«O ρατσισμός δεν είναι εναλλακτική», «Ποτέ ξανά», είναι κυρίαρχα συνθήματα στις διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες σε πολλές πόλεις της Γερμανίας – στο Βερολίνο, 30.000 στην Κολωνία, για την Κυριακή αναγγέλθηκε μεγάλη διαδήλωση στο Μόναχο. Οι Γερμανοί βγαίνουν στους δρόμους. Αυτή τη φορά για να στείλουν ένα μήνυμα αφύπνισης για τον κίνδυνο του ακροδεξιού εξτρεμισμού.
Καταλύτης των κινητοποιήσεων ήταν οι αποκαλύψεις της ερευνητικής δημοσιογραφικής ομάδας «Correktiv» για μυστική σύναξη ακροδεξιών εξτρεμιστών, στελεχών του AfD αλλά και του CDU και επεξεργασία σχεδίου μαζικών εκτοπίσεων από τη Γερμανία αρχικά προσφύγων, μεταναστών με γερμανική υπηκοότητα, ακόμα και ανεπιθύμητων Γερμανών.
Κομβικά πρόσωπα, ο αυστριακός νεοναζί Μάρκους Ζέλνερ, ο διοργανωτής, πρώην οδοντογιατρός στο Ντύσελντορφ, Γκέρνοτ Μόερινγκ – είχε προσεγγίσει για γνωριμία και την αριστερή Σάρα Βάγκενκνεχτ, όπως αποκάλυψε η ίδια –, ο ισχυρός παράγοντας της γαστρονομίας Χανς-Κρίστιαν Λίμερ που απουσίαζε από τη συγκεκριμένη συνάντηση, ο Ρόλαντ Χάρτβιγκ, πρώην βουλευτής και δεξί χέρι της προέδρου του AfD, Αλις Βάιντελ. Κεντρικός εισηγητής, ο ιδεολόγος της εθνικής καθαρότητας, Μάρκους Ζέλνερ, είναι ο θεωρητικός της «ρεμιγκρασιόν» – στην έρευνα ο όρος σημαίνει την αντιστροφή της μετανάστευσης, παλιννόστηση, αλλά στο ακροδεξιό εξτρεμιστικό φάσμα είναι όρος-σύμβολο για μαζικό εκτοπισμό ανεπιθύμητων.
Θεμελιώδεις αρχές
«Οποιος ζει εδώ, εργάζεται εδώ και αποδέχεται τις θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατίας μας ανήκει εδώ. Ανεξαρτήτως προέλευσης και χρώματος του δέρματος. Τελεία», διεμήνυσε ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς μέσω της πλατφόρμας Χ, ευγνώμων στους δεκάδες χιλιάδες πολίτες που κατεβαίνουν στους δρόμους διαδηλώνοντας κατά του ακροδεξιού εξτρεμισμού. «Το AfD θέλει να μετατρέψει τη Γερμανία σε ένα κράτος όπως η Ρωσία. Προετοιμάζονται συστηματικά για αυτό», προειδοποίησε ο αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ.
Μετά τις αποκαλύψεις, η πρόεδρος του ΑfD, Αλις Βάιντελ, διέκοψε τη συνεργασία της με τον Χάρτβιγκ. Ωστόσο το σοκ που προκάλεσαν οι αποκαλύψεις επανέφεραν δυναμικά το ερώτημα: κατά πόσο μπορεί και πρέπει να απαγορευτεί το ακροδεξιό κόμμα AfD; Ο πήχης απαγόρευσης ενός κόμματος στη Γερμανία είναι πολύ υψηλά, για λόγους που ανάγονται στο βεβαρημένο ναζιστικό παρελθόν. Κορυφαία στελέχη του AfD, όπως ο Μπγιορν Χοέκε, στη Θουριγγία, υποστηρίζει ανοιχτά τη «ρεμιγκρασιόν», την εθνική καθαρότητα με απομάκρυνση των ξένων.
«Ultima ratio»
«Απαγόρευση ενός κόμματος είναι “ultima ratio”», λέει ο Πέτερ Μίλερ, πρώην δικαστής στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο, ο οποίος συνέβαλε καθοριστικά στην απόφαση για το νεοναζιστικό NPD το 2017. «Το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι η απαγόρευση είναι ένα κοφτερό αλλά δίκοπο μαχαίρι του κράτους δικαίου. Για αυτό πρέπει να είναι εξακριβωμένο ότι ολόκληρο το κόμμα, όχι μόνον ορισμένα στελέχη του, στρέφονται κατά του δημοκρατικού πολιτεύματος».
Βασική προϋπόθεση για την απαγόρευση είναι το μέγεθος του κόμματος. Το νεοναζιστικό NPD δεν απαγορεύτηκε το 2017 επειδή κρίθηκε πολύ μικρό για να απειλήσει τη συνταγματική τάξη. Δεν ισχύει το ίδιο για το AfD. Στις δημοσκοπήσεις κινείται εδώ και μήνες πάνω από 20%.
Δεν πληρούνται οι όροι
Παρά ταύτα δεν πληρούνται νομικά και πολιτικά οι όροι απαγόρευσης του κόμματος, εκτιμά η Φέλορ Μπάντενμπεργκ, υπουργός Δικαιοσύνης στο κρατίδιο του Βερολίνου, που με τις έρευνές της οδήγησε στην παρακολούθηση του ΑfD από τις μυστικές υπηρεσίες. «Μία διαδικασία απαγόρευσης του κόμματος σε αυτήν τη συγκυρία δεν ενδείκνυται», είπε η Μπάντενμπεργκ στο δεύτερο γερμανικό κανάλι ZDF.
Αν η αίτηση απαγόρευσης απορριφθεί, το AfD θα «ξεπλυθεί» δικαστικά και θα ενισχυθεί πολιτικά ως θύμα του πολιτικού συστήματος, όταν μάλιστα είναι πρώτο κόμμα σε τρία κρατίδια της Ανατολικής Γερμανίας, Θουριγγία, Σαξονία, Βρανδεμβούργο, που έχουν μπροστά τους εκλογές το φθινόπωρο.
Μένει η παρακολούθηση από την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος. Στα τέλη Φεβρουαρίου το Διοικητικό Εφετείο του Μίνστερ θα αποφανθεί αν το AfD ως παγγερμανικό κόμμα μπορεί να θεωρηθεί ύποπτο αντισυνταγματικής δράσης.
