Τραύμα συλλογικό

Οταν ξημέρωνε πέρυσι 1^η Μαρτίου, πολλοί δεν είχαν κοιμηθεί καθόλου παρακολουθώντας όλο το βράδυ τη συνεχή ροή για το δυστύχημα στα Τέμπη. Με το πρώτο φως της μέρας, τα τηλεοπτικά πλάνα αποκάλυπταν το αδιανόητο. Την απόλυτη εθνική τραγωδία, το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην ιστορία της χώρας, τη μέρα και την ώρα που, όπως είπε ο Πρωθυπουργός στο φετινό του βίντεο, «ο τόπος συγκρούστηκε μετωπικά με τον χειρότερο εαυτό του». Πέρασε ένας χρόνος κι ακόμα παραμένουν ερωτήματα αναπάντητα, ακόμα παραμένει αγνοούμενη μία από τα 57 θύματα για την οποία δεν βρέθηκε γενετικό υλικό, ενώ η Δικαιοσύνη ακόμα δεν έχει φτάσει στο σημείο να αποφανθεί για το ποιοι είναι οι ένοχοι για τον θάνατο 57 ανθρώπων που εκείνο το απόγευμα επέλεξαν να ταξιδέψουν με το δεύτερο ασφαλέστερο, θεωρητικά, μέσο μεταφοράς.

Πέρυσι, μετά την εφιαλτική νύχτα της 28^ης Φεβρουαρίου, ξημέρωσε 1^η Μαρτίου. Το φετινό δίσεκτο έτος χάρισε σε όλους μία επιπλέον ημέρα, τη χθεσινή, σαν για να πάρουμε μια επιπλέον ανάσα μεταξύ πρώτης θλιβερής επετείου και πρώτης επόμενης ημέρας – σοκ. Τα ξημερώματα της φετινής ημέρας – ανάσας, λίγες ώρες μετά τον καθηλωτικό θρήνο των συγγενών στον τόπο της τραγωδίας και τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και μνήμης για τα θύματα, ένας από τους γονείς των παιδιών που χάθηκαν στα Τέμπη, ο Νίκος Χατζηβασιλείου, πατέρας της 26χρονης Ελισάβετ, μιλώντας στον τηλεοπτικό αέρα εκπομπής έκανε λόγο για μια υπόθεση που πονάει την κοινωνία γιατί αποτελεί ένα τραύμα συλλογικό που, όσο δεν αποδίδεται δικαιοσύνη, θα παραμένει ορθάνοιχτο.

«Αυτό που, φαντάζομαι, όλοι περιμένουν είναι μια δικαίωση για εμάς, που για εμάς η δικαίωση ποια είναι; Είναι μεταφυσική, να ανοίξει η πόρτα και να μπει μέσα το παιδί μας. Αλλά αυτό που όλη η κοινωνία απαιτεί, γιατί είναι ένα συλλογικό τραύμα αυτή η ιστορία στην αξιοπιστία των θεσμών, στην αξιοπιστία του κράτους, είναι μια κάθαρση από τη Δικαιοσύνη. Για να ξημερώσει ένα ασφαλέστερο αύριο, ένα ελπιδοφόρο αύριο».

Κι ενώ έλεγε αυτά, στο Διαδίκτυο διακινούνταν νυχτερινά πλάνα με συνεργεία του δήμου να καθαρίζουν τα ονόματα των θυμάτων που, νωρίτερα, διαδηλωτές είχαν ζωγραφίσει με κόκκινη μπογιά στο έδαφος μπροστά από το μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη. Η εξήγηση από το φρουραρχείο της Βουλής σχετικά με την πρωτοβουλία καθαριότητας στο σημείο, εν ολίγοις, ανέφερε ότι κάτι τέτοιο συνηθίζεται έπειτα από συγκεντρώσεις και ότι δεν είχαν εικόνα τι ανέγραφαν τα συνθήματα – τα οποία ξαναέγραψαν φοιτητές κατά το χθεσινό πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο.

Επειτα από αυτήν την τελευταία άκομψη νέα εξέλιξη, δεν μπορεί παρά να σκεφτεί κανείς πως αν αυτά τα αντανακλαστικά που έδειξε χθες η πολιτεία στο να καθαρίσει τα ονόματα των 57 νεκρών μπροστά από τη Βουλή είχαν επιδειχθεί εκείνες τις πρώτες ώρες της 1^ης Μαρτίου και των υπόλοιπων ημερών που ακολούθησαν, ώστε να μην είχε αλλοιωθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο ο τόπος της τραγωδίας ή να είχε διατηρηθεί το υλικό από τις κάμερες των σταθμών από Θεσσαλονίκη έως και Νέους Πόρους ώστε να μη χρειάζεται τώρα να σταλεί για ανάκτηση στην Αγγλία, ίσως σήμερα, έναν χρόνο μετά, να γνωρίζαμε τι μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία και αν το φορτίο της ήταν εκείνο που προκάλεσε την πυρκαγιά, από την οποία – όπως ισχυρίζεται η Επιτροπή Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών και το μέλος της Κώστας Λακαφώσης – έχασαν τη ζωή τους 5 από τα 57 θύματα. Ισως να είχε ταυτοποιηθεί η αγνοούμενη 23χρονη Εριέττα. Και ίσως σήμερα να είχαμε σαφέστερη εικόνα για το ποιοι ακριβώς ευθύνονται ώστε να μην πέφτει η βαριά σκιά της ενοχής επί δικαίους και αδίκους.

Οπως σημείωσε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο φετινό του βίντεο για την επέτειο του δυστυχήματος, κάποια ανακούφιση θα έρθει «όταν αναδειχθούν όλες οι αιτίες του κακού» και «όταν σβηστεί κάθε αμφιβολία». Μόνο έτσι ίσως αρχίσει να επουλώνεται σταδιακά το συλλογικό μας τραύμα. Και μόνο τότε ίσως μπορέσει η μητέρα της 21χρονης αδικοχαμένης Μάρθης, η πρόεδρος του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων Τεμπών Μαρία Καρυστιανού, να διώξει το βάρος της ευθύνης που κουβαλά κάθε πρωί που ξυπνά, σκεπτόμενη ότι ήταν η ίδια που συμβούλευε το παιδί της να επιλέγει για τις μετακινήσεις του το τρένο ως ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς.