Τι θα σημαίνει για την Ελλάδα μια επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο

Οταν ο πρόεδρος Μπάιντεν δήλωνε ότι «η Αμερική επέστρεψε» μετά τη νίκη του επί του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2020, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ανακουφίστηκαν. Τώρα όμως υπάρχει η συνειδητοποίηση ότι αυτή η επιστροφή ίσως να μην κρατήσει για πολύ. Εκτός απροόπτου, ο Τραμπ θα είναι εκείνος που θα διεκδικήσει τον Λευκό Οίκο από τον Τζο Μπάιντεν στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Αυτή τη στιγμή οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν προβάδισμα του πρώην προέδρου επί του νυν – υπάρχουν τουλάχιστον 50% πιθανότητες εκλογής του Τραμπ. Πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσαρμόζουν ήδη τις επαφές τους για να είναι έτοιμες σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Τα ελληνοτουρκικά

Και η Ελλάδα; Ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις μιας πιθανής νίκης Τραμπ για τη χώρα μας; «Στην πρώτη θητεία του ο Τραμπ δεν υλοποίησε κάποια από αυτά που απειλούσε. Οπότε αφού δεν ασχολήθηκε με θέματα όπως τα ελληνοτουρκικά, ο Πομπέο έκανε καλή δουλειά» λέει ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, Πάντειο Πανεπιστήμιο και πρόεδρος του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων. Θα παίξει ρόλο ότι ο Τραμπ φάνηκε να έχει μια άνετη σχέση με τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν; «Η πολιτική που ακολούθησε ο Πομπέο ως υπουργός Εξωτερικών δεν ήταν υπέρ του Ερντογάν, ανεξαρτήτως της σχέσης του Τραμπ με τον τούρκο πρόεδρο και τις δουλειές, τα ξενοδοχεία που έφτιαξε στην Κωνσταντινούπολη. Ο Τραμπ επέλεξε να μην ασχοληθεί με τα ελληνοτουρκικά επειδή δεν είχαν σημασία για την εσωτερική πολιτική. Γνωρίζει όμως καλά ότι οι Ελληνοαμερικανοί είναι υπολογίσιμος παράγοντας στην εσωτερική πολιτική. Και τους έχει κερδίσει σε μεγάλο βαθμό λόγω της οικονομικής πολιτικής, επειδή μείωσε τους φόρους».

Ο συσχετισμός των εξοπλισμών

Υπάρχει άραγε περίπτωση να υπάρξει ανατροπή στον συσχετισμό των εξοπλισμών, όπως τον βλέπουμε να έχει διαμορφωθεί τώρα; «Υπάρχει ένα θέμα εδώ» παρατηρεί ο Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, καθηγητής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και το Διεθνές Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. «Το μεγαλύτερο επίτευγμα είναι να αγοράζει η Ελλάδα προνομιακά από τους Αμερικανούς εξοπλισμούς; Ή θα ήταν χρήσιμο να ξοδεύουμε διπλωματικό κεφάλαιο και πολιτική, ενδεχομένως ανέξοδα σε οικονομικό επίπεδο, απέναντι στην Τουρκία; Πάντως, όσον αφορά τους εξοπλισμούς πιστεύω ότι είτε είναι ο Μπάιντεν είτε ο Τραμπ στην προεδρία, δεν θα παίξει μεγάλο ρόλο, διότι άλλοι αποφασίζουν στα θέματα αυτά». Συνήθως το Κογκρέσο και οι ειδικές επιτροπές. «Μπορεί να χάσαμε τον Μενέντεζ από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας», λέει ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, αλλά είναι ευνοϊκό το κλίμα για την Ελλάδα, οπότε εκεί δεν θα είναι εύκολο να κάνει μεγάλες ανατροπές.

Η αεροπορική υπεροχή

Η πολιτική των ΗΠΑ αυτή τη στιγμή είναι να διατηρήσει η Ελλάδα την αεροπορική υπεροχή έναντι της Τουρκίας. Ομως ο Τραμπ παραπονιέται συχνά ότι οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν χαμηλές αμυντικές δαπάνες και βασίζονται στην Αμερική για την άμυνά τους. Γι’ αυτό έχει απειλήσει ακόμα και να βγάλει τη χώρα του από το ΝΑΤΟ». Κάτι τέτοιο θα επηρεάσει αμυντικά όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. «Γι’ αυτό και πριν από λίγο καιρό, στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου  το Κογκρέσο με μεγάλη διακομματική πλειοψηφία αποφάσισε ότι ο πρόεδρος δεν μπορεί να βγάλει τη χώρα από το ΝΑΤΟ χωρίς ψήφο των δύο νομοθετικών σωμάτων. Δηλαδή στις ΗΠΑ ήδη παίρνουν ήδη μέτρα για τον αποκλείσουν από ορισμένα πράγματα που έχει απειλήσει ότι θα κάνει».

Ολα είναι υπό αίρεση

Θα μπορούσαν να αλλάξουν πολλά στις σχέσεις ΗΠΑ – Ευρώπης και έτσι να επηρεαστεί και η χώρα μας. Ο Τραμπ έχει πει ότι αν εκλεγεί θα τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε 24 ώρες. «Αρα τι θα γίνει μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο;» αναρωτιέται ο Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης. «Η Γερμανία θα μπορέσει να επαναλάβει τις σχέσεις με τη Ρωσία, να παίρνει φυσικό αέριο, να δυναμώσει η βιομηχανία της, την ώρα που αλλάζουν τα οικονομικά δεδομένα γι’ αυτήν; Ισως το ερώτημα δεν είναι τι θα κάνει η Ελλάδα με την Αμερική, αλλά τι θα κάνει με την Ευρώπη, αν η Ευρώπη αποσυνδεθεί από τις ΗΠΑ του Τραμπ. Μην ξεχνάτε ότι έχουμε μπροστά μας εκλογές σε Γερμανία και Γαλλία με ενίσχυση της Ακροδεξιάς όπως όλα δείχνουν.

Ποια θα είναι η πολιτική της Ελλάδας απέναντι σε ένα νέο τοπίο; Κοιτάμε την Αμερική αλλά σε μεγάλο βαθμό για τις επιπτώσεις που θα έχει στο ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο και συνεπώς και στη χώρα μας». Αρα όλα είναι υπό αίρεση. «Στην περίπτωση Τραμπ υπάρχει αβεβαιότητα και ασάφεια. Δεν μπορεί κάποιος να χαράξει γραμμές και πολιτική, αφού η αβεβαιότητα είναι και στο δικό του στρατόπεδο που είναι η ΕΕ» προσθέτει.

Οι αυλοκόλακες

Ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης δήλωσε πρόσφατα ότι το Βερολίνο ακολουθεί την «πολιτική ντόνατ», ότι δηλαδή καλλιεργεί επαφές με ανθρώπους από το περιβάλλον του Τραμπ. «Στην πρώτη θητεία επέλεξε ως υπουργούς γνωστούς πολιτικούς» σημειώνει ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου. «Ομως εάν εκλεγεί πάλι θα βάλει κάποιους yes men, κάποιους αυλοκόλακες – δεν ξέρουμε καν ποιοι θα είναι. Οδεύουμε σε αχαρτογράφητα νερά, σε μια πιθανή δεύτερη θητεία. Και αυτό είναι επικίνδυνο διότι δεν γίνονται εύκολα προβλέψεις».