Η ιδρύτρια του The Body Shop, Dame Anita Roddick κατάφερε να γίνει διάσημη ως εθνικός θησαυρός πριν από τον θλιβερό θάνατό της σε ηλικία 64 ετών.
Πρωτοπόρος επιχειρηματίας και ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η Anita άλλαξε για πάντα το πρόσωπο του λιανεμπορίου ομορφιάς και για χρόνια, πολλοί δεν μπορούσαν να φανταστούν μια βόλτα για ψώνια χωρίς να επισκεφθούν την άμεσα αναγνωρίσιμη αλυσίδα περιποίησης δέρματος και καλλυντικών.
Τα πρώτα ηθικά καλλυντικά
Αλλά τώρα, το εμβληματικό πράσινο κατάστημα αντιμετωπίζει αβέβαιους καιρούς, με τους ιδιοκτήτες να διορίζουν οικονομικούς διαχειριστές μετά από μια θλιβερή εορταστική περίοδο. Στο πλαίσιο του νέου σχεδίου αναδιάρθρωσης της εταιρείας, τα αφεντικά θα κλείσουν τα μισά από τα καταστήματά της στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάτι που κάνει το μέλλον των εργαζομένων επίφοβο.
Για πολλούς πιστούς πελάτες, αυτή η πτώση σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, ενώ αποτελεί μια νοσταλγική υπενθύμιση των ημερών που το The Body Shop έμοιαζε με την αρχή μιας καταναλωτικής επανάστασης και ενός νέου, πιο ευγενικού τρόπου αγορών. Για την Anita, η εταιρεία ήταν το έργο της ζωής της – αλλά μαζί με την τεράστια επιτυχία ήρθαν και πολλές δύσκολες στιγμές.
Πρώιμη ζωή και επιχειρηματικό ξεκίνημα
Γεννημένη στο Littlehampton του West Sussex το 1942, η Anita μεγάλωσε από Ιταλούς γονείς που διατηρούσαν καφετέρια. Πριν επιχειρήσει να ασχοληθεί με τον κόσμο των ηθικών καλλυντικών, η Anita εργάστηκε ως καθηγήτρια αγγλικών και κάποια στιγμή διατηρούσε ένα B&B.
Η Anita που ήταν φανατική ταξιδιώτισσα, αντλούσε έμπνευση από το χρόνο που πέρασε στην Ευρώπη, την Αφρική και την Άπω Ανατολή, προσέχοντας τα φυσικά καλλυντικά που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες που συναντούσε.
Αφού επέστρεψε στην Αγγλία, η Anita γνώρισε και ερωτεύτηκε τον επίσης μποέμ Gordon Roddick και το ζευγάρι ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου το 1970. Η Anita άνοιξε το πρώτο υποκατάστημα του The Body Shop το 1976, για να συντηρήσει την ίδια και τις κόρες της, Sam και Justine, ενώ ο σύζυγός της Gordon έλειπε για να εκπληρώσει έναν προσωπικό του στόχο – να ιππεύσει από το Μπουένος Άιρες της Αργεντινής στη Νέα Υόρκη με άλογο.
Ανάμεσα σε δύο γραφεία κηδειών
Το ταπεινό κατάστημα με έδρα το Μπράιτον χρησιμοποιούσε χειρόγραφες ετικέτες και κρατούσε το κόστος σε χαμηλά επίπεδα με την ελάχιστη δυνατή συσκευασία. Οι πελάτες γοητεύτηκαν από την περιβαλλοντική εστίαση και τα προσιτά ποιοτικά προϊόντα, και η Anita μπόρεσε να ανοίξει ένα δεύτερο κατάστημα μόλις έξι μήνες αργότερα.
Σκεπτόμενη αυτές τις ταπεινές πρώτες ημέρες χρόνια αργότερα, το 1991, οπότε και θεωρούνταν εθνικός θησαυρός, η Anita είπε: «Το αρχικό Body Shop ήταν μια σειρά από λαμπρά ατυχήματα. Είχε μια υπέροχη μυρωδιά, είχε ένα φανταχτερό όνομα. Ήταν τοποθετημένο ανάμεσα σε δύο γραφεία κηδειών – αυτό πάντα προκαλούσε διαμάχες. Ήταν απίστευτα αισθησιακό».
Ανακυκλώναμε γιατί δεν είχαμε άλλα μπουκάλια
«Ήταν το 1976, η χρονιά του καύσωνα, οπότε υπήρχε πολλή σάρκα τριγύρω. Γνωρίζαμε τότε για την αφήγηση ιστοριών, οπότε όλα τα προϊόντα είχαν ιστορίες. Ανακυκλώναμε τα πάντα, όχι επειδή ήμασταν φιλικοί προς το περιβάλλον, αλλά επειδή δεν είχαμε αρκετά μπουκάλια.
»Ήταν μια καλή ιδέα. Αυτό που ήταν μοναδικό σε αυτό, χωρίς καμία πρόθεση, χωρίς καμία νοημοσύνη μάρκετινγκ, ήταν ότι μεταφράστηκε σε όλους τους πολιτισμούς, πέρα από γεωγραφικά εμπόδια και κοινωνικές δομές. Δεν ήταν ένα εξελιγμένο σχέδιο, απλά συνέβη έτσι» συνέχισε την ιστορία της η Anita.
Φαινομενική επιτυχία
Η αρχικά μικροσκοπική μάρκα, η οποία ξεκίνησε με μόλις 4.000 λίρες, άρχισε να επεκτείνεται με εκπληκτική ταχύτητα, και μέχρι το 1982, κατά μέσο όρο δύο καταστήματα το μήνα δημιουργούνταν – αποδεικνύοντας ότι οι επιχειρηματίες μπορούσαν να είναι τόσο στοργικοί όσο και εξαιρετικά επιτυχημένοι.
Μέχρι το 1984, το Body Shop είχε δημιουργήσει μια ισχυρή παρουσία στον κεντρικό δρόμο και είχε εισαγάγει τις μετοχές της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Η ξεχωριστά γήινη επιχείρηση είχε αποτιμηθεί μέχρι τότε σε 80 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας.
Μέχρι την αλλαγή της χιλιετίας, to Body Shop διέθετε 2000 καταστήματα σε 55 χώρες – κάνοντας ένα όνομα για τον εαυτό της στην παγκόσμια σκηνή. Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις μετά την απόφαση της Anita να πουλήσει την επιχείρησή της στην L’Oréal τον Μάρτιο του 2006, με πολλούς να θεωρούν ότι αυτό δεν ταίριαζε με το ριζοσπαστικό πρώιμο ήθος του καταστήματος.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η αλλαγή των κανόνων
Ωστόσο, η Anita υπερασπίστηκε την αμφιλεγόμενη απόφασή της, εξηγώντας: «Η εκστρατεία, το να είσαι αδέσμευτος, το να αλλάζεις τους κανόνες της επιχείρησης – είναι όλα εκεί, προστατευμένα.
»Και δεν πρόκειται να αλλάξει. Αυτό είναι μέρος του DNA μας. Αλλά το να έρθει η L’Oréal και να πει ότι μας αρέσετε, ότι μας αρέσει η ηθική σας, ότι θέλουμε να είμαστε μέρος σας, ότι θέλουμε να μας διδάξετε πράγματα, είναι ένα δώρο. Είμαι ενθουσιασμένη με αυτό. Οπότε δεν το βλέπω ως ξεπούλημα».
Δείτε το σχετικό βίντεο
Διάγνωση σοκ και χρόνια ασθένεια
Τον Φεβρουάριο του 2007, η Anita ανακοίνωσε ότι είχε προσβληθεί από ηπατίτιδα C από μετάγγιση αίματος σε νοσοκομείο μετά τη γέννηση της κόρης της Σαμ το 1971. Έζησε με την ασθένεια για 30 χρόνια χωρίς να το καταλάβει, μαθαίνοντας για την κατάστασή της μόνο μετά από ελέγχους ρουτίνας στο αίμα της.
Μέχρι τότε, η Anita είχε κίρρωση του ήπατος – μία από τις πιο σοβαρές μακροχρόνιες επιπτώσεις της ασθένειας, η οποία οδηγεί σε ουλές και επηρεασμένη ηπατική λειτουργία. Σε μια ανάρτηση στην ιστοσελίδα της, η Anita δήλωσε: «Έχω κίρρωση. Θα μπορούσα να έχω ακόμα μερικά καλά χρόνια -ίσως και δεκαετίες- ζωής, αλλά είναι δύσκολο να πω. Θα μπορούσα αύριο να αντιμετωπίσω τον καρκίνο του ήπατος».
Θάνατος σε ηλικία μόλις 64 ετών
Και πρόσθεσε: «Το να έχω ηπατίτιδα C σημαίνει ότι ζω με μια έντονη αίσθηση της θνητότητάς μου, η οποία με πολλούς τρόπους κάνει τη ζωή πιο ζωντανή και άμεση. Με κάνει ακόμη πιο αποφασισμένη να συνεχίσω τα πράγματα».
Διοχετεύοντας τη δοκιμασία της σε ακτιβισμό, η Anita έγινε προστάτιδα του Hepatitis C Trust και κάλεσε την κυβέρνηση να λάβει την ασθένεια πιο σοβαρά υπόψη της ως «πρόκληση για τη δημόσια υγεία».
Στις 10 Σεπτεμβρίου 2007, η Anita πέθανε σε ηλικία μόλις 64 ετών μετά από εγκεφαλική αιμορραγία – μια σπάνια επιπλοκή της Ηπατίτιδας C. Σε δήλωση της οικογένειάς της αναφέρεται: «Ο Gordon, η Justine και ο Sam Roddick με μεγάλη λύπη ανακοινώνουν ότι μετά από σοβαρή εγκεφαλική αιμορραγία, η Anita Roddick πέθανε στις 6.30 το απόγευμα σήμερα σε ηλικία 64 ετών.
»Η Anita Roddick εισήχθη στο νοσοκομείο St Richard’s στο Chichester, κοντά στο σπίτι της, χθες το βράδυ όταν κατέρρευσε μετά από παράπονα για ξαφνικό πονοκέφαλο. Η κυρία Roddick εισήχθη στη μονάδα εντατικής θεραπείας του νοσοκομείου και ο σύζυγός της Gordon και οι δύο κόρες της, Sam και Justine, ήταν μαζί της όταν πέθανε».
Μπροστά από την εποχή της
Μετά τη θλιβερή είδηση, τα αφιερώματα για την Anita γιγαντώθηκαν, με πολλούς να τη θυμούνται ως μια ισχυρή δύναμη αλλαγής στον τομέα του λιανικού εμπορίου, δίνοντας προτεραιότητα στα πράσινα ζητήματα στον κεντρικό δρόμο πολύ πριν αυτά τα ζητήματα γίνουν κυρίαρχα.
Σε μια δήλωση που δόθηκε εκείνη την εποχή, ο εκτελεστικός διευθυντής της Greenpeace John Sauven δήλωσε: «Ήταν μια εκπληκτική έμπνευση για τους γύρω της, όχι μόνο σε θέματα περιβάλλοντος και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που ήταν δύο από τα πάθη της.
»Ήταν μπροστά από την εποχή της όταν επρόκειτο για θέματα σχετικά με το πώς οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να γίνουν με διαφορετικούς τρόπους, όχι μόνο με γνώμονα το κέρδος, αλλά λαμβάνοντας υπόψη τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Σήμερα κάθε εταιρεία ισχυρίζεται ότι είναι πράσινη, εκείνη το ζούσε αυτό πριν από δεκαετίες. Ήταν μια πραγματική πρωτοπόρος».
*Με στοιχεία από mirror.co.uk