Αναζητώντας ψηφοφόρους σε δύσκολες δεξαμενές

Τo τσιτάτο λέει ότι τα λόγια ενός πολιτικού δεν φανερώνουν την ιδέα που έχει για το θέμα του αλλά εκείνη που έχει για το ακροατήριό του.

Γι΄ αυτό, όσο πιο δύσκολο θεωρείται ένα κοινό για ένα κόμμα τόσο μεγαλύτερο μέρος της ρητορικής του τελευταίου είθισται να είναι αφιερωμένο στο πρώτο, συμπληρώνουν άνθρωποι που έχουν περάσει πολλές εργατοώρες μέσα σε μια κομματική κουζίνα.

Ενόψει ευρωεκλογών, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ θα απευθυνθούν στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Ωστόσο, τα μηνύματα τα οποία θέλουν να στείλουν σε ορισμένες κατηγορίες ψηφοφόρων ίσως ακουστούν δυνατότερα γιατί μια προεκλογική καμπάνια σχεδιάζεται έτσι ώστε να προσεγγίσουν οι κομματικές έδρες κι εκείνους που βρίσκονται πιο μακριά τους.

Ποια είναι, λοιπόν, τα δύσκολα ακροατήρια για κάθε ένα από τα τρία μεγαλύτερα κόμματα;

Οποιος παρακολούθησε την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο γαλάζιο προσυνέδριο της Θεσσαλονίκης, με φόντο τον αναπαλαιωμένο πυρσό της ΝΔ για τα 50ά της γενέθλια, αντιλήφθηκε πως η κυβερνώσα παράταξη επιχειρεί μια επιστροφή στην παραδοσιακή της βάση προκειμένου να ανακόψει τις διαρροές προς τα κομματίδια στα δεξιά της και να αυξήσει τη συσπείρωσή της.

Είναι κοινό μυστικό στη δημοσκοπική αγορά ότι από τα Τέμπη και πάνω η Ελληνική Λύση και η Νίκη αποτελούν πραγματική απειλή για τα νούμερα της ΝΔ. Η πρώτη μάλιστα, εκτιμούν αρκετοί επαγγελματίες των μετρήσεων, έχει με τα σημερινά δεδομένα σοβαρές πιθανότητες να πάρει διψήφιο ποσοστό πανελλαδικά.

Μια εκλογική ομάδα που θα μπορούσε να συμβάλει σε μια τέτοια εξέλιξη είναι οι αγρότες, οι οποίοι παραδοσιακά ψηφίζουν ΝΔ αλλά αυτή την περίοδο έχουν ανοιχτό μέτωπο με την κυβέρνηση. Σύμφωνα με έμπειρο δημοσκόπο, ειδικά στη Θεσσαλία παρατηρούνται σοβαρές μετακινήσεις του αγροτικού κόσμου από τη ΝΔ προς το κόμμα του Βελόπουλου.

Γενικά, πάντως, σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της Interview, το 52% των ψηφοφόρων της ΝΔ δηλώνει ότι είναι «πολύ και αρκετά πιθανό» να ψηφίσει στις ευρωεκλογές, στέλνοντας μήνυμα στο κόμμα του για πολιτικές επιλογές με τις οποίες διαφωνεί. Είναι, για να το πούμε διαφορετικά, θυμωμένο μαζί του.

Περισσότερο θυμωμένοι εμφανίζονται μόνο οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, σε ποσοστό 53%, ενώ από αυτούς που έχουν απομείνει στον ΣΥΡΙΖΑ το 38% σκέφτεται να συμπεριφερθεί έτσι πίσω από τα παραβάν.

Μία ακόμη απόμακρη, αν όχι εχθρική απέναντι στο κυβερνών κόμμα, ομάδα είναι οι νέοι. Παρότι στις τελευταίες εθνικές εκλογές η ΝΔ κατόρθωσε να αναδειχθεί πρώτο κόμμα τόσο στους 17-24 ετών με 28,8% έναντι 19,2% του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στους 25-34 με 27,6% έναντι 20,6% του ΣΥΡΙΖΑ, η νεολαία δεν έχει μετατραπεί σε ένα προνομιακό για την Κεντροδεξιά κοινό.

Η πρόσφατη δημόσια συζήτηση για την ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ ανέδειξε την απόσταση που τη χωρίζει από τους κυβερνώντες. Σε γκάλοπ της Opinion Poll, στις ηλικίες 17 έως 29 ετών καταγράφηκε η μεγαλύτερη αντίθεση στη μεταρρύθμιση που η κυβέρνηση έχει καδράρει ως εμβληματική εκσυγχρονιστική κίνηση.

Το 54,5% αυτών δεν συμφωνούσε με το νομοσχέδιο, ενώ παρόμοιες δημοσκοπικές φωτογραφίες της στιγμής έχουν τραβήξει κι άλλες εταιρείες. Κατά την MRB, φέρ’ ειπείν, τα ηλικιακά γκρουπ 17-24, 25-34 και 35-44 διαφωνούσαν σε ποσοστό 53,1%, 55,1% και 53,4% αντίστοιχα.

Πλέον, αναφέρουν πολιτικοί αναλυτές, το κυριότερο εμπόδιο για οποιαδήποτε πολιτική δύναμη επιθυμεί να βουτήξει στην εκλογική δεξαμενή της νεολαίας – άρα και τη ΝΔ – είναι πως οι νεαρές ηλικίες έχουν χαμηλό δείκτη κομματικής εγγύτητας, δεν νιώθουν δηλαδή κοντά σε κανένα κόμμα.

Εξίσου περίπλοκη ίσως αποδειχθεί στην επικείμενη ευρωκάλπη και η σχέση της κεντροδεξιάς παράταξης με τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Η επαγγελματική κατηγορία πάνω στην οποία βασίστηκε η νεοδημοκρατική νίκη το 2019 και στην οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό το νταμπλ σκορ του 2023 – αφού εκεί οι γαλάζιοι έγραψαν το τρίτο υψηλότερο ποσοστό τους μετά τους συνταξιούχους και τις νοικοκυρές, 44,7% – έχει επηρεαστεί από το φορολογικό νομοσχέδιο που ψήφισε η συμπολίτευση τον περασμένο Δεκέμβριο, σημειώνουν άνθρωποι που επεξεργάζονται σκληρούς δείκτες και ποιοτικά στοιχεία των γκάλοπ.

Οι «βελτιώσεις» της κυβέρνησης στη μεταρρύθμιση, η οποία «ίσως ξεβολέψει κάποιους αλλά θα ευνοήσει τους πολλούς», δεν ικανοποίησαν τους ελεύθερους επαγγελματίες. Και η δυσφορία τους εξακολουθεί να αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, παρότι έχουν περάσει τρεις μήνες από τη θεσμοθέτηση του δικαιότερου, κατά τους κυβερνητικούς, φορολογικού συστήματος.

Πράσινες ανησυχίες στα αστικά κέντρα

Για το ΠΑΣΟΚ το δυσκολότερο ακροατήριο είναι οι κάτοικοι των αστικών κέντρων, όπως παραδέχονται τα στελέχη του κι επισημαίνουν οι εκλογολόγοι. Οι κεντροαριστεροί μπορεί να πανηγυρίζουν την αύξηση της δύναμής τους στην περιφέρεια, αλλά στο λεκανοπέδιο της Αττικής μένουν κολλημένοι σε μονοψήφια ποσοστά – ακόμη και τώρα που έχουν κατορθώσει να βρεθούν στη δεύτερη θέση στις έρευνες της κοινής γνώμης. Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο.

Το υπογράμμισαν και τα αποτελέσματα της πρόσφατης εθνικής αναμέτρησης. Το καλύτερο ποσοστό που πήρε στην πρωτεύουσα το άλλοτε κραταιό Κίνημα ήταν το 8,92% στον Δυτικό Τομέα Αθηνών – για τους λάτρεις των λεπτομερειών: ένα κάποτε προπύργιο της Κεντροαριστεράς έδωσε στο κόμμα σχεδόν τρεις μονάδες λιγότερες από την πανελλαδική του επίδοση.

Στις 7 από τις 8 εκλογικές περιφέρειες της Αττικής βρέθηκε πίσω από το ΚΚΕ, ενώ και σήμερα παραμένει τέταρτο.

Μάλιστα, κατά την εκτίμηση ενός δημοσκόπου, τα πράγματα ίσως χειροτερέψουν στην Αθήνα, «αφού οι Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου αναμένεται να του ασκήσουν πίεση», μια και φαίνεται να έχουν τη δυνατότητα να προσελκύσουν τους κεντρώους ψηφοφόρους του, εφόσον εκείνο επιμείνει σε έναν πιο αριστερό προσανατολισμό. Μη προνομιακό για το ΠΑΣΟΚ κοινό συνεχίζουν να αποτελούν και οι νεαρές ηλικίες.

Το μεγάλο στοίχημα του ΣΥΡΙΖΑ

Οταν το αρχικό ερώτημα τίθεται για τον ΣΥΡΙΖΑ, η απάντηση που δίνει η παραπάνω πηγή – ύστερα από ένα σύντομο γέλιο – είναι μονολεκτική: «όλα». Για τα πρακτικά, βέβαια, συμπληρώνει ότι «η αξιωματική αντιπολίτευση συγκεντρώνει τα χαμηλότερα ποσοστά της στις παραγωγικές ηλικίες».

Παράλληλα, δείχνει ανίκανη να ξεπεράσει τη συντριπτική ήττα που υπέστη στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολουμένους – έπιασε μόλις 16%, εκτοξεύοντας τη διαφορά της απ΄ την πρώτη ΝΔ σε 28,7% –, γεγονός που ερμηνεύεται και ως αδυναμία της να πλησιάσει έστω μια επαγγελματική κατηγορία η οποία ευθύνεται για το αριστερό σοκ τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2023.

Πάντως, η πρόσφατη παρουσίαση του «στίγματος» του προέδρου του για την οικονομία, στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν και προτάσεις για αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, εκλαμβάνεται ως ένδειξη πως ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να επαναδιατυπώσει το κεφάλαιο του αφηγήματός του που τους αφορά – εξού και οι σύντροφοι υποστηρίζουν ότι «η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων ωφελείται από μειωμένους φορολογικούς συντελεστές και την κατάργηση της προκαταβολής φόρου» που εισηγήθηκαν.

Το κοινό με τον υψηλότερο δείκτη δυσκολίας

Κατά τα λεγόμενα ενός πολύ προσεκτικού μελετητή των δημοσκοπικών διαφανειών, υπάρχει μια κατηγορία ψηφοφόρων με την οποία οι ερευνητές δεν ασχολούνται σε βάθος, ωστόσο παρουσιάζει τον σημαντικότερο βαθμό δυσκολίας για όλα τα κόμματα ανεξαιρέτως. Ποια; Οσοι ανήκουν στην αποκαλούμενη δεύτερη παραγωγική ηλικία, οι 30 με 50 ετών. Αυτοί, εξηγεί η ίδια πηγή, «έχουν τον μικρότερο βαθμό κομματικής αφοσίωσης – μικρότερο κι απ΄ των νέων –, λαμβάνουν αποφάσεις ορθολογικά και δεν διστάζουν καθόλου να αλλάξουν την ψήφο τους». Ο ρόλος που θα μπορούσαν να παίξουν στην έκβαση μιας εκλογικής μάχης δεν είναι αμελητέος, αφού πρόκειται για μια μεγάλη πληθυσμιακά ομάδα, η οποία είναι ταυτόχρονα και κρίσιμη οικονομικά.

Οι μπαρουτοκαπνισμένοι των κομματικών επιτελείων γνωρίζουν ότι κάθε κάλπη είναι άδεια – όσο κι αν γέμισε για το κόμμα τους η προηγούμενη. Ξέρουν, με άλλα λόγια, πως σε μια προεκλογική περίοδο πρέπει να τους ακούσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι.

Και ο τρόπος για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι να ανοίξουν τ΄ αφτιά τους στις δεσμεύσεις και τις υποσχέσεις τους τα πιο επιφυλακτικά απέναντί τους ακροατήρια. Ολα τα παραπάνω, δηλαδή.