«Αναφερθήκατε στη ναυπήγηση δεύτερου, πιο εξελιγμένου, τουρκικού ελικοπτεροφόρου. Και το μεγάλο ερώτημα που θα έθετε κανείς είναι γιατί φτιάχνεται αυτό το πλοίο. Απλώς και μόνο για να κάνει παρέλαση εντός του Βοσπόρου ή η Τουρκία διεκδικεί την πλήρη υπεροχή και τον έλεγχο της ανατολικής Μεσογείου επί τη βάσει κειμένων που έχει υπογράψει, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο το οποίο είναι ανύπαρκτο μεν αλλά η Τουρκία συνεχίζει και το επικαλείται και αν αυτή είναι η τουρκική αντίληψη, όπως υποδηλώνεται από θέσεις τις οποίες δεν έχει μεταβάλει η Τουρκία».
Αυτή η αναφορά του υπουργού Εθνικής Αμυνας Νίκου Δένδια στο ναυπηγικό πρόγραμμα της Τουρκίας κατά την ενημέρωση της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής, καταδεικνύει αν μη τι άλλο πως η Αθήνα ή τουλάχιστον το υπουργείο Εθνικής Αμυνας δεν τρέφει αυταπάτες για τον απώτερο στόχο που έχει το τουρκικό ναυτικό πρόγραμμα.
Επί του πρακτέου στην παρούσα φάση ο τουρκικός στόλος μπορεί να παρατάξει ένα μίνι αεροπλανοφόρο- ελικοπτεροφόρο, άσχετα αν αυτή τη στιγμή μπορεί να εξοπλιστεί μόνο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, 17 φρεγάτες, 4 κορβέτες και 13 υποβρύχια εξοπλισμένα με εγχώριες τορπίλες βαρέως τύπου Akya. Στόχος του είναι να παρατάξει γύρω στο 2030 ή λίγο μετά 16 σύγχρονες αλλά και εκσυγχρονισμένες φρεγάτες, να κατασκευάζει ένα ακόμα μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο δίπλα στο Anadolu, 18 υποβρύχια και τις 4 κορβέτες ενώ θα είναι στα αρχικές φάσεις της κατασκευής 7 βαρέων αντιτορπιλικών.
Αντίστοιχα η Ελλάδα σήμερα παρατάσσει 13 φρεγάτες εκ των οποίων οι 9 πρέπει να αποσυρθούν και οι 4 χρίζουν εκσυγχρονισμού, καμιά κορβέτα και 10 υποβρύχια. Στόχος είναι γύρω στο 2030 ή λίγο μετά να έχει τις 3 φρεγάτες κλάσης Κίμων, τις 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ, έως και 4 φρεγάτες LCS και να ξεκινά η κατασκευή έως και 7 φρεγατών Constellation ενώ ευελπιστεί να διατηρεί επιχειρησιακά και τα 10 υποβρύχια.
Για το πώς βλέπουν το εξοπλιστικό πρόγραμμα της κάθε χώρας τα «ΝΕΑ» απευθύνθηκαν σε ανθρώπους που αν μη τι άλλο γνωρίζουν πράγματα και καταστάσεις. Ως προς το ελληνικό πρόγραμμα ζητήθηκε η γνώμη του αντιναυάρχου ε.α. Γιάννη Εγκολφόπουλου και του υποναύρχου ε.α. Στέλιου Φενέκου. Για το τουρκικό ζητήσαμε την άποψη του στρατιωτικού αναλυτή, στο μεγαλύτερο think tank της Τουρκίας SETA και πρώην στρατιωτικού δρ. Mουράτ Ασλάν.
Το τουρκικό εξοπλιστικό. Ο τούρκος αναλυτής μας επεσήμανε: «Η Τουρκία ακολούθησε ένα πρόγραμμα ναυπήγησης ναυτικού για πολλά χρόνια βασισμένο στις εθνικές ικανότητες. Ενα τέτοιο πρόγραμμα –η οικοδόμηση ενός ναυτικού και η διατήρησή του– είναι μια προσπάθεια που καταναλώνει χρόνο και χρηματοδότηση που οι περισσότερες χώρες επιθυμούν να έχουν, αλλά περιορίζουν την κατοχή. Υπό αυτή την έννοια, η Τουρκία έχει κατευθύνει την προτεραιότητα του ναυτικού προγράμματος προκειμένου αυτό να στηριχθεί στην εθνική παραγωγή και συντήρηση, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών μηχανικής και των προμηθειών του υποσυστήματος μέσω τούρκων εργολάβων. Αυτή η πορεία θα διευκολύνει την τεχνογνωσία και τη φθηνή συντήρηση για την αντικατάσταση των παλιών ναυτικών πλατφορμών και των συνδεδεμένων ευαίσθητων όπλων και ηλεκτρονικών συστημάτων.
Ο λόγος για την επέκταση του ναυτικού προγράμματος είναι η προϋπόθεση για να είσαι περιφερειακή δύναμη. Μόλις ξεσπάσει οποιαδήποτε κατάσταση στην εγγύς περιοχή, η Τουρκία θα πρέπει να είναι σε θέση να προβάλλει δυνάμεις για ένα πολιτικό αποτέλεσμα. Η περίπτωση της Λιβύης είναι ένα πολύ σημαντικό παράδειγμα αυτού του στόχου. Η Τουρκία έστειλε τα πολεμικά πλοία για να αποτρέψει τον αυτοσχέδιο στρατό του Χάφταρ από το να καταλάβει την Τρίπολη. Ενας πιο ικανός στόλος με αεροπορική δύναμη θα επιταχύνει τη διαδικασία. Αυτός είναι ο λόγος που η Τουρκία έχει την πλατφόρμα Anadolu.
Το ναυτικό πρόγραμμα της Τουρκίας δεν βασίζεται μόνο στην κατασκευή της τελευταίας γενιάς πλατφορμών, αλλά και συστημάτων ραντάρ, πληροφοριών, όπλων και πυρομαχικών που σταματούν την εξάρτηση από ξένους προμηθευτές. Σε αυτό το πλαίσιο, οποιαδήποτε καλυμμένη κύρωση δεν θα εμποδίσει τα στρατηγικά οράματα και τις τακτικές αποφάσεις της Τουρκίας.
Από τη στιγμή που υπάρχει ανησυχία στην ελληνική κοινή γνώμη εάν αυτό το πρόγραμμα θα επηρεάσει αρνητικά την ασφάλεια της Ελλάδας: Οχι! Η Τουρκία θέλει να ακολουθήσει τις απαιτήσεις μιας θετικής ατζέντας και αντιλαμβάνεται την Ελλάδα ως μελλοντικό συνεργάτη. Οι τρέχουσες απειλές και κίνδυνοι είναι ευέλικτοι και έχουν τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν τόσο την Τουρκία όσο και την Ελλάδα. Η προβολή των αναμενόμενων συγκρούσεων στην περιοχή και τον κόσμο απαιτεί υψηλή ετοιμότητα ότι η Ελλάδα και η Τουρκία θα πρέπει να βρίσκονται στον ίδιο σύλλογο. Διαφορετικά, το κόστος θα βαρύνει τόσο στο πλαίσιο των σκληρών όσο και των μαλακών απειλών».
Το ελληνικό εξοπλιστικό. Ως προς το δικό μας ναυτικό πρόγραμμα οι γνώμες είναι μάλλον μοιρασμένες.
Ο αντιναύαρχος ε.α. Γιάννης Εγκολφόπουλος ως προς το πρόγραμμα των τουρκικών φρεγατών επεσήμανε πως είναι πλοία που φτιάχνονται με εμπορικές προδιαγραφές και όχι στρατιωτικές τονίζοντας πως είναι αξιέπαινο ως προσπάθεια αλλά ως σχέδιο θα είναι ήδη παρωχημένο όταν παραχθούν. Για τις Bellhara, τις LCS και τις Costellation μας είπε μεταξύ άλλων τα εξής: «Οι Bellhara είναι καράβια που οι Τούρκοι δεν έχουν καν διανοηθεί ακόμα πως υπάρχουν στον κόσμο. Οι φρεγάτες LCS, γιατί για φρεγάτες πρόκειται καθώς είναι μεγαλύτερες από τις ΜΕΚΟ, αυτές τις 4 που λένε ότι είναι άχρηστες, δεν είναι άχρηστες. Εχουν πάει στην Αμερική δύο επιτροπές του ελληνικού ναυτικού και αυτό που σας λέω ακούγεται για πρώτη φορά και μάλιστα ο πρώην αρχηγός ο Γιάννης Δρυμούσης, έστειλε μία επιτροπή από αυτούς οι οποίοι μέσα στο Ναυτικό είχαν διαφωνίες αν θα έπρεπε να πάρουμε αυτές τις φρεγάτες. Στην πρώτη επιτροπή ήταν αυτοί και γύρισαν πίσω με διθυραμβικά σχόλια. Στη δεύτερη επιτροπή ξαναείδαν τι πρέπει να πάρουμε και στο τέλος για να καταλάβετε πώς έγινε η δωρεάν προσφορά των Αμερικανών, ο αρχηγός τους έστειλε επιστολή, που τους έλεγε “εγώ θέλω από τα πλοία που είναι εν ενεργεία, να μας τα δώσετε όπως τα έχετε όπως είναι” και θα κάνουμε το λεγόμενο hot transfer. Αυτά είναι πλοία με στρατιωτικές προδιαγραφές φτιαγμένα. Ως προς τις Constellation είναι φρεγάτες στις οποίες οι Τούρκοι ακόμα δεν έχουν καταλάβει ότι αυτά τα συστήματα υπάρχουν».
Από την πλευρά του ο υποναύαρχος ε.α. Στέλιος Φενέκος επισημαίνει: «Το ζήτημα της συμπαραγωγής των Φ/Γ τύπου Constellation με τις ΗΠΑ, όπως παρουσιάσθηκε, χωρίς κανένα συγκεκριμένο στοιχείο (μιλάμε για ΟΛΟ το σκάφος ή μόνο για βοηθητικά μηχανήματα και εξοπλισμό διαβίωσης;), ακούγεται ως όνειρο θερινής νυκτός για τα επόμενα 15-20 χρόνια. Η Marrineti (στο Wisconsin), η εταιρεία που έχει αναλάβει την κατασκευή των πρώτων πλοίων, δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις χρονικές απαιτήσεις, πέραν του ότι υπάρχουν ήδη πολλά προβλήματα, τόσο ναυπηγικά όσο και ως προς το είδος και τον όγκο του εξοπλισμού τους. Ηδη υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στο πρόγραμμα και έχει δοθεί εντολή για ανεξάρτητη επανεξέταση του ναυπηγείου “Fincantieri Marinette Marine”, για την αξιολόγηση της καθυστέρησης . Σύμφωνα με τις αρχικές προβλέψεις, το USN θα άρχιζε να προμηθεύεται τις φρεγάτες Constellation (FFG-62) το 2020 και με ρυθμό ένα πλοίο κάθε χρόνο (θα είχε προμηθευτεί 4 έως το 2023). Ομως τελικά η κατασκευή του πρώτου ξεκίνησε στις 31 Αυγούστου 2022 και αναμένεται να τεθεί σε υπηρεσία το 2026-27. Συνεπώς υπάρχει απαίτηση των ΗΠΑ να καλύψουν τις δικές τους άμεσες ανάγκες (οι οποίες έχουν γίνει επιτακτικές μετά την αποτυχία των LCS), και ήδη προγραμματίζεται η εμπλοκή και δεύτερου και τρίτου ναυπηγείου για τις FFG-62 στις ΗΠΑ γι’ αυτό. Συζητάμε για να πάρουμε τα LCS που βγαίνουν εκτός ενεργείας και τα οποία προσδοκούμε ότι θα εκσυγχρονισθούν πριν τα πάρουμε. Πότε όμως και από ποιον και με τι κόστος, όταν η ίδια κατασκευάστρια εταιρεία αδυνατεί να φέρει σε πέρας τα ήδη καθυστερημένα τεράστια προγράμματά της;».