες μονάδες δεν είχαν πυρομαχικά ούτε για μια ώρα μάχης.
Η Χαμάς εργάστηκε επίσης στρατηγικά για να αποδυναμώσει το πλεονέκτημα του Ισραήλ στη δύναμη πυρός. Οι μαχητές της Χαμάς στόχευσαν ισραηλινά τανκς, χτυπώντας αρκετά από αυτά, είπε ο στρατηγός στα τεθωρακισμένα Brig.
Ένας άνδρας φωτογραφίζει νεκρούς ανθρώπους σκορπισμένους σε έναν δρόμο μετά από μαζική διείσδυση ενόπλων της Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας, στην περιοχή Sderot, στο νότιο Ισραήλ.
Τα άρματα μάχης τελείωσαν από πυρομαχικά, αφήνοντας τα πληρώματα να πολεμήσουν με στρατιώτες εδάφους. Σε μια άλλη περίπτωση που καλύφθηκε ευρέως στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, η Χαμάς πυροβόλησε ένα ισραηλινό ελικόπτερο, αναγκάζοντάς το να πέσει κοντά στη Γάζα. Οι αλεξιπτωτιστές γλίτωσαν τον τραυματισμό πριν το ελικόπτερο τυλιχτεί στις φλόγες. Όλα αυτά θα έπρεπε να ήταν ένα σαφές σημάδι ότι το Ισραήλ δεχόταν ευρεία επίθεση, αντιμετωπίζοντας μια δεινή κατάσταση.
«Μα τι λάθος, τι λάθος!»
Το εύρος της καταστροφής, αν όχι η ίδια η επίθεση, μπορούσε να αποφευχθεί, σύμφωνα της έρευνα των New York Times. «Αφού έχτισαν τον φράχτη, έβαλαν το αρχηγείο στη μέση του τομέα», είπε ο πρώην επικεφαλής της Νότιας Διοίκησης. Είπε ότι οι τρεις διοικητές των ταξιαρχιών και της μεραρχίας δεν θα έπρεπε ποτέ να είχαν στεγαστεί μαζί τόσο κοντά στα σύνορα της Γάζας. «Στον ίδιο καταυλισμό, είχατε όλους τους τρεις από αυτούς, στην ίδια τοποθεσία, μα τι λάθος, τι λάθος»!
Οι ισραηλινές αρχές γνώριζαν επίσης, χρόνια νωρίτερα, ότι η Χαμάς σχεδίαζε να χτυπήσει τη βάση Ρεΐμ, αλλά το θεώρησαν απίθανο να συμβεί. Ακόμη και τον Μάιο, όταν οι αναλυτές των μυστικών υπηρεσιών σήμανε συναγερμός σχετικά με τις εκπαιδευτικές ασκήσεις της Χαμάς, οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν ενίσχυσαν τον στρατό στον Νότο. Έτσι, η επίθεση στη Ρεΐμ οδήγησε σε σχεδόν διακοπή της επικοινωνίας μέσα στη μονάδα που συντονίζει τις κινήσεις των στρατευμάτων στο νότιο Ισραήλ.
Ακόμη και το μεσημέρι της 7ης Οκτωβρίου, οι αξιωματικοί εκεί δεν κατάλαβαν τι συνέβαινε. Εκτίμησαν ότι η Χαμάς είχε στείλει περίπου 200 ένοπλους στο Ισραήλ, αλλά στη πραγματικότητα ήταν 10πλάσιοι. Ο στρατός χρειάστηκε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας για να ανακτήσει τον έλεγχο της βάσης Ρεϊμ.
«Όταν το τμήμα σας δέχεται πυρά, επικεντρώνεστε στην εκκαθάρισή του από τρομοκράτες», είπε ο στρατηγός Ιμπραήμ, ο διοικητής του τεθωρακισμένου σώματος, το οποίο εδρεύει στο νότιο Ισραήλ. «Αυτό αποσπά την προσοχή του από την υπόλοιπη μάχη ευρύτερα». Σύμφωνα με τον ίδιο, λίγοι σύγχρονοι στρατοί που θα μπορούσαν να είχαν ανακαταλάβει την περιοχή τόσο γρήγορα, αλλά κανείς δεν είχε εκπαιδευτεί για να αποκρούσει μια εισβολή.
Ένας Ισραηλινός στρατηγός, που πολέμησε εκείνη την ημέρα, είπε ότι υπήρχαν πολλοί ήρωες στις 7 Οκτωβρίου, αλλά όταν ένας στρατός χρειάζεται μόνο ήρωες, τότε τα πράγματα έχουν πάει στραβά.
