Στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του τελευταίου φεστιβάλ Βερολίνου που ολοκληρώθηκε την περασμένη Κυριακή ήταν εξαιρετικά δύσκολο να βρεις ταινίες στις οποίες κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας ήταν γένους αρσενικού. Οποια πέτρα και αν σήκωνες, γυναίκα έβρισκες από κάτω και ταινίες όπως «Το λουτρό του διαβόλου», «Οι ανάγκες μιας ταξιδιώτη», «Η κουζίνα», «Μαύρο τσάι», «Από τη Χίλντε με αγάπη» και «Ξένη γλώσσα» αποτελούν περίτρανα παραδείγματα. Και όμως, παρότι πρόεδρος της κριτικής επιτροπής της φετινής Μπερλινάλε ήταν γυναίκα, η Λουπίτα Νιόνγκο, και παρότι οι ταινίες με γυναίκες σε πρωταγωνιστικούς ρόλους έφταναν και περίσσευαν, δεν ήταν γυναίκα που κέρδισε το βραβείο πρωταγωνιστικού ρόλου αλλά άντρας. Ο Σεμπάστιαν Σταν που βραβεύτηκε για την ταινία «A different man», χωρίς μάλιστα ουσιαστικό ανταγωνιστή (θυμίζουμε ότι στο Βερολίνο εδώ και μερικά χρόνια βραβεύεται ένας ή μια ηθοποιός σε πρωταγωνιστικό ρόλο και ένας ή μια ηθοποιός σε δευτεραγωνιστικό ρόλο). Η Εμιλι Γουότσον κέρδισε το βραβείο καλύτερης ηθοποιού σε δευτεραγωνιστικό ρόλο για την ταινία «Small things like these».
Βεβαίως, η συντριπτική πλειοψηφία των ταινιών του διαγωνιστικού προγράμματος στο Βερολίνο ήταν παραγωγές εκτός Αμερικής. Και εκεί που θα περίμενες ότι στην Αμερική τα πράγματα θα είναι καλύτερα για τις γυναίκες ηθοποιούς, πρόσφατη έρευνα που έγινε στην Αμερική απέδειξε ότι παρά την τεράστια επιτυχία της ταινίας «Barbie» που γυρίστηκε από γυναίκα, την Γκρέτα Γκέργουικ, και έχει ως κεντρικό πρόσωπο γυναίκα, τη Μάργκοτ Ρόμπι, το ποσοστό των περσινών ταινιών στις οποίες κεντρικό πρόσωπο είναι γένους θηλυκού είναι εξαιρετικά χαμηλό.
«Πορεία προς τα πίσω»
Για την ακρίβεια, μόλις 30 από τις 100 ταινίες του περσινού box office στις ΗΠΑ είχαν πρωταγωνίστριες γυναίκες, και αυτά τα νούμερα μας πηγαίνουν 10 χρόνια στο παρελθόν, το 2014, όταν κάτι παρόμοιο είχε συμβεί από πλευράς ποσοστών. Σύμφωνα με την εφημερίδα «The Guardian», η δρ Στέισι Σμιθ που ήταν η επικεφαλής της έρευνας η οποία διεξήχθη από την USC Annenberg Inclusion Initiative αποκάλεσε την κατάσταση «καταστροφική πορεία προς τα πίσω για τη γυναίκα» και επεσήμανε ότι παρά την εξέλιξη σε αυτό το θέμα που είχε φανεί τα τελευταία χρόνια στην κινηματογραφική βιομηχανία, το αποτέλεσμα της έρευνας είναι εντελώς διαφορετικό ακυρώνοντας το «σύνθημα» ότι το «2023 ήταν το έτος της γυναίκας».
Ακόμα πιο παράξενο είναι ότι το 2022 το ποσοστό των ταινιών με γυναίκες πρωταγωνίστριες είχε ανέβει στο 44%. Η USC Annenberg Inclusion Initiative αδυνατεί να δώσει μια εξήγηση της πτώσης και αποκαλεί την κατάσταση «αποτυχία της κινηματογραφικής βιομηχανίας». Η έρευνα επισημαίνει επίσης την πτώση των ταινιών στις οποίες ηγετικό πρόσωπο είναι γυναίκα χρώματος άλλου πέρα από το λευκό. Για παράδειγμα, μόνον τρεις ταινίες του 2023 είχαν μαύρη γυναίκα άνω των 45 ετών σε πρωταγωνιστικό ή συμπρωταγωνιστικό ρόλο ταινίας, απέναντι στις 32 όπου αυτό συνέβη με άντρες του ίδιου χρώματος και της ίδιας ηλικίας.
Δεν αρκεί μία επιτυχία
Δεν είναι όμως αισιόδοξο που παρ’ όλα αυτά η «Barbie» παραμένει η πιο επιτυχημένη εισπρακτικά ταινία της χρονιάς με έσοδα της τάξεως των 1,4 δισ. δολαρίων; Η απάντηση είναι όχι, διότι μια ταινία δεν αντιπροσωπεύει τη γενικότερη εικόνα της κατάστασης στην αμερικανική κινηματογραφική βιομηχανία, ακριβώς επειδή είναι η εξαίρεση. «Τα αποτελέσματα φέτος υποδεικνύουν μια βιομηχανία που αποδεικνύεται απαθής γύρω από τις προσπάθειες που γίνονται για τη διαφορετικότητα και την ένταξη» καταλήγει η έρευνα που και πάλι με νούμερα επισημαίνει ότι η κατάσταση στο ζήτημα των γυναικών σκηνοθετών έχει επίσης σημειώσει πτώση με το 16% των ταινιών να έχουν γυναικεία σκηνοθετική σφραγίδα απέναντι στο 18% του 2022.
