Στα κατεστραμμένα σπίτια τους, τα οποία έχουν κριθεί ακατάλληλα για κατοίκηση από τον Σεπτέμβριο του 2021, αναγκάζονται να ζουν σεισμόπληκτοι στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης. Οι καταγγελίες είναι σοκαριστικές: Δυόμισι χρόνια μετά τον σεισμό των 6 ρίχτερ, που σάρωσε την περιοχή, δεν έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες για την αποκατάσταση των σπιτιών, ενώ έχει διακοπεί και η επιδότηση ενοικίου, με τραγικές συνέπειες.
Περίπου 600 άνθρωποι ζουν σε κοντέινερ, πολλοί φιλοξενούνται σε συγγενείς, ενώ 150 οικογένειες έχουν επιστρέψει σε σπίτια χαρακτηρισμένα από τους μηχανικούς «κίτρινα» ή ακόμα και «κόκκινα», ελλείψει άλλης επιλογής. Ανθρωποι, κυρίως μεγάλης ηλικίας, έχουν χωρέσει όλη τους τη ζωή μέσα σε ένα δωμάτιο – το μόνο που απέμεινε άθικτο – και ζουν δίπλα στα συντρίμμια, παραβλέποντας τον κίνδυνο που ελλοχεύει, ή μαγειρεύουν στην αυλή χειμώνα-καλοκαίρι, καθώς ζουν σε σπίτια με γκρεμισμένες κουζίνες… Στο μεταξύ, τα κατασχετήρια καταφτάνουν σωρηδόν: μόνο τις επόμενες 20 ημέρες εκκρεμούν 19 πλειστηριασμοί σπιτιών στην περιοχή.
«Αν χτυπήσετε στο Αρκαλοχώρι μια πόρτα σε σπίτι που έχει κριθεί ακατάλληλο, έχετε πολλές πιθανότητες να βρείτε μέσα άνθρωπο. Και εννοούμε άνθρωπο που μένει εκεί, όχι κάποιον που πέρασε να δει το σπίτι του και να φύγει» λέει στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Γκαντάτσιος, πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπλήκτων του Δήμου Μινώα Πεδιάδας, «Ελπίδα». «Μιλάμε για σπίτια που κρίθηκαν ακατάλληλα – «κίτρινα» ή «κόκκινα» – μετά τον σεισμό του 2021. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν συμβεί χιλιάδες μικρές σεισμικές δονήσεις, που σημαίνει ότι έχουν δεχτεί επιπλέον επιβάρυνση. Κάθε μικρός σεισμός, ακόμα και η βροχή, επιδεινώνει την κατάστασή τους. Μπήκα μέσα σε σπίτι όπου είχαν ανοιχτή ομπρέλα θαλάσσης. Νόμιζα ότι μου κάνουν πλάκα. Κι όμως, την έβαλαν διότι η στέγη στάζει και οι επιδοτήσεις δεν έχουν δοθεί ακόμη για τις επισκευές» προσθέτει ο ίδιος.
Το μάθημα
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπλήκτων εξηγεί ότι «από τους περίπου 3.000 φακέλους που έχουν κατατεθεί, 30 μήνες μετά σεισμό, έχουν εξεταστεί λιγότεροι από 100, ενώ από αυτούς κανένας δεν έχει αποζημιωθεί πλήρως. Στα τέλη Μαΐου του 2022 ήρθαν 30 άτομα για να στελεχώσουν το τμήμα που ελέγχει τους φακέλους. Από αυτούς μόνο οι 17 ήταν μηχανικοί. Εχουν χρεωθεί από 250 φακέλους ο καθένας. Είναι αδύνατον να διεκπεραιώσουν τους ελέγχους και να βάλουν τις υπογραφές τους για σπίτια μέσα στα οποία θα μπουν οικογένειες και παιδιά».
Την ίδια στιγμή, 700 μαθητές, δύο Δημοτικών Σχολείων και ενός Γυμνασίου, κάνουν μάθημα για τρίτη χρονιά σε κοντέινερ, ενώ ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Αρκαλοχώρι στεγάζεται σε… πρώην υποκατάστημα τράπεζας, έξω από το οποίο μέχρι πρότινος υπήρχε ακόμα και ΑΤΜ. Ταυτόχρονα, τα ετοιμόρροπα κτίρια αποτελούν παγίδες θανάτου, καθώς από τα περίπου 1.200 που έχουν κριθεί κατεδαφιστέα στον Δήμο Μινώα Πεδιάδας και στον Δήμο Αχαρνών Αστερουσίων έχουν κατεδαφιστεί λίγο περισσότερα από 140.
«Περίπου 150 οικογένειες μένουν σε “κίτρινα” και ορισμένες σε “κόκκινα” σπίτια. Θα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την επιδότηση της επισκευής και της ανοικοδόμησης των κτιρίων, οι οποίες προχωρούν με πολύ αργό ρυθμό» λέει ο δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας, Βασίλης Κεγκέρογλου. «Παράλληλα, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί ξανά ο θεσμός της επιδότησης ενοικίου για να μην έχουμε αυτά τα φαινόμενα, για να πάρουν μια ανάσα οι οικογένειες που δεν έχουν καταφέρει να ενταχθούν στους οικισμούς προσωρινής διαβίωσης αλλά και εκείνοι που ζουν εκεί, μια ζωή κλεισμένη σε ένα κουτί, να μπορέσουν να νοικιάσουν ένα αξιοπρεπές σπίτι» προσθέτει.
Το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας αποδίδει τις καθυστερήσεις κυρίως σε ιδιοκτησιακά θέματα. «Εχουμε δεκάδες δημόσια κτίρια και ναούς που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση. Εχουν κι αυτά ιδιοκτησιακά θέματα;» σχολιάζει ο κ. Γκαντάτσιος, ο οποίος έστειλε πρόσφατα εκ μέρους του Συλλόγου αίτημα προς το υπουργείο με το οποίο ζητά να δοθεί παράταση στην αναστολή των πλειστηριασμών σεισμοπλήκτων, όπως έγινε με τους πληγέντες της κακοκαιρίας Daniel.
Οι πλειστηριασμοί
«Είμαστε χαρούμενοι που δόθηκε η παράταση στη Θεσσαλία και πιστεύουμε ότι το ίδιο πρέπει να γίνει και σε εμάς» λέει. «Οι δύο τελευταίες περιπτώσεις για πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας σεισμοπλήκτων μάς γνωστοποιήθηκαν προχθές. Η μία αφορά πολύτεκνη οικογένεια με πέντε παιδιά, άνεργο πατέρα και μέλος της οικογένειας με μεγάλο ποσοστό αναπηρίας. Ηδη έχει βγει σε πλειστηριασμό ένα ακίνητο της οικογένειας και αυτή τη στιγμή απειλείται η πρώτη και η μοναδική κύρια κατοικία στην οποία διαμένουν. Στη δεύτερη περίπτωση επιδόθηκε έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης ακίνητης περιουσίας σε χαμηλόμισθο συνταξιούχο ηλικίας 75 ετών, με σύζυγο καρκινοπαθή. Το πλειστηριαζόμενο ακίνητο αφορά την πρώτη και μοναδική κύρια κατοικία επιφάνειας περίπου 100 τ.μ.» συμπληρώνει.
Το ΤΕΕ έχει απευθύνει έκκληση προς τους κατοίκους να μη χρησιμοποιούν τα ακατάλληλα σπίτια και έχει καταθέσει προτάσεις για επίσπευση της διαδικασίας. «Μεταξύ άλλων, προτείνει να δοθεί ένα ποσό άπαξ για τα σπίτια με μικρές ζημιές, ώστε να μη χρειάζεται η υποβολή φακέλου και ο έλεγχος να γίνεται απευθείας από την υπηρεσία. Με αυτόν τον τρόπο χιλιάδες θα είχαν μπει στα σπίτια τους» σημειώνει ο Κώστας Γκαντάτσιος.
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, οι πληγέντες δικαιούνται το 80% της αποζημίωσης ως κρατική αρωγή και το 20% ως άτοκο τραπεζικό δάνειο με περίοδο αποπληρωμής τα 15 έτη. «Κι όμως, όλες οι τράπεζες, πλην μιας, αρνούνται να χορηγήσουν τα δάνεια, ενώ είναι αναγκασμένες εκ του νόμου. Μας απάντησαν μάλιστα ότι δεν τους ενδιαφέρει το συγκεκριμένο προϊόν» λέει ο κ. Γκαντάτσιος. «Και αυτό το τονίζω, γιατί είναι κάτι που θα το βρουν μπροστά τους και οι πλημμυροπαθείς της Θεσσαλίας».