«Ο έρωτας έχει πάντα την ίδια θέση στη ζωή μας»

Μερικά από τα ωραιότερα τραγούδια αγάπης παρουσιάζουν ο διεθνώς αναγνωρισμένος έλληνας βαθύφωνος Χριστόφορος Σταμπόγλης και ο σημαντικός μαέστρος Μίλτος Λογιάδης, απόψε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ.  Το μουσικό ταξίδι στον ερωτικό κόσμο του Κόουλ Πόρτερ υπό τον τίτλο “So in Love” περιλαμβάνει μελωδίες που έχουν αντέξει στο χρόνο και συνεχίζουν να συγκινούν: «I get a kick out of you», «Everytime we say goodbye», «I love Paris», «I’ve got you under my skin». Αυτό το ρεπερτόριο ο Χριστόφορος Σταμπόγλης γνώρισε,  όπως λέει, από τη μοναδική και ανεπανάληπτη ερμηνεία του μεγάλου βαθύφωνου Τσέζαρε Σιέπι, ο οποίος το ηχογράφησε το 1958 , 35 ετών.

«Σας ομολογώ πως πριν από αυτή την ηχογράφηση που ανέφερα πιο πάνω  και με σφράγισε. Δεν γνώριζα τη μουσική του Κόουλ Πόρτερ. Ο δίσκος αυτός μου άνοιξε την πόρτα σε έναν κόσμο που δε φανταζόμουν την ομορφιά του και το εύρος των συγκινήσεων που μπορεί να χαρίσει. Ο μεγάλος όμως αυτός αμερικανός συνθέτης συνέπεσε χρονικά και με την μεγάλη άνθηση της τζαζ όχι μόνο στην Αμερική αλλά ανά τον κόσμο. Ετσι τα τραγούδια του ερμηνεύτηκαν κλασσικά, δηλαδή όπως είναι γραμμένα, αλλά μετά πολλοί  μεγάλοι jazz τραγουδιστές ερμήνευσαν με τρόπους συγκλονιστικούς και συνάμα πολύ διαφορετικούς. Ετσι μου είναι δύσκολο να προσδιορίσω κάτι σαν την ιδανική ερμηνεία αυτής της μουσικής. Είναι σίγουρα μια μουσική της οποίας το κάλλος έχει εξασφαλίσει ήδη μια μεγάλη ερμηνεία.

” Πόσο εύκολο είναι ν’ ακολουθήσει, μια φωνή σαν τη δική του,  αυτή τη διαφορετική ερμηνευτική συνθήκη; »Είναι σαφές πως ένας λυρικός καλλιτέχνης έχει την τεχνική κατάρτιση αλλά και την ερμηνευτική διαμόρφωση που οφείλει να αντιστοιχεί στο οπερετικό ρεπερτόριο.

Ο Χριστόφορος Σταμπόγλης

»Κάποιοι λυρικοί καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων μου επιτρέπεται να συγκαταλέγω και τον  εαυτό μου, αποφασίσαμε να δοκιμαστούμε και σε άλλα είδη μουσικής. Θέλω να σας εξομολογηθώ πως αυτό δεν έγινε από τις ανάγκες της αγοράς ή αυτό που λέμε της καριέρας. Τουλάχιστον στην περίπτωση μου το κίνητρο ήταν πάντα η αγάπη μου για κάποια είδη μουσικής που δεν αντιστάθηκα στο να μην τα ερμηνεύσω.

»Το κυριότερο ίσως ίχνος που άφησα στην ταπεινή μου πορεία και που δεν είναι οπερατικό είναι ηχογράφηση 18 τραγουδιών του Μίκη Θοδωράκη για φωνή και πιάνο, με τη συνοδεία του Τάσου Καρακατσάνη στο πιάνο που ηχογραφήθηκε το 2004 και κυκλοφόρησε από την εταιρεία “Λύρα”. Ετσι θα μπορούσα να πω πως δεν είναι κάτι καινούργιο για μένα το να δοκιμαστώ σε ένα άλλο είδος μουσικής που όμως αυτή τη φορά έχει άλλες προϋποθέσεις, αλλά  ζητούμενα, θα έλεγα άλλες φωνητικές και ερμηνευτικές ανάγκες. Αυτή η διερεύνηση με απασχόλησε τον τελευταίο μήνα κατά την προετοιμασία των 12 τραγουδιών που θα παρουσιάσουμε απόψε στο Μέγαρο Μουσικής».

Η διαδικασία για τον διεθνή βαθύφωνο για να φτάσει στο αποτέλεσμα που επιθυμεί είναι εν μέρει τεχνική γιατί «θα πρέπει να χρησιμοποιήσω τον ήχο που δεν θα είναι ακριβώς αυτός της όπερας, αλλά κυρίως ερμηνευτική για έναν πολύ συγκεκριμένο λόγο: η δική μου προσέγγιση οφείλει και μπορεί να είναι μόνο αυτή του αμερικανικού κλασικού μιούζικαλ. Έτσι έπρεπε να ψάξω και στο υπάρχον ρεπερτόριο αλλά και μέσα μου τα στοιχεία που μπορούν να με ταυτίσουν  όσο γίνεται περισσότερο με μια πίστη αναπαραγωγή του ύφους αυτής της εποχής».

Τα τραγούδια είναι γραμμένα σε μια άλλη εποχή αλλά για τον Χριστόφορο Σταμπόγλη ο έρωτας έχει πάντα την ίδια θέση στη ζωή μας. «Αυτό που διαφέρει όμως είναι ο τρόπος που τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα, ο τρόπος που τον προσεγγίζουμε και ίσως κυρίως ο τρόπος που τον εκφράζουμε.  Και στα τραγούδια του Πόρτερ υπάρχει αυτός ο απόλυτος ενθουσιασμός, αυτός ο ωκεανός συναισθημάτων, αυτή η άμετρη καλλιέπεια που όμως παρουσιάζει έναν έρωτα πολύ αρτιμελή, πολύ υγιή πολύ άθικτο. Το ερώτημά μου και η προσπάθειά μου είναι να ανακαλύψω τα τραγούδια του Πόρτερ όπου θα μπορούσα να φέρω στην επιφάνεια τον τσακισμένο έρωτα, τον έρωτα που κρύβεται κάτω από το τραύμα».

Ο Μίλτος Λογιάδης

ΜΙΛΤΟΣ ΛΟΓΙΑΔΗΣ

Πόσο διαφορετική είναι η προσέγγιση ενός τέτοιου υλικού από μια συναυλία με οπερατικό ή κλασικό ρεπερτόριο;

Προσπαθώ πάντοτε να προσεγγίσω τα έργα τα οποία θα ερμηνεύσω με την ίδια προσοχή και τον ίδιο σεβασμό, είτε πρόκειται για τα αριστουργήματα του κλασικού ρεπερτορίου, είτε πρόκειται για σύγχρονα συμφωνικά έργα, τραγούδια ή οτιδήποτε άλλο. Ο τρόπος μελέτης μου είναι ο ίδιος και ο στόχος μου είναι πάντα να «συνδεθώ» με τον εκάστοτε συνθέτη του οποίου τα έργα θα ερμηνεύσω και να τα γνωρίσω  σε βάθος ,σα να τα είχα γράψει εγώ.

Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που αναδύθηκαν από τη δική σας ανάγνωση των έργων του Πορτερ; 

Ο Πόρτερ είναι ένας από τους μεγάλους «κλασσικούς» συνθέτες της  jazz και του Μπρόντγουει και ένας εξαιρετικός τραγουδοποιός. Η κλασσική παιδεία του όμως είναι παρούσα και στις αρμονίες που χρησιμοποιεί αλλά και στην μελωδική του γραμμή και αυτή τη διττή μουσική του κατεύθυνση θα προσπαθήσω να αναδείξω, με συνοδοιπόρους μου τον εξαιρετικό ενορχηστρωτή Μάριο Δελαπόρτα και φυσικά τον υπέροχο τραγουδιστή Χριστόφορο Σταμπόγλη.

Αντιλαμβάνεστε σήμερα – μετά από αυτή την εμπειρία ζωής και τη σημαντική διαδρομή σας – διαφορετικά ένα τέτοιο ρεπερτόριο;  

Μεγαλώνοντας και αποκτώντας εμπειρία σίγουρα αλλάζουν πολλά στον τρόπο που προσεγγίζει κανείς την ερμηνεία του. Όμως εκτιμούσα από μικρός τη jazz μουσική και πάντα την αντιλαμβανόμουν σα μια φυσική προέκταση της κλασσικής μουσικής, του Μπάχ και του Μότσαρτ και όχι σαν κάτι διαφορετικό. Αυτή μου η αντίληψη λοιπόν παραμένει.

Ποια είναι η αγωνία σας για την ερμηνεία αυτών των έργων; 

Όπως σε όλες τις συναυλίες μου, η αγωνία που έχω ως μουσικός είναι να μπορέσω να δώσω τον καλύτερο εαυτό μου για να υπηρετήσω τη μουσική που ερμηνεύω. Ειδικότερα ως  μαέστρος η αγωνία μου είναι να μπορέσω μέσα από τις δοκιμές, αλλά και στην ίδια τη συναυλία να διδάξω, να εμπνεύσω και να καθοδηγήσω τους μουσικούς μου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, έτσι ώστε να αποδώσω την ερμηνευτική προσέγγιση που είχα θέσει ως στόχο.

Πως μπορεί να αποδοθεί  ο ρομαντισμός σε μια τόση σκληρή και απρόσωπη εποχή όπως η δική μας;

Η εποχή μας είναι πράγματι σκληρή και απρόσωπη αλλά οι ψυχές των ανθρώπων θέλω να πιστεύω ότι είναι πάντα σαν τις ψυχές των μικρών παιδιών γεμάτες αγάπη και συμπόνια. Η μουσική και η τέχνη γενικότερα έχει τη δύναμη να ξυπνήσει μέσα μας όλο το ρομαντισμό και το συναίσθημα που μπορεί η σκληρή καθημερινότητα να μας κάνει να κρύβουμε. Αυτός άλλωστε είναι και ο δικός μας ρόλος ως καλλιτέχνες, να συνδιαλλεγόμαστε με το κοινό μας, μέσα από την ομορφιά της τέχνης μας, και να αναδεικνύουμε ιδέες και συναισθήματα.

INFO 

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών,  Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, Τετάρτη 14 Φεβρουαρίου, στις 20.30. Eισιτήρια: τηλ 210 72 82 333 , www.megaron.gr