H κυβέρνηση δεν επρόκειτο φυσικά να επηρεαστεί στον προγραμματισμό της από τις καταλήψεις. Ισα – ίσα που, στα μάτια της κοινής γνώμης, οι καταλήψεις αυτές, και ο τρόπος που αποφασίζονται, λειτούργησαν ως ένας λόγος παραπάνω για να ιδρυθούν μη κρατικά πανεπιστήμια. Ο υπουργός Παιδείας έκανε έτσι τις ανακοινώσεις που είχε υποσχεθεί, έλυσε ορισμένες εκκρεμότητες και άφησε άλλες ανοιχτές.
Ανάμεσα σε αυτά που έλυσε, έστω και διά της πλαγίας οδού, είναι η παράκαμψη του άρθρου 16. Θα υπάρξει μια σύγχρονη και επίκαιρη ανάγνωσή του υπό το φως του Ενωσιακού Δικαίου, τόνισε ο Κυριάκος Πιερρακάκης, αναφερόμενος σε μια «τελεολογική ερμηνεία του Συντάγματος» που προκύπτει από σειρά αποφάσεων του ΣτΕ και του διοικητικού εφετείου. Το βασικό εδώ είναι ότι δεν θα ιδρυθούν ξένα πανεπιστήμια, αλλά παραρτήματά τους.
Η άλλη εκκρεμότητα που λύθηκε είναι η εξασφάλιση της ισονομίας μεταξύ κρατικών και μη κρατικών πανεπιστημίων. Αυτό θα γίνει με τη διάταξη που προβλέπει ότι η εισαγωγή στα δεύτερα θα γίνεται με πανελλαδικές εξετάσεις στις οποίες θα εφαρμόζεται και η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής. Επεκτείνεται έτσι ένα μέτρο που έχει αμφισβητηθεί από ορισμένες πλευρές επειδή δημιουργεί έντονο ανταγωνισμό σε ορισμένες σχολές ενώ αφήνει κενές θέσεις σε άλλες. Και παραμένει αναπάντητο το ερώτημα που έθεσε πριν από μια εβδομάδα στη στήλη του ο Δημήτρης Ψυχογιός: ποιοι έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα πανεπιστήμια. Γιατί δηλαδή η Ελλάδα παραμένει η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης όπου η πρόσβαση στα δημόσια πανεπιστήμια δεν είναι ελεύθερη σε όσους έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να συνεχίσουν ανώτερες σπουδές, έχουν δηλαδή επιτυχώς αποφοιτήσει από το Λύκειο.
Σε μια προσπάθεια να αποδείξει ότι οι βασικές της προτεραιότητες δεν έχουν αλλάξει, η κυβέρνηση φρόντισε το 70% των 200 άρθρων που κατατέθηκαν χθες να αφορούν τα δημόσια πανεπιστήμια. Eπεισε ο υπουργός πως η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν θα βλάψει τα δημόσια, αλλά θα τα βοηθήσει; Δεν είναι βέβαιο. Η υπόσχεση ότι η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση θα απαλλαγεί από τη γραφειοκρατία θυμίζει τις υποσχέσεις που δίνονται κατά καιρούς ότι θα παταχθεί η φοροδιαφυγή. Η δημιουργία μηχανισμού που θα χρηματοδοτεί τις καινοτόμες ιδέες είναι ένα μέτρο ενδιαφέρον, αλλά θεωρητικό. Η δέσμευση ότι τα δημόσια πανεπιστήμια θα αποκτήσουν μεγαλύτερη ευελιξία ως προς την ίδρυση, συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων αποσκοπεί στη θεραπεία μιας από τις παθογένειες της ανώτατης εκπαίδευσης, αλλά μένει να αποδειχθεί πώς θα λειτουργήσει.
Η αναφορά στην αναβάθμιση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου είναι εξαιρετικά σημαντική. Από την άλλη, παραμένει ανοιχτό ποια ξένα πανεπιστήμια θα ενδιαφερθούν να ανοίξουν παραρτήματα στην Ελλάδα. Ο Πιερρακάκης υπόσχεται Σορβόνη και Γέιλ, άλλοι λένε ότι το μόνο πανεπιστήμιο που θα έρθει θα είναι κυπριακό και όχι ακριβώς μη κερδοσκοπικό. O καθένας κρατάει το δικό του καλάθι. Ετσι κι αλλιώς, ο Σεπτέμβριος του 2025 είναι μακριά.
