Με τον τρόπο που εξελίσσονται τα πράγματα στην Αϊτή, οι βίαιες συμμορίες μπορεί όχι μόνο να αποκτήσουν επίσημο κυβερνητικό ρόλο, αλλά και να γίνουν κυβέρνηση. Μετά την κατάληψη κρίσιμων υποδομών από συμμορίες και την παραίτηση του πρωθυπουργού Αριέλ Ανρί, η Αϊτή παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά ενός αποτυχημένου κράτους. Ο λαός της έχει αφεθεί με μια τραγική επιλογή: συνέχιση της διακυβέρνησης από μια διεφθαρμένη «δημοκρατική» ελίτ ή απευθείας διακυβέρνηση από συμμορίες που παρουσιάζονται ως «προοδευτικές».
Με τον νόμο και την τάξη να έχουν καταρρεύσει, η CARICOM, ο περιφερειακός διακυβερνητικός οργανισμός της Καραϊβικής, ανακοίνωσε συμφωνία για τη δημιουργία ενός μεταβατικού συμβουλίου που θα αντιπροσωπεύει ένα ευρύ φάσμα πολιτικών ομάδων και ομάδων της κοινωνίας των πολιτών της Αϊτής. Η κυβέρνηση που θα προκύψει θα κληθεί να διεξαγάγει τελικά εκλογές, επιτυγχάνοντας έτσι μια πλήρη πολιτική επανεκκίνηση.
Αλλά ποιους θα περιλαμβάνουν αυτές οι νέες ρυθμίσεις; Η Αϊτή βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης από τότε που ένοπλες ομάδες επιτέθηκαν στη μεγαλύτερη φυλακή της χώρας, νωρίτερα αυτό τον μήνα, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας αστυνομικούς και εργαζομένους στις φυλακές και επιτρέποντας σε σχεδόν 4.000 κρατουμένους να αποδράσουν. Ο αρχισυμμορίτης Τζίμι «Μπάρμπεκιου» Σεριζιέ – ένας πρώην αστυνομικός – διεκδίκησε τα εύσημα για την επίθεση και ζήτησε την ανατροπή της κυβέρνησης. Οι συμμορίες ελέγχουν πλέον το 80% της πρωτεύουσας Πορτ ο Πρενς, έχοντας καταλάβει το κεντρικό αεροδρόμιο της χώρας ώστε να εμποδίσουν την επιστροφή του Ανρί από διπλωματική αποστολή στην Κένυα, όπου ήλπιζε να εξασφαλίσει αστυνομικές ενισχύσεις.
Η συμφωνία της CARICOM αποκλείει οποιονδήποτε βαρύνεται με πρότερες ποινικές καταδίκες ή κυρώσεις, άρα και τον Σεριζιέ. Ομως αυτός είναι γνωστό ότι τρέφει από καιρό πολιτικές φιλοδοξίες. Δεν είναι μόνο αρχηγός συμμορίας αλλά και λαϊκιστής πολιτικός. «Δεν θα έσφαζα ποτέ ανθρώπους που ανήκουν στην ίδια κοινωνική τάξη με μένα» είχε δηλώσει το 2019. «Δεν θα πούμε ψέματα στον κόσμο ότι έχουμε μια ειρηνική επανάσταση» δήλωσε πρόσφατα. «Ξεκινάμε μια αιματηρή επανάσταση στη χώρα».
Σε προειδοποίηση που εξέδωσε αργά το βράδυ της 11ης Μαρτίου ο Σεριζιέ ανακοίνωσε ότι η συμμαχία συμμοριών που είναι γνωστή ως Viv Ansanm δεν θα αναγνώριζε καμία κυβέρνηση που θα προέκυπτε από τη συμφωνία της CARICOM, υποστηρίζοντας ότι «εναπόκειται στον αϊτινό λαό να ορίσει τις προσωπικότητες που θα ηγηθούν της χώρας». Αντιστοίχως, ένας σύμβουλος του Γκι Φιλίπ, ενός αϊτινού αντάρτη ηγέτη που επέστρεψε πρόσφατα στη χώρα, προειδοποιεί ότι το Πορτ-ο-Πρενς θα καεί ολοσχερώς εάν η επόμενη κυβέρνηση δεν περιλαμβάνει τον Φιλίπ.
Η Αϊτή είναι μια ακραία περίπτωση ενός ευρύτερου φαινομένου. Βίαιες συμμορίες έχουν επίσης καταλάβει τμήματα πόλεων στον Ισημερινό και το Μεξικό – και, φυσικά, μια συμμορία υποστηρικτών του τότε απερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εισέβαλε στο Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον στις 6 Ιανουαρίου 2021. Ο Τραμπ υπόσχεται τώρα ότι μία από τις πρώτες επίσημες ενέργειές του, αν επανεκλεγεί, θα είναι να απονείμει χάρη σε όλους όσοι καταδικάστηκαν για συμμετοχή στην επίθεση αυτή – αρχής γενομένης από τους Proud Boys, μια αποκλειστικά ανδρική νεοφασιστική οργάνωση που προωθεί και ασκεί ανοιχτά πολιτική βία. Τα αποτυχημένα κράτη δεν περιορίζονται πλέον σε μερικές γωνιές του Παγκόσμιου Νότου.
