Η Ευρώπη βλέπει ανήσυχη να συμπληρώνονται δύο έτη ενός αδιέξοδου πολέμου στα εδάφη της, αυτού στην πολύπαθη Ουκρανία, τώρα μάλιστα υπό τη σκιά ενός δεύτερου στη γεωγραφική γειτονιά της, στην αιματοβαμμένα εδάφη της Λωρίδας της Γάζας.
Εν μέσω ανοιχτής ρήξης μεταξύ της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του Κιέβου, βαριών απωλειών στα μέτωπα του πολέμου, αβεβαιότητας ως προς την εφεξής δυτική στήριξη και μιας κρίσιμης εκλογικής χρονιάς στην ΕΕ και στις ΗΠΑ, τα διλήμματα πολλαπλασιάζονται.
Στο επίκεντρο βρίσκεται αναθεωρημένο νομοσχέδιο με ριζικές αλλαγές στη διαδικασία επιστράτευσης, με «διαφανείς κανόνες» και «την αναγκαία διευθέτηση των δικαιωμάτων στρατιωτικών και υπόχρεων σε στράτευση».
Προτείνει κατάργηση της υποχρεωτικής στράτευσης για όλους τους πολίτες ηλικίας 18-24 ετών, αλλά και υποχρεωτική στρατιωτική εκπαίδευση 2-3 μηνών για όλους τους πολίτες.
Και δη για τους νεοσύλλεκτους, αν και επισημαίνεται ότι αυτό δεν σημαίνει απευθείας αποστολή στα μέτωπα του πολέμου.
Ορίζεται οικονομική αποζημίωση για τους στρατιώτες, με ελάχιστο ποσό τις 20.000 γρίβνα (περίπου 490 ευρώ) και πρόσθετη αμοιβή μεταξύ 30.000-100.000 γρίβνα για την περίοδο ισχύος του στρατιωτικού νόμου.
Η καταγραφή στα κέντρα στρατολόγησης θα γίνεται ηλεκτρονικά, με συνεχή ενημέρωση στοιχείων.
Νομικές διαδικασίες κατά λιποτακτών μπορούν να κινηθούν εντός μόλις 10 ημερών, ακόμη και για πολίτες που έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία.
Προβλέπεται πάντως εξαίρεση υπηρεσίας για άτομα όλων των βαθμίδων αναπηρίας, καθώς και δυνατότητα δίμηνης αναστολής για τους εθελοντές προς «επίλυση προσωπικών ζητημάτων και προετοιμασία».
Στους στρατιωτικούς, παρέχεται η δυνατότητα τμηματικών αδειών έως 15 ημερών κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου.
Όσοι απελευθερώνονται από αιχμαλωσία θα λάβουν επιπλέον άδεια 90 ημερών πριν επιστρέψουν στο μέτωπο, «εάν το επιθυμούν».
Στο προεδρικό γραφείο της Ουκρανίας φημολογείται πάντως ότι εξετάζονται κι άλλα σενάρια.
Γράφεται, δε, ότι περνούν από το… πορτοφόλι.
Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε πρόσφατη σύσκεψη με τον διοικητή των χερσαίων δυνάμεων, στρατηγό Ολεξάντερ Σίρσκι, στο ανατολικό μέτωπο
Όχι πόλεμος για τους… πλούσιους
Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι στο «ζύγι» των κρίσιμων αποφάσεων θα μπορούσε σύντομα να μπει ένα άνευ προηγουμένου κριτήριο: το ύψος του φόρου εισοδήματος.
Η ιδέα -γράφει η ουκρανική έκδοση του Forbes, αλλά και ο εθνικός δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Ουκρανίας, Suspilne– είναι υπό συζήτηση στην ουκρανική κυβέρνηση και στο προεδρικό γραφείο.
Δεν έχει ωστόσο τεθεί επίσημα προς συζήτηση. Τουλάχιστον όχι ακόμη.
Σύμφωνα με το Forbes, συζητείται η απαλλαγή όσων Ουκρανών πολιτών πληρώνουν 6.000 γρίβνα το μήνα ή και περισσότερο σε φόρο εισοδήματος.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κερδίζουν τουλάχιστον 33.400 γρίβνα το μήνα. Ήτοι περίπου 800 ευρώ.
Είναι υπερδιπλάσιος από τον μέσο μηνιαίο μισθό στην Ουκρανία.
Μια χώρα καταχρεωμένη πολύ προτού ξεσπάσει ο πόλεμος με τη ρωσική εισβολή.
Μια άλλη πρόταση υπό εξέταση, αναφέρεται, πηγαίνει ακόμη παραπέρα.
Το μέτρο της αναβολής θα μπορούσε να επεκταθεί και για εργαζόμενους, για τους οποίους ο εργοδότης καταβάλει περίπου 14.500 γρίβνα (320 ευρώ) σε φόρους μηνιαίως.
Δεν είναι βέβαια πολλοί.
Υπάρχει ωστόσο σχετικό προηγούμενο στη χώρα.
Οι πλουσιοπάροχα αμειβόμενοι και απαλλαγμένοι από τη στράτευση εργαζόμενοι στον τομέα της πληροφορικής.
Την εξέταση των προαναφερθέντων σεναρίων σε ανώτερο επίπεδο επιβεβαίωσαν στο Suspilne πηγές στην κυβέρνηση και στο κυβερνών κόμμα «Υπηρέτης του Λαού».
Επιφανείς οικονομολόγοι στην Ουκρανία δήλωσαν ότι βλέπουν αρκετά πλεονεκτήματα στην σύνδεση της επιστράτευσης με το εισόδημα, καθώς παράλληλα με τις μάχες διεξάγεται ένας πόλεμος φθοράς με επίκεντρο την καταρρέουσα εθνική οικονομία.
Ακόμη περισσότεροι τονίζουν το αυτονόητο: ότι επιλογές σαν και αυτή θα υποδαύλιζαν, εύλογα, τις κοινωνικές εντάσεις και τον εθνικό διχασμό στην εμπόλεμη χώρα.
Γυναίκες συγγενείς Ουκρανών στρατιωτών σε διαδήλωση στο Κίεβο, με αίτημα τη ρύθμιση χρονικού ορίου στη διάρκεια της ενεργού υπηρεσίας στα μέτωπα του πολέμου
Τοξικό ταξικό μοτίβο
Επικαλούμενο λόγους ασφαλείας, το Γενικό Επιτελείο της Ουκρανίας δεν δημοσιοποιεί στοιχεία για μάχιμους, εφέδρους και απώλειες στα μέτωπα του πολέμου.
Όμως αποτελεί πλέον κοινό μυστικό ότι η στρατολόγηση γίνεται «με ταξικό μοτίβο», όπως έχει επισήμανει και η Ukrainska Pravda.
Πολλοί πλούσιοι Ουκρανοί έχουν δωροδοκήσει αξιωματούχους για να εξασφαλίσουν απαλλαγή από τη στράτευση ή έστω να υπηρετήσουν σε λιγότερο επικίνδυνα μέρη, έγραψε τις προάλλες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Τίμοφι Μιλόβανοφ, πρόεδρος της Οικονομικής Σχολής του Κιέβου και πρώην υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης, Εμπορίου και Γεωργίας επί προεδρίας Ζελένσκι.
Η αγορά πλαστών εγγράφων για απαλλαγή λέγεται ότι ξεπερνά τα 10.000 ευρώ, αλλά έχει περιοριστεί μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου.
Άλλοι στρατεύσιμοι Ουκρανοί πλήρωσαν έως και 2.000 δολάρια για την υπόδειξη, μέσω διαδικτύου, διόδων διαφυγής από τη χώρα τους εν καιρώ πολέμου.
Το Κίεβο ασκεί τώρα πιέσεις σε χώρες της ΕΕ για την επιστροφή τους. Υπολογίζονται σε εκατοντάδες χιλιάδες.
Πολλές από τις υπό εξέταση αλλαγές στους κανόνες επιστράτευσης πυροδοτούν εν τω μεταξύ έντονες αντιδράσεις.
Και μόνο η ιδέα περί επίσημης υιοθέτησης εισοδηματικών κριτηρίων στη στράτευση έχει ξεσηκώσει σάλο.
«Σημαίνει ότι το μεγαλύτερο βάρος της εθνικής άμυνας επωμίζονται αυτοί που έχουν τα λιγότερα», έγραψε μια βουλευτής της αντιπολίτευσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Όσοι γεννήθηκαν σε μια φτωχή οικογένεια», εξηγεί, «όσοι μεγάλωσαν στην επαρχία, δεν είχαν οικονομικό “μαξιλάρι” να αναλάβουν επιχειρηματικό ρίσκο ή απλά δεν έχουν διασυνδέσεις».
Προλειαίνοντας πάντως το έδαφος για το νέο νομοσχέδιο, ο πρόεδρος Ζελένσκι έχει αφήσει από τον περασμένο Δεκέμβριο ανοιχτό το ενδεχόμενο επιστράτευσης έως και μισού εκατομμυρίου Ουκρανών.
Με τον δε πόλεμο να οδεύει προς τη συμπλήρωση του 24ου μήνα, στα τέλη Φεβρουαρίου, το όριο στρατιωτικής θητείας παραμένει εξαιρετικά θολό εν μέσω στρατιωτικού νόμου.
