Αντιπολίτευση είναι και η κοινωνική και η πολιτική. Συχνά οι δύο τέμνονται. Τότε είναι που η πρώτη εισακούεται από τη δεύτερη. Και τα δημοκρατικά της αιτήματα γίνονται στην καλύτερη εκδοχή πολιτικές πρωτοβουλίες ή πολιτικά γεγονότα ή ακόμη και επερωτήσεις, ή προτάσεις τροπολογιών. Στις Δημοκρατίες οι αντιπολιτεύσεις είναι εν αναμονή κυβερνήσεις. Και την όλη αυτή πραγματικότητα τη λαμβάνει υπόψη η εκλεγμένη κυβέρνηση. Της κάνει και καλό ενίοτε. Μαντέψτε: σήμερα η κοινωνική δημοκρατική αντιπολίτευση είναι ακόμη ισχνή. Ακόμη και το αγροτικό μπλοκ έσπασε σχεδόν γρήγορα. Η συνύπαρξη αγροτών – φοιτητών στο Σύνταγμα ήταν για κάποιες ώρες.
Και η πολιτική αντιπολίτευση μοιάζει να μην παίζει τον ρόλο της. Μιλάμε για την αξιωματική – κατά βάση αντιπολίτευση – που με τις εικόνες του συνεδρίου στο Τάε Κβον Ντο περισσότερο με πολυκατοικία σε σπαραγμό μοιάζει, παρά με θεσμικό συγκροτημένο πόλο. Και το τελευταίο έχει σημασία για τη λειτουργία της Δημοκρατίας. Για τον έλεγχο της κυβερνητικής πολιτικής. Για τη χαρτογράφηση και άσκηση κριτικής στο νομοθετικό μπαράζ.
Η «μεταρρυθμιστική ορμή» και οι ευρωεκλογές
Σήμερα η κυβέρνηση Μητσοτάκη φέρνει το ένα νομοσχέδιο μετά το άλλο. Και εντάξει τα νομοσχέδια που έχουν το άρωμα αυτονόητων τομών, όπως για τα ομόφυλα ζευγάρια και τον πολιτικό γάμο (που πάντως καμία διαβούλευση σχεδόν δεν υπήρξε). Τι γίνεται όταν όμως το επιτελικό κράτος μπορεί να φέρει από νέους αυστηρούς Ποινικούς Κώδικες μέχρι μη κρατικά ΑΕΙ και από νέο καθεστώς στους αιγιαλούς μέχρι τομές στο κράτος; Και μάλιστα εν μέσω λίγων εβδομάδων; Καταλαβαίνω πως οι φιλοκυβερνητικοί το λένε «μεταρρυθμιστική ορμή». Και ο φόβος τους είναι μήπως οι ευρωεκλογές είναι η ευκαιρία για έναν κόσμο να τιμωρήσει τον Μητσοτάκη και κάτι τέτοιο μετά ανασχέσει την ορμή αυτή. Μα κανένα εμπόδιο, έλεγχος, ερώτημα, διάλογος πάνω στους νόμους; Καμία άσκηση των καθηκόντων της μείζονος αντιπολίτευσης; Εστω των πιο θεσμικών της καθηκόντων; Και το όλο παράδοξο τοπίο ποιον ευνοεί;
Το σκηνικό του ενάμισι κόμματος
Κάποιος καλοπροαίρετος θα έλεγε πως το πρόβλημα της μη αντιπολίτευσης είναι της αντιπολίτευσης. Μα η δημοκρατική λογική λέει κάτι άλλο: πως η μη αντιπολίτευση είναι βασικά, πέραν της Δημοκρατίας και των αντιβάρων της, πρόβλημα και για την κυβέρνηση. Η αλαζονεία και ο καθεστωτισμός συχνά έχουν πρώτη ύλη την πολιτική ηγεμονία. Ή και την ανυπαρξία αντιπάλου. Τα κόμματα ψηφίζονται και ως εκφράσεις κοινωνικών συμμαχιών. Η ΝΔ πέτυχε να εκφράζει πλειοψηφικά κοινωνικά στρώματα. Ψηφίστηκαν όμως και οι άλλοι.
Το σκηνικό του ενάμισι κόμματος είναι δομικά προβληματικό. Θα πει κάποιος: Και τι να κάνει ο Μητσοτάκης; Να επινοήσει τον αντι-Μητσοτάκη του; Προφανώς η όλη υπόθεση αφορά τη δημοκρατική αντιπολίτευση. Και εκείνη είναι που οφείλει να ανασκουμπωθεί για την ανασυγκρότηση ή ανασύνθεσή της. Κι αυτό αφού η χαμηλή της μπάλα και οι ισχνές της ποδοσφαιρικές επιδόσεις ανοίγουν την όρεξη σε άλλους, που δεν έχουν και τόσο δημοκρατικές ευαισθησίες. Και ως γνωστόν τα κενά καλύπτονται και δεν μένουν κενά για πολύ.