Πεθαίνοντας στο Αιγαίο ανήμερα τα Χριστούγεννα, καθώς το αεροδρόμιο ακριτικού νησιού, λόγω βλαβών και τραγικών ελλείψεων σε κρίσιμα συστήματα αεροναυτιλίας, αδυνατούσε να υποδεχθεί το αεροσκάφος του ΕΚΑΒ, με αποτέλεσμα η αεροδιακομιδή ενός ασθενούς να καθυστερήσει πέντε ολόκληρες ώρες!

Οι συγγενείς ενός 65χρονου άνδρα, που τελικά έχασε τη ζωή του στην Κάρπαθο στις 25 Δεκεμβρίου 2023, θεωρούν καθοριστική για τη μοιραία έκβαση του περιστατικού την πολύωρη καθυστέρηση μεταφοράς του ανθρώπου τους από το Νοσοκομείο της Καρπάθου στη Ρόδο.

Ο εφιάλτης για την οικογένεια ξεκίνησε στις 12 το μεσημέρι των Χριστουγέννων, όταν ο 65χρονος αισθάνθηκε δύσπνοια, ενώ έπειτα από εξετάσεις διαπιστώθηκε ότι είχε υποστεί έμφραγμα. Δύο ώρες μετά το πρώτο επεισόδιο, στις 14.00, η οικογένεια ζήτησε από το ΕΚΑΒ την αεροδιακομιδή του ασθενούς στη Ρόδο. Σύμφωνα με το χρονολόγιο που αποκαλύπτουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ», το προσωπικό του αερολιμένα Καρπάθου ενημερώθηκε για την ανάγκη επείγουσας αεροδιακομιδής από αεροσκάφος του ΕΚΑΒ γύρω στις 18.00, ώστε να είναι έτοιμο να εξυπηρετήσει την πτήση. Το αεροσκάφος τύπου HAF 403, που θα εκτελούσε την πτήση, είναι ένα εκ των δύο υπερσύγχρονων Beech King Air 350 που παραχωρήθηκαν από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος τον Απρίλιο του 2021 (μαζί με δύο ελικόπτερα Α119 Trekker), εξειδικευμένων στις αεροδιακομιδές.

Η αρμόδια υπάλληλος, που ασκούσε καθήκοντα παροχής πληροφοριών πτήσης αεροδρομίου, φτάνοντας στον Πύργο Ελέγχου του αερολιμένα Καρπάθου, διαπίστωσε την πλήρη απώλεια των ηλεκτρικών συστημάτων (δεν λειτουργούσαν ούτε οι γεννήτριες), με συνέπεια σχεδόν όλα τα απαραίτητα για τη λειτουργία του αερολιμένα συστήματα να είναι εκτός (κύριες και εφεδρικές συχνότητες επικοινωνιών, φώτα διαδρόμου και τα επιχειρησιακά μαγνητοφωνούμενα τηλέφωνα). Με τη συνεργασία συναδέλφων της ξεκίνησαν οι αγωνιώδεις προσπάθειες αποκατάστασης των βλαβών, με σκοπό να εξυπηρετηθεί η πτήση και να σωθεί η ζωή του ασθενούς.

Τελικά, με μεγάλη καθυστέρηση, κατέστη δυνατή η λειτουργία του φωτισμού του διαδρόμου προσγείωσης – απογείωσης. Ομως αυτό δεν ήταν αρκετό για να εκτελεστεί η πτήση, αφού το HAF403 για την προσγείωση – απογείωσή του σε νυχτερινές συνθήκες απαιτεί και τη χρήση του επίγειου ραδιοβοηθήματος VOR/DME, το οποίο, σύμφωνα με έγκυρες πηγές, επανήλθε σε λειτουργία με ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση!

Το χρονολόγιο

Το χρονικό των πτήσεων που πραγματοποιήθηκαν από το HAF 403 μέσα στο επίμαχο χρονικό διάστημα, όπως αποκαλύπτουν «ΤΑ ΝΕΑ», έχει ως εξής:

  • Το αεροσκάφος στις 20.53 απογειώθηκε από τη Ρόδο για τη Σαντορίνη, όπου προσγειώθηκε στις 21.30.
  • Εν συνεχεία απογειώθηκε στις 22.00 για το Ηράκλειο, όπου προσγειώθηκε στις 22.22.
  • Για την Κάρπαθο αναχώρησε στις 22.48. Δηλαδή, στον αρχικό προορισμό του, την Κάρπαθο, προσγειώθηκε στις 23.22, με καθυστέρηση άνω των 5 ωρών, ενώ στη Ρόδο κατέφθασε στις 00.27 της 26ης/12/23, μεταφέροντας τον άτυχο 65χρονο.

Για το τραγικό περιστατικό και τον καταλογισμό ευθυνών έχει ήδη διαταχθεί Ενορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) από τη διοίκηση της ΥΠΑ. Ωστόσο, εύλογα γεννιούνται και άλλα ερωτήματα, ακόμα και για την ίδια την ΥΠΑ, όπως:

  • Από τη χρονική παράθεση των γεγονότων και σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, αιτία της καθυστέρησης της πτήσης προς την Κάρπαθο δεν ήταν μόνο η μη λειτουργία του φωτισμού του διαδρόμου προσγείωσης (αυτό θα διερευνηθεί από την ΕΔΕ), αλλά και εκείνη του απαραίτητου για την προσγείωση ραδιοβοηθήματος VOR/DME. Και αυτό, γιατί η αποκατάσταση της εν λόγω βλάβης καθυστέρησε περαιτέρω χρονικά, με αποτέλεσμα το πτητικό πρόγραμμα του αεροσκάφους να τροποποιηθεί (στις 20.53 αναχώρησε για άλλο περιστατικό προς τη Σαντορίνη).
  •  Ομως και αυτή η δυσλειτουργία του VOR/DME, όπως λένε πηγές της ΥΠΑ, δεν θα αποτελούσε εμπόδιο στη διεξαγωγή της επείγουσας αεροδιακομιδής, εάν η Υπηρεσία είχε ήδη εγκαταστήσει τις νέες ενόργανες διαδικασίες άφιξης – αναχώρησης RNAV σε όλα τα αεροδρόμιά της.

Οι ενόργανες διαδικασίες RNAV σχεδιάζονται, πιστοποιούνται και τελικά χρησιμοποιούνται από όλα τα αεροσκάφη με κατάλληλο εξοπλισμό (σχεδόν από όλα τα σύγχρονα επιβατικά αεροσκάφη, όπως και το HAF403), παρέχοντας τη δυνατότητα πραγματοποίησης προσγειώσεων και απογειώσεων τη νύχτα ή και κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες, χωρίς να είναι απαραίτητη η λειτουργία επίγειων ραδιοβοηθημάτων, όπως του VOR/DME της Καρπάθου.

Οι διαδικασίες RNAV, αξιοποιώντας τα δορυφορικά σήματα GPS, είναι ιδιαίτερα αξιόπιστες και έχουν υποκαταστήσει στη συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαϊκών αεροδρομίων (ακόμα και της Τουρκίας) τις κλασικές διαδικασίες που στηρίζονται σε μηχανήματα όπως το VOR/DME, τεχνολογίας της δεκαετίας του ΄70. Η Ελλάδα, αν και έχει σε ισχύ διαδικασίες RNAV σε κάποια αεροδρόμια (Θεσσαλονίκη, Μύκονος, Σαντορίνη, Κέρκυρα, Κως, Μυτιλήνη), υπολείπεται κατά πολύ στην υλοποίησή τους και για την τεράστια αυτή καθυστέρηση απειλείται με παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.