Η Κάγια Κάλας έχει κάθε λόγο να ανησυχεί. Οχι μόνο επειδή ως πρωθυπουργός της Εσθονίας βλέπει τη χώρα της στην πρώτη γραμμή της αντιπαράθεσης με τον ιμπεριαλιστικό επεκτατισμό του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η ρωσική απειλή προ ημερών απέκτησε και προσωπική διάσταση, καθώς την επικήρυξε το Κρεμλίνο για «παραποίηση της ιστορίας». Η προσωπική απειλή είναι το μικρότερο πρόβλημα για την Κάλας, η ίδια δεν πρόκειται να πατήσει ρωσικό έδαφος.
Ανησυχεί όμως με την προειδοποίηση του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι ένας «τοπικός πόλεμος» στην Ουκρανία μπορεί να εξελιχθεί σε «γενικευμένη καταστροφή». Η Εσθονία με το 1,3 εκατ. πληθυσμό θα μπορούσε να είναι ο επόμενος στόχος του Πούτιν, παρά τις διαβεβαιώσεις του ότι δεν ενδιαφέρεται για τις χώρες της Βαλτικής.
Με ανακούφιση λοιπόν η Κάλας άκουσε στην 60ή Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια τη διαβεβαίωση της αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις, ότι «επίθεση εναντίον ενός μέλους του ΝΑΤΟ θα είναι επίθεση εναντίον όλων των μελών του», όπως και τις ρητές διαβεβαιώσεις του γερμανού καγκελάριου Ολαφ Σολτς και του υπουργού Αμυνας Μπόρις Πιστόριους ότι η συμμαχία του ΝΑΤΟ «θα υπερασπιστεί κάθε εκατοστό της εδαφικής ακεραιότητας των μελών της».
Η προοπτική
Πηγή ανησυχίας δεν είναι μόνον η επιθετικότητα της Ρωσίας του Πούτιν που επαναχαράσσει τα σύνορα στην Ευρώπη, χωρίς καμία αναστολή για τα κόστος και τα μέσα, όπως έδειξε και ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι στη φυλακή, η είδηση του οποίου έπεσε σαν βόμβα στην έναρξη της Διάσκεψης του Μονάχου.
Εξίσου ανησυχητική είναι η προοπτική επανόδου στον Λευκό Οίκο του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος προειδοποίησε ότι θα αφήσει στο έλεος του Πούτιν τις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ που είναι «κακοπληρωτές» και δεν φροντίζουν για την άμυνά τους.
«Εμείς έχουμε τα δικά μας προβλήματα που πρέπει να λύσουμε, έχουμε τους μετανάστες στα σύνορα με το Μεξικό» ήταν το επιχείρημα του ρεπουμπλικανού γερουσιαστή της Νεμπράσκα, Πέτε Ρίκετς, στο πάνελ με την Κάλλας και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ένα από τα πολυάριθμα πάνελ στο τριήμερο της MSC.
«Οι ουκρανοί πρόσφυγες πολέμου αποτελούν αυτή τη στιγμή το 6% του πληθυσμού της Εσθονίας – για τα αμερικανικά δεδομένα αντιστοιχούν με 20 εκατομμύρια πρόσφυγες στις ΗΠΑ» αντέδρασε η Κάλας με εμφανή έκπληξη για την εξίσωση των μεταναστευτικών πιέσεων με έναν πόλεμο που μαίνεται επί δύο χρόνια στο κέντρο της Ευρώπης.
Η αφοπλιστική επιχειρηματολογία του αμερικανού γερουσιαστή είναι ενδεικτική της απλουστευτικής αντίληψης στο στρατόπεδο των τραμπιστών που μπλοκάρουν τη βοήθεια στην Ουκρανία με την εμπεδωμένη πεποίθηση ότι «ο Πούτιν δεν συνιστά υπαρξιακή απειλή για την Ευρώπη».
Η προοπτική επανόδου του Τραμπ στην εξουσία αναγκάζει πάντως τους Ευρωπαίους να ασχοληθούν σοβαρά με την άμυνα και να πάρουν στα χέρια τους την ασφάλεια της Ευρώπης που είχαν εναποθέσει στις ΗΠΑ. Χωριστή, ευρωπαϊκή ομπρέλα ατομικής προστασίας δεν θεωρείται ρεαλιστική – παρά τη γενική προσφορά του Εμανουέλ Μακρόν για το γαλλικό πυρηνικό οπλοστάσιο. Ούτε η συνεργασία των Ευρωπαίων στα συμβατικά όπλα είναι εύκολη υπόθεση. Ισως βοηθήσει ένας επίτροπος Αμυνας που θέλει να θεσπίσει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αν επανεκλεγεί πρόεδρος της Κομισιόν.
Η Γάζα και οι πιέσεις
Η αλληλεγγύη στο Ισραήλ μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 ήταν αμέριστη. Δεν είναι πλέον, όπως φάνηκε και στο Μόναχο με την πίεση στο Ισραήλ που γίνεται όλο και εντονότερη να αποδεχτεί μία λύση δύο κρατών, τη μόνη που μπορεί να λύσει μακροπρόθεσμα το πρόβλημα για «να σπάσει ο φαύλος κύκλος» της βίας, όπως είπε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Αντονι Μπλίνκεν.
Αποδέκτης των πιέσεων αυτών στο Μόναχο δεν ήταν ο πρωθυπουργός Νετανιάχου που απορρίπτει κατηγορηματικά αυτή τη λύση, αλλά ο μετριοπαθής πρόεδρος Γιτζάκ Χέρτσοκ που τη θεωρεί «επιβράβευση της Χαμάς» .
«Η λύση δύο κρατών είναι δυνατή» είπε η αμερικανίδα αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις. Αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί και ως έμμεση προειδοποίηση ενδεχόμενης αναγνώρισης κράτους των Παλαιστινίων από ΗΠΑ και Ευρώπη.
Ενα παλαιστινιακό κράτος δίπλα στο Ισραήλ μαζί με την ανασυγκρότηση της κατεστραμμένης Γάζας μετά από μία εκεχειρία και την απελευθέρωση των ομήρων είναι βασικά χαρακτηριστικά του σχεδίου που προωθούν οι ΗΠΑ και αραβικές χώρες της περιοχής μεταξύ άλλων Αίγυπτος, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, με υψηλόβαθμους εκπροσώπους στο Μόναχο με αναβαθμισμένη εκπροσώπηση των Παλαιστινίων για πρώτη φορά με την παρουσία του παλαιστίνιου πρωθυπουργού, Μοχάμαντ Σαχτάιεχ, στο Μόναχο.