Την ώρα που ανακοινωνόταν η νέα γαλλική κυβέρνηση, ο Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος γνωρίζει καλά τον νέο πρωθυπουργό, αφού υπηρετούσε στο υπουργείο Κοινωνικών Υποθέσεων όταν ήταν πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν ήθελε να κάνει κάποιο σχετικό σχόλιο ή να μπει σε μεγάλες συζητήσεις και σενάρια για το θέμα. Αντιθέτως, ως ζωτική ανάγκη, ο πρώην πρόεδρος θέλησε να μιλήσει στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» για την Ευρώπη, για τις ανησυχίες του και την ελπίδα που πρέπει να ενσαρκώσει η Αριστερά στην ΕΕ λίγους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές.
Κύριε πρόεδρε, ο Ζακ Ντελόρ, ο «πατέρας του ευρώ» και φίλος σας, απεβίωσε προ μερικών εβδομάδων, και έτσι σαν να έκλεισε ένα ευρωπαϊκό κεφάλαιο. Πώς βλέπετε σήμερα την Ευρώπη;
Κοιτάξτε, το 2024 είναι κρίσιμη χρονιά διότι είναι εκλογική και όπως σε κάθε αναμέτρηση αναμένεται να αναδειχθούν νέες δυνάμεις αλλά και ελπίδες. Ωστόσο, δεν πρέπει να διαφεύγει την προσοχή η άνοδος του ακροδεξιού ή κυρίαρχου δεξιού λαϊκισμού στην Ευρώπη, αλλά και η στρατηγική αυτών των κομμάτων – ή των κυβερνήσεων, όσον αφορά τον Βίκτορ Ορμπαν ή την Τζόρτζια – πλέον να μην αποχωρούν από την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά να εμποδίζουν τη διαδικασία οικοδόμησης της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
Θέλουν μόνο να αναδεικνύουν το θέμα που τους ενδιαφέρει: το μεταναστευτικό ζήτημα. Είναι ένα ευρωπαϊκό θέμα φυσικά, αλλά δεν είναι το μόνο και δεν είναι σωστό να ειπωθεί με αυτόν τον τρόπο.
Οι ευρωπαίοι σοσιαλιστές, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να επιμείνουν σε τρία σημεία:
1. Στην Ευρώπη της άμυνας, που θα αντιμετωπίσει την απειλή που αντιπροσωπεύει η Ρωσία και ευρύτερα οι χώρες που χρησιμοποιούν βία.
2. Στην Ευρώπη πρότυπο της οικολογικής μετάβασης.
3. Στην προώθηση των κανόνων φορολογίας και κοινωνικής εναρμόνισης, ώστε η Ευρώπη να μπορεί επίσης να έχει δανειοληπτική ικανότητα που να επιτρέπει επενδύσεις σε μοντέλα εδαφικής συνοχής, υποδομών και επίσης στο περιβάλλον, που επιτρέπουν μεγαλύτερη ανάπτυξη και συνοχή.
Μία από τις προκλήσεις των ευρωεκλογών θα είναι επίσης η διεύρυνση, ιδίως με την Ουκρανία. Είναι αυτός ένας νέος κίνδυνος πρόκλησης διχόνοιας;
Και εδώ πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι: η αλληλεγγύη προς την Ουκρανία πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας για τις ευρωεκλογές. Σήμερα υπάρχουν κόμματα ή χώρες που έχουν γίνει πιο απρόθυμα στο να παράσχουν βοήθεια στην Ουκρανία και αν – από κακή τύχη – ο Ντόναλντ Τραμπ γίνει ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, σίγουρα θα υπάρχει ο πειρασμός για ορισμένους Ευρωπαίους να ευθυγραμμιστούν με τη θέση του. Δηλαδή να εγκαταλείψουν την Ουκρανία. Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό να καταστεί σαφές αυτό το θέμα, της υποστήριξης στο Κίεβο.
Μιλάτε για υποστήριξη και όχι ένταξη;
Είναι διαφορετικοί οι χρόνοι. Η υποστήριξη πρέπει να είναι άμεση. Η προοπτική ένταξης της Ουκρανίας καθορίστηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αλλά θα χρειαστούν 10 ή 15 χρόνια έως ότου η Ουκρανία γίνει μέλος της ΕΕ. Το θέμα είναι πολιτικό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ήταν σημαντικό για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ώστε να μπορέσει να αδράξει αυτή την ευρωπαϊκή προοπτική για να πείσει τους Ουκρανούς να συνεχίσουν να αντιστέκονται στην εισβολή. Ηταν πολιτικό «ναι». Αλλά αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την επίσημη ένταξη: δηλαδή την εκπλήρωση των προϋποθέσεων που τίθενται μετά την αναγνώρισή της ως υποψήφιας χώρας.
Ενα άλλο διχαστικό θέμα στον δρόμο των εκλογών είναι η μετανάστευση. Μιλάτε για τις άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά και στη Γαλλία είδαμε ότι ο σχετικός νόμος δυσκολεύτηκε να περάσει, ότι ήταν ο τελευταίος νόμος που υιοθέτησε η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Ελιζαμπέτ Μπορν, πριν αναγκαστεί να παραιτηθεί. Τι συμβαίνει στη Γαλλία;
Στη Γαλλία, υπάρχει ένα δεξιό κίνημα πολιτικών ομάδων. Σε μια εποχή λοιπόν που η Ακροδεξιά επιδιώκει να γίνει ένα συνηθισμένο κόμμα, η Δεξιά παίρνει τα θέματα και τις προτάσεις από την Ακροδεξιά και τα επιβάλλει στην κυβέρνηση η οποία δεν έχει την πλειοψηφία στη Βουλή.
Αυτό συνέβη πρόσφατα με τον μεταναστευτικό νόμο. Και φυσικά αυτό δεν αποδυναμώνει την Ακροδεξιά, αλλά την ενισχύει, αφού υπάρχει υιοθέτηση θεμάτων για την «εθνική προτίμηση», για παράδειγμα, που είναι το κύριο θέμα της Ακροδεξιάς.
Ωστόσο, η πραγματική απάντηση της Αριστεράς στην άνοδο αυτού του κινήματος δεν μπορεί να είναι μια στροφή προς τα πιο δεξιά ή πιο αριστερά, γιατί αυτό αποτρέπει οποιαδήποτε εναλλαγή. Η Αριστερά στην ΕΕ πρέπει να αποδείξει ότι έχει πλήρη επίγνωση του Προσφυγικού, ότι είναι απαραίτητο να νομιμοποιηθούν οι εργαζόμενοι, να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν οικογενειακές επανενώσεις και διατήρηση του ασύλου και ότι αυτή η πολιτική πρέπει να γίνει σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Αυτό πρέπει να υποστηρίξουν οι σοσιαλιστές στην Ευρώπη.
Συναντήσατε τον Αλέξη Τσίπρα τον Δεκέμβριο, στο γραφείο σας στο Παρίσι. Αυτό το θέμα συζητήσατε;
Για να αναζωογονηθεί αυτή η Αριστερά σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Ναι. Το θέμα είναι ότι η ευρωπαϊκή Αριστερά, που δεν είναι στα καλύτερά της σήμερα, ακόμα κι αν κυβερνά στην Ισπανία, στη Γερμανία ή σε πολλές χώρες έχει θέσεις ευθύνης, πρέπει να αποδείξει ότι είναι αποφασιστικά ευρωπαϊκή και ότι μπορεί να παρέχει λύσεις σε κάθε χώρα. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει ότι τα αριστερά κόμματα δεν ενδίδουν στον πειρασμό να προχωρήσουν πιο αριστερά, γιατί διαφορετικά γίνονται περιθωριακά, ούτε να πιέζουν προς τα δεξιά, όπως σε ορισμένες χώρες.
Τι σας απάντησε ο Αλέξης Τσίπρας;
Μου εξήγησε ότι είχε αποσυρθεί από ό,τι συνέβαινε στο κόμμα του, αλλά ότι εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για αυτούς τους προβληματισμούς και για την άποψη που μπορούμε να έχουμε σε κάθε χώρα, μαζί, για το ευρωπαϊκό ζήτημα.
Στις 26 Ιουλίου το Παρίσι θα φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Υπό την προεδρία σας η Γαλλία εξασφάλισε αυτήν τη διοργάνωση. Ποια ήταν η προτεραιότητα;
Για να εδραιώσουμε τον φάκελό μας πήραμε μαθήματα από το παρελθόν. Και είχαμε τρεις προτεραιότητες: πρώτα να μην αυξηθεί η οικονομική επιβάρυνση, μετά να γίνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες με ένα οικολογικό και περιβαλλοντικό μοντέλο και, τέλος, να πραγματοποιηθούν με ασφάλεια. Σήμερα πιστεύω ότι η Γαλλία είναι έτοιμη. Θα είμαι κι εγώ εκεί στις 26 Ιουλίου. Πρέπει να διεξάγουμε αυτούς τους Αγώνες στη βάση των αρχών της ειρήνης, του πολιτισμού, της προστασίας του περιβάλλοντος και της ελευθερίας.