Η στεγαστική κρίση γίνεται πια αισθητή και στην Ελλάδα, και κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως συνέβη και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε απόγνωση βρίσκονται οι ενοικιαστές, που αδυνατούν να βρουν σπίτια σε προσιτές τιμές, γεγονός που εκμεταλλεύονται αρκετοί ιδιοκτήτες που ζητούν υπέρογκες αυξήσεις ή δίνουν τρίμηνες διορίες γιατί θα μετατρέψουν το σπίτι σε Airbnb.

Να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να προσπαθήσουν να ανατρέψουν αυτή τη μη βιώσιμη κατάσταση αποφάσισαν ενοικιαστές στη Θεσσαλονίκη, με τις αυξήσεις στο κέντρο της πόλης να έχουν αγγίξει το 40% μέσα σε πέντε χρόνια. Εχουν ως ουσιαστικό σκοπό την δημιουργία μιας ομάδας αλληλοβοήθειας, νομικής προστασίας και παρεμβάσεων υπέρ νομοθετικών ρυθμίσεων και ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων της στεγαστικής πολιτικής.

Η εύρεση στέγης και η προστασία από καταχρηστικές πρακτικές ιδιοκτητών και μεσιτών είναι από τα κύρια ζητήματα που απασχολούν την υπό δημιουργία ομάδα, που συναντήθηκε για πρώτη φορά την Δευτέρα, στην αίθουσα Νερού, του Δημαρχείου της Θεσσαλονίκης.

Σκοπός είναι η υπεράσπιση των δικαιωμάτων όσων μισθώνουν κατοικία στην πόλη της Θεσσαλονίκης, μέσα από δημόσιες παρεμβάσεις και κινηματικού τύπου δράσεις. Ταυτόχρονα, εντός του σωματείου έχουν καταγγελθεί προβληματικές ιδιοκτησίες πολλαπλών διαμερισμάτων στο κέντρο της πόλης, από εταιρείες και άτομα που λειτουργούν ως καρτέλ.

Η αφίσα του καλέσματος για την δημιουργία του Σωματείου Ενοικιαστών Θεσσαλονίκης.

Πρωτόγνωρη στεγαστική κρίση – «Η στέγη είναι δικαίωμα»

«Η στέγη είναι δικαίωμα και όχι εμπόρευμα και είδος πολυτελείας» ήταν μια από τις πιο χαρακτηριστικές φράσεις που ειπώθηκε στην εκδήλωση, μιλώντας για μια πρωτόγνωρη στεγαστική κρίση στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Προβληματική, θεωρείται και η αύξηση η οποία αγγίζει έως και το 40% μέσα σε πέντε χρόνια, με την μέση τιμή να ξεπερνά τα 10 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Όπως ανέφεραν σκοπός είναι να πιέσουν για νομοθετική λύση που θα αναγνωρίσει εκ νέου την κατοικία ως δικαίωμα στην πράξη.

Ουσιαστικά πρόκειται για μια πρωτοβουλία με «άρωμα» Βαρκελώνης, Άμστερνταμ, Βερολίνου και Λονδίνου, όπου αντίστοιχες ομάδες δημιουργήθηκαν από τα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας του διαμοιρασμού κατοικίας και ειδικά του AirBnb.

Τα ιδιαίτερα ελκυστικά έσοδα, υπερέβαιναν έως και 3 φορές το ποσό που θα έβγαζε ένας ιδιοκτήτης ενοικιάζοντας την κατοικία του στην μακροχρόνια μίσθωση και σιγά-σιγά εκδιώκονταν οι ντόπιοι ενοικιαστές, υπέρ των τουριστών.

Αντίστοιχη εκδίωξη αντιμετώπισαν και οι εμπορικές επιχειρήσεις που αντικαταστάθηκαν από καταστήματα που απευθύνονται σε τουρίστες, με τις αντίστοιχες τιμές. Κάτι που συμβαίνει κατά κόρον και στην Ελλάδα και ειδικά σε περιοχές όπως το Κουκάκι, η Πλάκα, τα Εξάρχεια και πρόσφατα στην περιοχή του Κεραμεικού και του Μεταξουργείου. Ο «εξευγενισμός» δηλαδή στην πράξη.

Όπως αναφέρει και το κάλεσμα στην πρώτη συνάντηση στις 29 Νοεμβρίου «μοιραστήκαμε τις εμπειρίες μας από τη ζωή μας στο ενοίκιο, από τις αυθαιρεσίες μεσιτών και ιδιοκτητών, στους οποίους καταβάλουμε ένα τόσο μεγάλο μέρος των χαμηλών μας μισθών. Εκεί σχεδιάσαμε τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να οργανωθούμε, αφενός προσφέροντας άμεση βοήθεια στα καθημερινά προβλήματα που συνδέονται με την έλλειψη προστασίας ενοικιαστών, αφετέρου παρεμβαίνοντας οργανωμένα και θεσμικά για να διεκδικήσουμε δομικές πολιτικές παρεμβάσεις προς όφελος των ενοικιαστών».

Είναι βαθιά ψυχοφθόρα η διαδικασία εύρεσης κατοικίας με αντίστοιχα «κελεπούρια» να ενοικιάζονται σε παράλογα ποσά.

Πλήθος προβλημάτων

Άτομα που παρευρέθηκαν στην εκδήλωση, θεωρούν πως είναι αποκλεισμένοι από τον τραπεζικό δανεισμό, ενώ οι τιμές αγοράς δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική αξία των κατοικιών. Ως εκ τούτου, νιώθουν και είναι υποχρεωμένοι να παραμείνουν στο ενοίκιο κατοικίας, χωρίς περιθώριο αγοράς κατοικίας με δόση αντίστοιχη του ενοικίου. Αναφέρθηκε πως ιδιοκτήτες ή μεσίτες ζητούσαν φορολογική δήλωση, ώστε να «κόψουν» υποψήφιους ενοικιαστές που θεωρούσαν επισφαλείς ως προς την καταβολή του ενοικίου.

Έτεροι ομιλητές έκαναν λόγο για περιπτώσεις στις οποίες βλάβες δεν επιδιορθώνονται από τους ιδιοκτήτες στην ώρα τους, ενώ σημαντικό σημείο είναι η πλήρης απώλεια της προστασίας της πρώτης κατοικίας. Ζήτημα που αναμένεται να επιδεινωθεί εντός του 2024, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες κατοικίες θα πλειστηριαστούν, καταλήγοντας μαζικά σε εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στο real estate, δημιουργώντας πιο έντονα ολιγοπώλιακή αγορά. Τονίστηκε πως αρκετοί νέοι και …λιγότερο νέοι στην ηλικία, αναγκάζονται να επιστρέφουν στο πατρικό τους, όταν ζητείται αύξηση του ενοικίου, ενώ η γενικότερη ακρίβεια και οι τιμές του ρεύματος, σε σχέση με τους ιδιαίτερα χαμηλούς μισθούς, εντείνουν το πρόβλημα.

Σκοπός της δημιουργίας του Σωματείου είναι η νομική προστασία των ενοικιαστών, η πίεση για την δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την προστασία του δικαιώματος στην στέγη και η νομική προστασία. Σκοπός είναι να συγκεντρωθούν 300 έως 400 άτομα, εκ των οποίων τα ενεργά μέλη να χωριστούν σε διαφορετικές ομάδες εργασίας με συγκεκριμένες αρμοδιότητες επικοινωνίας, δράσεων και καταστατικού. Συνολικά όλα τα μέλη θα συμμετέχουν στις δημόσιες παρεμβάσεις. Η ημερομηνία σύστασης του Σωματείου θα ανακοινωθεί μόλις συγκεντρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός μελών.