Πρόσφατα η αμερικανική διοργάνωση Super Bowl έσπασε ένα ιστορικό ταμπού: Φιλοξενήθηκε για πρώτη φορά στο Λας Βέγκας, την «πρωτεύουσα» του τζόγου.  Λίγοι όμως γνωρίζουν πόσα πολλά χρωστάνε στο αμερικανικό Πεντάγωνο για να χτιστεί η πόλη της «αμαρτίας» και του κιτς.

Τα εντυπωσιακά θέρετρα του «Strip» έχουν κάνει το Λας Βέγκας διάσημο σε όλο τον κόσμο, αλλά ελάχιστοι από τα εκατομμύρια των επισκεπτών της πόλης αναγνωρίζουν τη μαζική επιρροή που έχει ασκήσει ο Αμερικανικός στρατός στη νότια Νεβάδα.

Το Λας Βέγκας έχει φιλοξενήσει αμέτρητους τζογαδόρους και συνέδρους που πιθανότατα δεν συνειδητοποίησαν ποτέ ότι αυτή η πόλη της αναψυχής και της υπερβολής ήταν επίσης το σπίτι της πιο πολυσύχναστης αεροπορικής βάσης της χώρας, του μεγαλύτερου εργοστασίου μαγνησίου στον κόσμο και του κορυφαίου τόπου δοκιμών πυρηνικών όπλων της ηπείρου.

Αν και η λάμψη νέον των εσόδων από τα καζίνο έχει έκτοτε επισκιάσει τον οικονομικό αντίκτυπο του στρατού στην περιοχή, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η επακόλουθη αμυντική έκρηξή του «μεταμόρφωσαν πραγματικά τη νυσταγμένη μικρή πόλη της ερήμου», σημειώνει ο οικονομικός ιστορικός Gerald Nash.

Πως όμως ξεκίνησαν όλα;

Το Λας Βέγκας πριν τον Β’ ΠΠ

Πριν τον Β’ ΠΠ «η Νεβάδα είχε συμπληρώσει μια δεκαετία νομιμοποιημένων τυχερών παιχνιδιών χωρίς καμία εκπληκτική αλλαγή ούτε στην οικονομία ούτε στην κοινωνική δομή της», παρατηρεί ο ιστορικός της Νεβάδας Ράσελ Έλιοτ.

Μια αύξηση των κρατικών δαπανών, που προκλήθηκε από το New Deal και παρατάθηκε από την έναρξη του πολέμου, οδήγησε σε τέτοιες αλλαγές. «Οι ομοσπονδιακές δαπάνες, και πολλές από αυτές, πυροδότησαν την άνοδο του σύγχρονου Λας Βέγκας», λέει ο Eugene Moehring.

Το Φράγμα Boulder που ολοκληρώθηκε το 1935, προσέλκυσε χρήματα, εργάτες, ακόμη και τουρίστες στη μικρή πόλη της ερήμου. Ενώ η δεκαετία του 1930 έφερε πάνω από 70 εκατ. ομοσπονδιακά δολάρια στη νότια Νεβάδα, ωστόσο δεν συγκρίνονται με αυτό που ακολούθησε μια δεκαετία μετά.

Στη δεκαετία του 1940, μια εγκατάσταση αεροπορικού σώματος στρατού έφερε στρατιώτες και ώθησε τον κατασκευαστικό κλάδο, ενώ ένα επικερδές αμυντικό συμβόλαιο βοήθησε στη διαφοροποίηση της οικονομίας της περιοχής. Όλα αυτά μεταφράζονται σε απασχόληση και ευρεία οικονομική ανάπτυξη.

Πόλεμος ίσον… ανάπτυξη

Διαβλέποντας το Αμερικανικό Πεντάγωνο τη συμμετοχή των ΗΠΑ στον πόλεμο, ίδρυσε τη Σχολή Πυροβολαρχίας Στρατού του Λας Βέγκας τον Ιανουάριο του 1941, μόλις οκτώ μίλια βορειοανατολικά της πόλη.

Μέχρι το 1945, η βάση είχε γίνει η μεγαλύτερη σχολή πυροβολητών βομβαρδιστικών στη χώρα.

Η ισχυρή τοπική υποστήριξη και η πολιτική ηγεσία προσέλκυσαν προσοδοφόρα αμυντικά συμβόλαια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη νότια Νεβάδα, δημιουργώντας μια ισχυρή στρατιωτική οικονομία που βοήθησε στη διαμόρφωση της ανάπτυξης του Λας Βέγκας.

Οι κρατικοί μισθοί και η εισροή στρατιωτών και εργαζομένων στον πόλεμο τροφοδότησαν την πρώιμη ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας του τζόγου σε μια εποχή που οι οικονομικές συγκυρίες μπορούσαν εύκολα να βυθίσουν την πόλη στην ύφεση.

Το Λας Βέγκας, όπως και μεγάλο μέρος της Δύσης, γνώρισε την πιο δραματική ανάπτυξή του κατά τη διάρκεια και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Nash προσδιορίζει αυτή την εποχή ως την καθοριστική στιγμή στην ιστορία της δυτικής οικονομικής ανάπτυξης.

Ο Β’ ΠΠ, δηλώνει ο Nash, «πέτυχε μια αναμόρφωση της οικονομίας της περιοχής που θα χρειαζόταν περισσότερα από σαράντα χρόνια σε καιρό ειρήνης». Ο πόλεμος σίγουρα παρείχε στη Δύση μια απροσδόκητη ομοσπονδιακή δαπάνη.

Ατομικά κοκτέιλ

Μετά τον πόλεμο το Ψυχρός Πόλεμος έφερε άλλα έσοδα στην πόλη, πάλι χάρη στον Στρατό. Τα νέα για την πρώτη επιτυχημένη σοβιετική ατομική δοκιμή τον Σεπτέμβριο του 1949 και οι αυξανόμενες εντάσεις στην Κορέα ώθησαν τον Πρόεδρο Τρούμαν να επισπεύσει τα σχέδια των ΗΠΑ να εντοπίσουν μια ηπειρωτική τοποθεσία για τη δοκιμή πυρηνικών όπλων.

Η διάδοση των πυρηνικών όπλων δημιούργησαν μια αέναη πολεμική οικονομία που εξασφάλιζε μια συνεχή ροή ομοσπονδιακών δολαρίων στα ταμεία του Λας Βέγκας. Φέρνοντας έσοδα, πληθυσμό και βιομηχανία, ο στρατιωτικός τομέας ήταν ένα κρίσιμο στήριγμα για την οικονομία της νότιας Νεβάδα.

Τον Δεκέμβριο του 1950, με την παρότρυνση του ντόπιου γερουσιαστή McCarran, ο Τρούμαν δημιούργησε τους χώρους δοκιμών της Νεβάδα (σήμερα γνωστό ως Τόπος Δοκιμών της Νεβάδα. Εξήντα πέντε μίλια βορειοδυτικά του Λας Βέγκας, η τοποθεσία έχει φιλοξενήσει έκτοτε περισσότερες από 900 πυρηνικές δοκιμές.

Παρόλο που δεν ήταν στρατιωτική εγκατάσταση, τα πεδία δοκιμών της Νεβάδα προσέλκυσαν σημαντικές ομοσπονδιακές δαπάνες στην κοιλάδα του Λας Βέγκας. Η Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (AEC) δαπάνησε 4,5 εκατ.δολ. για την αρχική κατασκευή και βελτιώσεις δρόμων για την τοποθεσία.

Οι δοκιμές προσέλκυσαν χιλιάδες επιστήμονες και στρατεύματα στη περιοχή, ενισχύοντας την έκρηξη του Ψυχρού Πολέμου που προκλήθηκε ταυτόχρονα από την αυξημένη δραστηριότητα στην αεροπορική βάση Nellis.

Ακόμα και οι εφιαλτικές δοκιμές αξιοποιήθηκαν από τον τουρισμό, καθώς δημοσιογράφοι και ταξιδιώτες συνέρρεαν στο Λας Βέγκας για να παρακολουθήσουν τις εκρήξεις.

Τα «μανιτάρια» των πυρηνικών δοκιμών έγιναν ένα θαυμάσιο εργαλείο μάρκετινγκ. Οι θαμώνες στα ξενοδοχείο έπιναν νωρίς το πρωί «ατομικά κοκτέιλ», ενώ οι τοπικοί λιανοπωλητές πρόσφεραν «πωλήσεις ατομικής βόμβας».

Η κομητεία Clark άλλαξε ακόμη και την επίσημη σφραγίδα της για να συμπεριλάβει μια εικόνα ενός σύννεφου μανιταριού. Αν και λίγοι κάτοικοι παραπονέθηκαν για σπασμένα τζάμια ή έχασαν τον ύπνο τους ως αποτέλεσμα των δοκιμών, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης ήταν υπέρ των δοκιμών.

Σήμερα, αν και η τοποθεσία δοκιμών της Νεβάδα δεν διεξάγει πλέον ατμοσφαιρικές δοκιμές, η εγκατάσταση εξακολουθεί να έχει σημαντική οικονομική επιρροή.

Το 1990, το Υπουργείο Ενέργειας (DOE), το οποίο κατέχει και διαχειρίζεται το Test Site, ήταν ο μεγαλύτερος πολιτικός εργοδότης του Λας Βέγκας. Συνολικά, ο τοπικός οικονομικός αντίκτυπος της περιοχής δοκιμών της Νεβάδα ήταν περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 1990.

Το σημερινό αποτύπωμα του Στρατού

Σήμερα, η Αεροπορική Βάση παραμένει ένας σημαντικός τομέας για την τοπική οικονομία, ενώ η Άμυνα απασχολεί πάνω από 15.000 πολιτικό και στρατιωτικό προσωπικό, σχεδόν το 4% του εργατικού δυναμικού της κομητείας.

Η αεροπορία καταβάλλει επίσης πάνω από 100 εκατ. ετησίως σε συντάξεις σε ντόπιους συνταξιούχους. Τα λειτουργικά έξοδα της Nellis περιλαμβάνουν εκατομμύρια για κατασκευαστικά συμβόλαια, τοπικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, υγειονομική περίθαλψη και επιδοτούμενη εκπαίδευση.

Η βάση υποστηρίζει επίσης την τουριστική βιομηχανία προσελκύοντας περίπου 150.000 επισκέπτες εκτός πολιτείας κάθε χρόνο.

Βέβαια, μεγάλο μέρος αυτού του αντίκτυπου δεν έχει αναγνωριστεί, καθώς η μισθοδοσία των 450 εκατομμυρίων δολαρίων της Nellis ωχριά μπροστά στα δισεκατομμύρια δολάρια που εισπράττει η κερδοφόρα βιομηχανία τυχερών παιχνιδιών της πόλης.

Χωρίς να εξαρτώνται πλέον από τις αμυντικές δαπάνες, οι κάτοικοι της περιοχής γίνονται όλο και πιο επικριτικοί για το στρατιωτικό κατεστημένο για το οποίο κάποτε εργάζονταν τόσο επιμελώς για να προσελκύσουν. Έτσι, ως «πολεμική μητρόπολη», το Λας Βέγκας έχει κάνει τον κύκλο του. Για κάποιους, το στρατιωτικό κατεστημένο έχει εξυπηρετήσει τον σκοπό του.

Πλέον, απασχολημένοι με τους πλούσιους μπουφέδες και τα επιβλητικά σόου, οι επισκέπτες βλέπουν πλέον ελάχιστη από τη στρατιωτική επιρροή που διαμόρφωσε τόσο δραματικά το Λας Βέγκας.

Πηγή: Nickel, Robert V.  “Dollars, Defense, and the Desert: Southern Nevada’s Military Economy and the

Second World War,”, 2005.