Στιγμιότυπο ένα: σε κάποια από τις φοιτητικές κινητοποιήσεις των ημερών ενάντια στο νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Κατάληψη της πρυτανείας της σχολής. Απ’ έξω παρατεταγμένες αστυνομικές δυνάμεις. Και μπροστά τους, ένας νεαρός φοιτητής, όχι πάνω από τα είκοσι ένα. Μιλάει με την ακλόνητη βεβαιότητα που έχουν οι άνθρωποι σε αυτήν την ηλικία, ότι, δηλαδή, κατέχουν την απόλυτη αλήθεια. Λέει ότι το σχέδιο δεν πρόκειται να περάσει. Γιατί; Διότι, προφανώς, το λέει ο ίδιος. Και συνεχίζει λέγοντας ότι «απέναντι στο δίκιο μας, η κυβέρνηση στέλνει αυτούς τους τύπους…».
Ποιος αποφάσισε το δίκιο; Ο ίδιος και για λογαριασμό του. Ετσι είναι αυτά. Επαναλαμβάνει το «αυτοί οι τύποι» – ό,τι πιο ρατσιστικό μπορεί να ειπωθεί για ανθρώπους που είναι εκεί στο πλαίσιο της δουλειάς τους –, συνεχίζει με το «η τρομοκρατία δεν θα περάσει», ωρυόμενος απέναντι σε αστυνομικούς που στέκουν στρατιωτάκια αμίλητα, ακούνητα, αγέλαστα και το μονόπρακτο (που, βέβαια, βιντεοσκοπήθηκε και ανέβηκε στα σόσιαλ) κλείνει χορωδιακά. Με χορωδούς-φοιτητές που λένε τα συνθήματά τους συλλαβιστά (μου έκανε εντύπωση γιατί τα λένε έτσι έως ότου φίλη εκπαιδευτικός μού έδωσε την απάντηση: «Μα έτσι διαβάζουν σήμερα μέχρι, τουλάχιστον, το γυμνάσιο. Συλλαβιστά»). Αναρωτιέμαι τι θα κάνει αυτός ο συμπαθέστατος κατά τα άλλα νεαρός όταν αύριο-μεθαύριο περάσει το νομοσχέδιο και δει τις βεβαιότητες και τις αλήθειες του να συντρίβονται.
Στιγμιότυπο δύο: η φίλη που έμενε στο εξωτερικό επέστρεψε, πριν από λίγα χρόνια, με την οικογένειά της στην Ελλάδα, η μικρή κόρη της πάει τώρα στο γυμνάσιο. Προχθές, στη συγκέντρωση γονέων και κηδεμόνων, κάποιοι υποστήριζαν ότι πρέπει να γίνονται καταλήψεις ακόμη και αν τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν ακριβώς τους λόγους. Η φίλη τοποθετήθηκε ενάντια σε αυτήν την άποψη αλλά «τράκαρε μετωπικά» με άλλους γονείς που την έλουσαν με τη γνωστή προπαγάνδα.
Το θέμα όμως δεν τελείωσε εκεί. Από την άλλη ημέρα, η κόρη της έπρεπε να αντιμετωπίσει στο σχολείο τη χλεύη και το κράξιμο των συμμαθητών που την έστησαν στον τοίχο διότι, όπως έλεγαν, η μάνα της είναι αντιδραστική και εναντίον των καταλήψεων. «Μετά από αυτό, βεβαίως και θα στείλω το παιδί μου σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο» έλεγε η μάνα. Και αναρωτιέμαι πώς αισθάνθηκε, πέρα από τα λόγια και τα προφανή, όταν είδε αυτές και τις λίγες, έστω, βεβαιότητες που την έκαναν να επιστρέψει στην Ελλάδα να συντρίβονται.
Είναι μόνο μία περίπτωση από αυτές που οι ακλόνητες «αλήθειες» (απολύτως συνειδητά τα εισαγωγικά) συγκρούονται. Το ίδιο, για παράδειγμα, συμβαίνει για τον γάμο και την τεκνοθεσία των ομοφυλόφιλων. Μια διχασμένη κοινωνία και δύο πλευρές που η κάθε μία κουνάει στη μούρη της άλλης την παντιέρα της βεβαιότητάς της. Η φυσιολογική οικογένεια είναι αυτό – Δεν τίθεται θέμα «φυσιολογικής» οικογένειας. Το ίδιο για τα πάντα. Από τον Ολιβερ, τον σκυλάκο της Αράχοβας, έως το «Poor Things» του Λάνθιμου. Εδώ στον εναπομείναντα ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν συμφωνήσει ακόμη για το ποια είναι η αλήθεια της Αριστεράς και τσουρομαδιούνται μεταξύ τους, θα συνέπιπταν οι «αλήθειες» για μια ταινία;
Ετσι είναι αν έτσι νομίζετε
Τι να πω δηλαδή; Πως όταν δύο άνθρωποι κοιτούν κάτι, σπάνια βλέπουν το ίδιο πράγμα; Τα έχει πει πολύ καλύτερα από εμένα ο Λουίτζι Πιραντέλο στο «Ετσι είναι αν έτσι νομίζετε», μέσω του κυρίου Πόνζα και της κυρίας Φρόλα. Οπως και ο Κουροσάβα στο «Ρασομόν» με τις τέσσερις διαφορετικές καταθέσεις για το ίδιο γεγονός. Ενώ υπάρχει και το πολύ καλό μυθιστόρημα του αργεντίνου συγγραφέα Μάρκο Ντενέβι «Η Ροσάουρα απόψε στις δέκα» όπου, με αφορμή έναν φόνο, οι ένοικοι μιας πανσιόν καταθέτουν εντελώς διαφορετικά στοιχεία, όλοι όμως λένε την αλήθεια, έτσι όπως την αντιλαμβάνονται.
Η αλήθεια λοιπόν δεν είναι ούτε μία ούτε δύο. Είναι πολλαπλή. Τόσο που, πολλές φορές, μοιάζει με ψευδαίσθηση. Ο καθένας έχει και τη δική του. Και αυτή η αντιπαράθεση, τελικά, της πολλαπλής αλήθειας, κάνει τον κόσμο να προχωρά. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι μία. Και μάλιστα, συχνότατα, κακιασμένη και εκδικητική. Γι’ αυτό και, τελικά, παίρνει τη ρεβάνς από τις «αλήθειες» μας.
