Αυτή τη στιγμή στην Αλβανία βρίσκονται στη φυλακή 5.564 άτομα.

Η πλειοψηφία τους (συγκεκριμένα οι 3.008) είναι προφυλακισμένοι.

Σύμφωνα με τη Γενική Διεύθυνση Φυλακών, από τα 20 σωφρονιστικά ιδρύματα στη χώρα, μόνο δύο είναι υπερπληθή.

Πρόκειται για τις φυλακές Ντρένοβα στην Κορυτσά και Σεν Κολ στη Λέζα, όπου κρατούνται 430 άτομα με προβλήματα υγείας, κυρίως ψυχολογικά.

Τρεις φυλακές εν τω μεταξύ πιθανόν θα κλείσουν.

Ο υπερπληθυσμός και οι ακατάλληλες συνθήκες σε ορισμένα από τα σωφρονιστικά ιδρύματα στην Αλβανία έχουν ήδη επισημανθεί στην τελευταία έκθεση της Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT).

Δημοσιευμένη προ διμήνου, συστήνει το κλείσιμο των φυλακών στο Τεπελένι, χαρακτηρίζοντας τις εγκαταστάσεις υποβαθμισμένες.

Με κακώς αεριζόμενα κελιά και μικρούς χώρους, δεν πληρούν τις προδιαγραφές.

Εξίσου εξαιρετικά κακές περιγράφονται οι συνθήκες επίσης σε ένα μέρος των εγκαταστάσεων στη Φυλακή 313 στα Τίρανα, καθώς και η προαναφερθείσα στη Λέζα.

Μια προ μηνών επιθεώρηση του Συνηγόρου του Πολίτη στην Αλβανία ανακάλυψε δύο αντικρουόμενες πραγματικότητες τουλάχιστον σε μια από τις φυλακές της χώρας.

Σε ένα τμήμα, οι κρατούμενοι παραπονέθηκαν για υγρασία, υποβαθμισμένες εγκαταστάσεις ντους και υπερβολικά χρησιμοποιημένα στρώματα, αναφέρει το Βαλκανικό Δίκτυο Ερευνητικού Ρεπορτάζ (BIRN).

Όμως στον δεύτερο όροφο ενός άλλου τμήματος, «μια ομάδα πρώην στελεχών του Σοσιαλιστικού Κόμματος, που είχαν καταδικαστεί ή ήταν εν αναμονή δίκης για διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας, είχαν δημιουργήσει τον δικό τους μίνι κόσμο».

Τα κελιά ήταν φρεσκοβαμμένα, με ιδιωτικά ντους και τουαλέτες και ολοκαίνουργια στρώματα.

Ένα κελί είχε μετατραπεί σε κουζίνα σχεδόν πλήρως εξοπλισμένη και με απόθεμα τροφίμων.

Στον χώρο υπήρχε μέχρι και χώρος άθλησης, κατόπιν δωρεάς -όπως αναφέρεται- της Αλβανικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας.

Σε ένα σωφρονιστικό σύστημα που υποτίθεται ότι εγγυάται δίκαιη μεταχείριση, πρώην αξιωματούχοι του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος προέκυψε ότι είναι VIP κρατούμενοι.

Έρευνα του BIRN δείχνει ότι η εν λόγω φυλακή δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση στην Αλβανία.

Ελίτ κρατουμένων

Έγγραφα, ηλεκτρονικά μηνύματα και εκθέσεις από επιθεωρήσεις που περιήλθαν σε γνώση του BIRN -ενός δικτύου ΜΚΟ για την ελευθερία του λόγου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές αξίες στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη- δείχνουν ότι στις φυλακές της Αλβανίας υπάρχει μια… ελίτ κρατουμένων.

Δεν είναι μόνο πρώην αξιωματούχοι του κυβερνώντος κόμματος, αναφέρει, αλλά και διαβόητοι εγκληματίες του υποκόσμου.

Μνημονεύει τη φυλακή υψίστης ασφαλείας στο Πεκίνι της κεντρικής Αλβανίας.

Εκεί κρατούνται ορισμένοι από τους πιο επικίνδυνους κατάδικους στη χώρα.

Στοιχεία από τον Νοέμβριο του 2023 δείχνουν ότι το 66% των κρατουμένων εκτίουν ποινές ισόβιας κάθειρξης, ενώ το 64% έχει καταδικαστεί για συμμετοχή σε οργανωμένο έγκλημα.

Τον περασμένο Δεκέμβριο έγινε παγκοσμίως διάσημη, όταν ένας ισοβίτης σκότωσε έναν συγκρατούμενό του και τραυμάτισε έναν δεύτερο με όπλο.

Όπως είπε στις αρχές, το είχε στην κατοχή του περίπου ένα μήνα,  κρυμμένο σε ένα δοχείο γάλακτος.

Το είχε αποκτήσει μέσω συνεργατών του, με αποστολή με… drone.

Ένα μήνα νωρίτερα, περίπου 30 βαρυποινίτες είχαν κάνει ιδιωτικό πάρτι, για το οποίο είχε γίνει αναφορά.

Υπάρχει επίσης βίντεο από κινητό, παρ’ ότι απαγορεύεται η χρήση τέτοιων συσκευών από τους φυλακισμένους.

Το ίδιο ισχύει βέβαια και για το αλκοόλ, που έρεε άφθονο στο πάρτι.

Δεν το έπιναν ξεροσφύρι -περιγράφει το BIRN, που είδε το εν λόγω βίντεο- αλλά συνοδεία φαγητού από… delivery.

Στον απόηχο του πάρτι, ο διευθυντής της φυλακής τέθηκε σε διαθεσιμότητα.

Ο προσωρινός αντικαταστάτης του και ένδεκα μέλη του προσωπικού συνελήφθησαν τρεις εβδομάδες αργότερα, μετά τη φονική ένοπλη επίθεση εντός των φυλακών.

Στο δικαστήριο, ο προσωρινός διευθυντής της φυλακής δήλωσε ότι «το Πεκίνι είχε μετατραπεί σε ένα είδος ξενοδοχείου». Είχε ενημερώσει σχετικά, υποστήριξε, τους προϊσταμένους του.

Υπήρχαν αναφορές ότι οι VIP κρατούμενοι συμπεριφέρονταν σαν να είχαν ιδιωτικά κελιά και ότι η δυνατότητα ελέγχων ήταν περιορισμένη.

Περιγράφεται ως «σχεδόν αδύνατη» η μεταφορά σε αυτά άλλων κρατουμένων.

Έλεγχοι για… στραβά μάτια

Επικαλούμενο έκθεση κατόπιν επιθεώρησης το διάστημα μεταξύ Ιουνίου-Ιουλίου του 2023, το BIRN αναφέρει ότι εντοπίστηκαν παραβιάσεις ασφάλειας και του εσωτερικού κανονισμού σε συνολικά 16 σωφρονιστικά ιδρύματα της Αλβανίας.

Στη Φυλακή 313 στα Τίρανα -το μεγαλύτερο σωφρονιστικό ίδρυμα προσωρινής κράτησης στη χώρα- αναφέρθηκαν κελιά, αλλά και ολόκληρα τμήματα που «δεν έχουν ελεγχθεί ποτέ».

Στις φυλακές Αυλώνας υπήρχαν κρατούμενοι δύο ταχυτήτων, άλλοι σε ιδιωτικά κελιά «με καλά έπιπλα» και άλλοι σε κελιά που είχαν «μόνο κρεβάτια, χωρίς τουαλέτες».

Στη Λούσνια, επιθεωρητές εντόπισαν κελια με μόνο δύο άτομα και άλλα που «ήταν γεμάτα».

Συνολικά, στις περισσότερες φυλακές ο έλεγχος για απαγορευμένα αντικείμενα ήταν πλασματικός, π.χ. περίπου 20 δευτερόλεπτα σε κάθε χώρο στη φυλακή στα Τίρανα.

Επίσης εντοπίστηκαν φρουροί της νυχτερινής βάρδιας να κοιμούνται.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 εν τω μεταξύ οι αλβανικές αρχές αποφάσισαν την ενίσχυση της ασφάλειας στις φυλακές, με την εγκατάσταση καμερών συνεχούς παρακολούθησης.

Στα τέλη του 2022 προκηρύχθηκε διαγωνισμός για βελτίωση του συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της αντικατάστασης καμερών με βλάβες.

Υπήρχε μόνο μία προσφορά από μια κοινοπραξία εταιρειών.

Οι δύο αναφέρεται ότι έχουν «θολό» υπόβαθρο, με ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις.

* Κεντρική photo: Unsplash/De an Sun