Αναζήτηση
Η Ευρώπη θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη της άμυνάς της και να μην επαφίεται συνεχώς για την ασφάλειά της στις ΗΠΑ, δηλώνει στη συνέντευξή της στα «ΝΕΑ» η πρωθυπουργός της Λιθουανίας Ινγκρίντα Σιμονίτε. Μιλώντας μέσω Zoom, η λιθουανή πολιτικός εκτιμά επίσης ότι η ΕΕ θα πρέπει να εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες για να στηρίξει στρατιωτικά την Ουκρανία, ενώ τάσσεται υπέρ της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού ταμείου άμυνας.
Η Λιθουανία έχει σημαντικές αμυντικές δαπάνες.
Επενδύουμε 2% του ΑΕΠ στην άμυνα από την εποχή της προσάρτησης της Κριμαίας. Οταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή την Ουκρανία, η δαπάνη αυξήθηκε σε 2,5% και το 2023-24 είναι περίπου 2,8%. Συζητούμε τώρα για το ενδεχόμενο αύξησης μέχρι 3%, που συμβαδίζει με το τρέχον σχέδιο των αμυντικών δυνάμεων, λαμβάνοντας υπόψη επίσης ότι η γερμανική ταξιαρχία θα σταθμεύσει στη Λιθουανία.
Ποια η θέση σας για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και το ταμείο των 100 δισ. ευρώ που προτείνει ο επίτροπος Μπρετόν;
Είχα την ευκαιρία να μιλήσω με τον Μπρετόν πριν από δύο εβδομάδες, όταν ήταν εδώ. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αντιμετωπίσει με σοβαρότητα η ΕΕ το ζήτημα της άμυνας δεδομένου ότι γίνεται ένας πόλεμος στην Ευρώπη.
Δεν μπορούμε συνεχώς να μεταφέρουμε την ασφάλειά μας στις ΗΠΑ. Υπάρχουν χώρες που υπο-επενδύουν για πολλά χρόνια, παρότι είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Υπάρχουν χώρες όπως η δική μας που επενδύει 2% του ΑΕΠ ή και σημαντικά υψηλότερο ποσοστό για αρκετό καιρό.
Πρέπει οι ευρωπαϊκές χώρες να επενδύσουν περισσότερα στην άμυνα, αλλά υπάρχει και το σημαντικό ζήτημα της ικανότητας παραγωγής. Χρειαζόμαστε τη συμμετοχή της βιομηχανίας, να επεκτείνει την παραγωγική της ικανότητα, και θα το κάνει μόνο αν γνωρίζει ότι οι κυβερνήσεις επενδύουν για μεγάλο διάστημα, ότι θα κάνουν παραγγελίες.
Ο ρόλος της ΕΕ, παρότι είναι μια ένωση ειρήνης και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως υποκατάστατο του ΝΑΤΟ, στην αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας είναι εξαιρετικά σημαντικός.
Το ταμείο που προτείνει ο Μπρετόν μπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο, διότι όταν είχαμε την πανδημία καταφέραμε να συμφωνήσουμε στο πακέτο των κάπου 800 δισ. ευρώ. Τώρα μιλάμε, θα τολμήσω να πω, για πολύ σοβαρότερο κίνδυνο και σημαντικά λιγότερα χρήματα, τα οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η ΕΕ ως μοχλό για την επέκταση των αμυντικών επενδύσεων.
Από ό,τι καταλαβαίνω, εννοείτε να γίνει εντός του ΝΑΤΟ.
Το ΝΑΤΟ είναι η μεγαλύτερη αμυντική συμμαχία και ο ακρογωνιαίος λίθος της αμυντική μας υποδομής. Με την πιθανότητα αλλαγής της ηγεσίας στις ΗΠΑ, η ΕΕ θα πρέπει να λάβει μεγαλύτερη ευθύνη. Δείτε τι έγινε στο Κογκρέσο για το πακέτο βοήθειας στην Ουκρανία. Είναι προς όφελός μας η αμερικανική στήριξη στην Ουκρανία, αλλά θα ήταν καλύτερο να τη δίνουμε οι ίδιοι στο επίπεδο που το κάνουν οι ΗΠΑ.
Θα μπορέσει η ΕΕ να καλύψει το κενό αν οι ΗΠΑ σταματήσουν τη βοήθεια προς την Ουκρανία;
Μέχρι τώρα μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει κοινή ευθύνη, με τις ΗΠΑ να επικεντρώνονται περισσότερο στη στρατιωτική βοήθεια, με έμμεσο όφελος για την αμερικανική αμυντική βιομηχανία, και με την ΕΕ να στηρίζει τους μετανάστες, τις ανθρωπιστικές ανάγκες, τις υποδομές, την ουκρανική οικονομία. Σε διμερές επίπεδο ευρωπαϊκά κράτη παρέχουν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία. Η Λιθουανία παρέχει βοήθεια ύψους 1,5% του ΑΕΠ, ένα σημαντικό ποσό, το οποίο αυξάνει σε 1,9% αν ληφθεί υπόψη και η ευρωπαϊκή στήριξη. Αλλά τα μικρά κράτη δεν μπορούν να κάνουν ό,τι μπορούν οι ΗΠΑ και τα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη.
Είναι σημαντικά τα εργαλεία, όπως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ειρήνη (EPF), διότι έτσι μπορεί να γίνει μόχλευση και να παρέχουμε σημαντική στρατιωτική βοήθεια. Η Ευρώπη πρέπει να αναζητήσει όλα τα μέτρα μέσω του EPF για να βοηθήσει την Ουκρανία ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στο αμερικανικό Κογκρέσο.
Ομως, υπάρχουν οι αντιρρήσεις του Ορμπαν. Θεωρείτε ότι θα πρέπει να ενεργοποιηθεί το άρθρο 7;
Η ουγγρική κυβέρνηση κατανοεί πλήρως ότι έχει συμφέροντα που ικανοποιούνται σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Ξέρουν ότι έχουν να χάσουν. Η συζήτηση πρέπει να είναι ειλικρινής και να αποφευχθεί μια πυρηνική λύση. Υπήρξε συμφωνία για τα 50 δισ. ευρώ. Υπάρχει λύση όταν υπάρχει βούληση. Δεν είναι ευχάριστο διότι μιλάμε για ανθρώπινες ζωές που χάνονται στην Ουκρανία.
Ανησυχούν οι Λιθουανοί για κίνδυνο από τη Ρωσία και σε περίπτωση εκλογής Τραμπ ανησυχείτε μήπως δεν ενεργοποιήσει το άρθρο 5 εάν χρειαστεί;
Εχω εμπιστοσύνη στο άρθρο 5, αλλά θέλω και ο Πούτιν να έχει εμπιστοσύνη στο άρθρο 5. Η μεγαλύτερή μας πρόκληση είναι να διασφαλίσουμε ότι δεν θα το δοκιμάσει. Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος. Εχει δηλωθεί σαφώς από τον Πούτιν.
Πολλά εξαρτώνται από τον πόλεμο στην Ουκρανία, για αυτό είναι κρίσιμος. Η Ρωσία χάνει πολλούς ανθρώπους, ικανότητες, εξοπλισμό στην Ουκρανία, αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι ο Πούτιν έχει τοποθετήσει την οικονομία στις ράγες του πολέμου.
Αν σταματήσει ξαφνικά τον πόλεμο, η οικονομία θα καταρρεύσει. Μετατρέπουν πάλι τις στρατιωτικές τους υποδομές όπως υπήρχαν στον Ψυχρό Πόλεμο. Θα υπάρξει μια στιγμή που μπορεί να δοκιμαστεί το άρθρο 5, δεν μπορούμε να προβλέψουμε πότε, αλλά πολλά θα εξαρτηθούν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και ειδικά φέτος.
Σας ανησυχεί η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων ενόψει των ευρωεκλογών;
Την πλειοψηφία των εδρών που αναλογούν στη Λιθουανία θα λάβουν κόμματα εντός των παραδοσιακών πολιτικών οικογενειών όπως το ΕΛΚ, το ALDE, οι Σοσιαλιστές. Αλλά συνολικά είναι ανησυχητική η άνοδος των ακροδεξιών ή ακροαριστερών σε κράτη της ΕΕ.
Σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει να κάνει με τον πόλεμο αλλά με τη μετανάστευση, την πράσινη μετάβαση και το κόστος της προσαρμογής στη φιλοδοξία για κλιματική ουδετερότητα. Βλέπουμε τους αγρότες σε πολλές χώρες και στη Λιθουανία. Και ο Πούτιν εκμεταλλεύεται την κατάσταση για δική του προπαγάνδα.
