«Ο αστυνομικός θα της έσπαγε το κεφάλι»: Η απεργία των ανθρακωρύχων του 1984 σε εικόνες

Στις 18 Ιουνίου του 1984, ανθρακωρύχοι από όλη τη χώρα έφτασαν στο Νότιο Γιορκσάιρ για να διαδηλώσουν έξω από το εργοστάσιο Orgreave. Η συγκέντρωση ήταν «ειρηνική». Ο καιρός ήταν αίθριος και οι ανθρακωρύχοι κάθονταν στον ήλιο ή έπαιζαν ποδόσφαιρο.

Ξαφνικά, αστυνομικοί, πλήρως εξοπλισμένοι, άρχισαν να ορμούν στους απεργούς. Η βία κλιμακώθηκε γρήγορα. «Μονάδες με κοντές ασπίδες και έφιπποι αστυνομικοί ήταν ολόγυρα, κρατώντας τα γκλοπ τους», λέει ο φωτογράφος John Harris. Ο ίδιος θυμάται τον νεότερο ευατό του να ανεβαίνει σε έναν τοίχο για να έχει καλύτερη θέα, ενώ ένας έφιππος αστυνομικός τον χτυπούσε από πίσω.

Ο Harris μάζεψε τον εξοπλισμό του και επέστρεψε στη συμπλοκή. Καθώς τραβούσε φωτογραφίες, εντόπισε τη Lesley Boulton, μέλος της οργάνωσης Women Against Pit Closures, να βοηθάει μια τραυματισμένη διαδηλώτρια. Η Boulton φώναζε για ένα ασθενοφόρο, όταν ένας αστυνομικός της επιτέθηκε, χτυπώντας την με ένα γκλομπ στο κεφάλι.

Η μάχη του Orgreave ήταν μια από τις πιο βίαιες αστυνομικές επιθέσεις στη βρετανική ιστορία. Η φωτογραφία του Harris αποτέλεσε σύμβολο και εμφανίστηκε σε κονκάρδες, πανό και αφίσες. Η φωτογραφία περιλαμβάνεται σε μια νέα έκθεση στο Ίδρυμα Martin Parr στο Μπρίστολ, για τον εορτασμό της 40ής επετείου της απεργίας των ανθρακωρύχων.

Στην έκθεση εκτίθενται έργα φωτογράφων όπως ο Chris Killip, η Brenda Prince, ο John Sturrock και ο Philip Winnard, απεργός ανθρακωρύχος και ο ίδιος.

Παραλλήλως με τις φωτογραφίες υπάρχουν αφίσες, δίσκοι βινυλίου και άλλα αναμνηστικά αντικείμενα, όπως μια μάσκα του Arthur Scargill, ένα παιχνίδι σκύλου με τη Θάτσερ και μια σειρά από αναμνηστικά πλατό.

«Δεν θα είμαι ποτέ ξανά η ίδια»

Η Prince, μια φεμινίστρια φωτογράφος της εργατικής τάξης, πέρασε 18 μήνες στο Nottinghamshire. «Ήθελα να παρουσιάσω την απεργία μέσα από τα μάτια των γυναικών», λέει. Οι περισσότερες από τις γυναίκες που συνάντησε μέχρι πρότινος εργάζονταν ως νοικοκυρές. Ξαφνικά, γύρισαν όλη τη Βρετανία, κάνοντας έρανο, διαδηλώσεις και συναντήσεις με συνδικάτα.

«Όλες είπαν ότι ευαισθητοποιήθηκαν και πολιτικοποιήθηκαν περισσότερο», λέει ο Prince. «Είχαν απίστευτο θάρρος και πείσμα και απέκτησαν τεράστια αυτοπεποίθηση κάνοντας αυτό που έκαναν. Πολλές από τις γυναίκες δήλωναν: «Δεν θα είμαι ποτέ ξανά η ίδια».

Ο Philip Winnard ήταν 25 ετών όταν κηρύχθηκαν οι απεργίες. Εργαζόταν στο ανθρακωρυχείο Houghton Main, ένα μεγάλο ορυχείο κοντά στο Μπάρνσλεϊ, στο Νότιο Γιορκσάιρ. «Η φωτογραφία ήταν απλώς ένα χόμπι. Ήμουν ανθρακωρύχος, απεργούσα και είχα μια φωτογραφική μηχανή πάνω μου. Δεν ήταν κάτι βαθύτερο από αυτό», λέει. Οι άνθρωποι στις εικόνες του δεν είναι απλώς ανθρακωρύχοι- είναι οι φίλοι του, οι συγγενείς του, η ίδια του η κοινότητα.

Οι απεργίες διήρκεσαν ένα χρόνο και κατέληξαν σε μια οδυνηρή ήττα για τους ανθρακωρύχους. Όταν το ανθρακωρυχείο έκλεισε το 1993, ο Winnard έκανε μετεκπαίδευση στο σοβάτισμα και ξεκίνησε τη δική του επιχείρηση. Μερικοί από τους φίλους του επίσης μετεκπαιδεύτηκαν.

Ένας από αυτούς συνέχισε να εργάζεται ως νοσηλευτής στο NHS, ενώ άλλοι έγιναν υδραυλικοί και ηλεκτρολόγοι. «Όμως πάρα πολλοί άνθρωποι δεν ξαναεργάστηκαν ποτέ», λέει ο Winnard. «Συνέχισαν να είναι μακροχρόνια άνεργοι και να λαμβάνουν επιδόματα ασθενείας».

Τα αποτελέσματα των απεργιών συνεχίζουν να επηρεάζουν ακόμα και σήμερα τη Βρετανία. Οι φωτογραφίες αυτές μαρτυρούν τον ιστορικό αγώνα των ανθρακωρύχων, καθώς και τη δυναμική των φωτογραφιών να καταγράφουν την ιστορία, να διαμορφώνουν νέες αντιλήψεις και να ρίχνουν φως στην αδικία.

Κατά την άποψη του John Sturrock, ο οποίος κάλυψε το σύνολο της απεργίας για λογαριασμό του συνδικαλιστικού Τύπου και του εργατικού κινήματος, οι εικόνες θυμίζουν «μια στιγμή της πρόσφατης ιστορίας», οι οποίες μαρτυρούν «μια ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε η κοινωνία».

Πικετοφορία

Γυναικεία πικετοφορία στο ορυχείο Bevercotes, Nottingham, 1985

Brenda Prince: «Έκανε πολύ κρύο εκείνη τη νύχτα, αλλά αυτές οι γυναίκες ήταν αποφασισμένες να κάνουν πικετοφορία. Περνούσαν πολλά αυτοκίνητα που μετέφεραν απεργοσπάστες. Αυτή είναι η μόνη φωτογραφία που τράβηξα χωρίς αυτοκίνητο. Οι γυναίκες ήταν πραγματικά οργισμένες- δεν μπορούσαν να πιστέψουν τον αριθμό των ανθρακωρύχων που επέστρεφαν στη δουλειά».

Bilston Glen, Σκωτία, 1984

John Sturrock: «Το 1984 δούλευα κυρίως στο Νότιο Γιορκσάιρ, όταν άκουσα ότι προγραμματιζόταν μια μαζική απεργία στο Bilston Glen, το μεγαλύτερο ορυχείο της Σκωτίας. Κατάφερα να φτάσω εκεί εγκαίρως για να δω αυτή την σύγκρουση. Πολλοί από αυτούς τους άνδρες συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στη φυλακή μέχρι να τους απαγγελθούν κατηγορίες».

«Θα σε κανονίσω κι εσένα, σκύλα»

Η αστυνομία επιτίθεται στη Lesley Boulton στη μάχη του Orgreave, Sheffield, 1984

John Harris: «Η Lesley φώναξε στην αστυνομία: «Φέρτε ένα ασθενοφόρο!». Οι αστυνομικοί έκαναν στροφή και όρμησαν. «Θα σε κανονίσω κι εσένα, σκύλα», φώναξε ένας αστυνομικός καθώς χτυπούσε το κεφάλι της.

Τράβηξα δύο καρέ καθώς ένας ανθρακωρύχος την τράβηξε πίσω από τη ζώνη της. Θα μπορούσε να της είχε σπάσει το κεφάλι».

Η Dot Hickling σε μια κουζίνα απεργών ανθρακωρύχων στο Νότιγχαμ, το 1984

Brenda Prince: «Οι γυναίκες διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στις απεργίες, όχι μόνο δουλεύοντας για να κρατήσουν τα σπίτια τους αλώβητα, αλλά και συγκεντρώνοντας χρήματα, κάνοντας πικετοφορίες και αναλαμβάνοντας τη διαχείριση της διανομής τροφίμων.

Στην αρχή δεν διέθεταν τίποτα – λίγες λίρες και μερικές πατάτες. Σταδιακά, έλαβαν δωρεές τροφίμων και δημιούργησαν μια πραγματικά καλή κουζίνα για τους απεργούς ανθρακωρύχους».

Ορυχείο Darfield Main, Barnsley, 1984

Philip Winnard: «Αυτή η φωτογραφία είναι τραβηγμένη κοντά στο σημείο όπου δούλευα, στο ξεκίνημα των απεργιών. Ξέραμε τι ερχόταν, αλλά δεν ξέραμε πόσο θα κρατούσε. Κανείς δεν πίστευε ότι θα συνεχιζόταν για ένα χρόνο. Πιστεύαμε ότι θα διαρκούσε μια εβδομάδα, ένα μήνα, ίσως λίγο περισσότερο. Κανείς μας δεν ήταν προετοιμασμένος».

«Ένας χρόνος!» Φωτογραφίες από την απεργία των ανθρακωρύχων 1984/85 εκτίθενται στο Ίδρυμα Martin Parr, Μπρίστολ, από τις 18 Ιανουαρίου έως τις 31 Μαρτίου.

*Με πληροφορίες από: Guardian | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Μετά τη μάχη του Orgreave, 95 άτομα κατηγορήθηκαν για ταραχές και βίαιες διαμαρτυρίες, αλλά οι κατηγορίες τους έπεσαν εν μέσω ερωτημάτων σχετικά με την αξιοπιστία των αποδεικτικών στοιχείων της αστυνομίας. Φωτογραφία: REX | Shutterstock