Εν αναμονή της δημιουργίας πέντε πάρκων για τα χιλιάδες ελάφια που ζουν στη Ρόδο είναι οι κάτοικοι του νησιού. Στόχος είναι να προστατευτεί το πλατώνι της Ρόδου, ένα μοναδικό είδος ελαφιού στην Ευρώπη, και παράλληλα να δοθεί λύση στα σοβαρά προβλήματα που έχουν προκύψει εξαιτίας του υπερπληθυσμού του.
Στη Ρόδο, σύμφωνα με μελέτες του ΑΠΘ, ζουν περίπου 6.300 ελάφια, ενώ πριν από χρόνια ο πληθυσμός τους υπολογιζόταν σε περίπου 200. Εξαιτίας των μεγάλων πυρκαγιών που έπληξαν το νησί κατά τις τελευταίες δεκαετίες, μειώθηκαν σημαντικά οι φυσικοί χώροι διαβίωσης των ελαφιών, με αποτέλεσμα τα ζώα να μπαίνουν στα χωριά προκαλώντας ανεπανόρθωτες ζημιές στις καλλιέργειες. Παράλληλα κινδυνεύει η ζωή τους. Η τοπική κοινωνία θεωρεί πως η κατάσταση είναι πλέον εκτός ελέγχου. Οπως λένε κάτοικοι του νησιού, σε ορισμένα χωριά τα ελάφια είναι περισσότερα από τους κατοίκους, ενώ κάθε χρόνο καταγράφονται περισσότερα από 100 τροχαία συμβάντα λόγω σύγκρουσης ελαφιών με αυτοκίνητα…
Μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο αντιπεριφερειάρχης Νότιου Αιγαίου, υπεύθυνος για τον Πρωτογενή Τομέα, Φιλήμων Ζαννετίδης εξηγεί πως «το θέμα αυτό βρέθηκε πολύ ψηλά στα αιτήματα των καλλιεργητών της Ρόδου κατά τις πρόσφατες αγροτικές κινητοποιήσεις. Η δημιουργία των πάρκων αποφασίστηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος σε συνεργασία με την Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου και τον Δήμο Ρόδου ώστε να προστατευτεί ο πληθυσμός των ζώων και να διασωθεί ο πρωτογενής τομέας. Το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό», λέει και προσθέτει:
«Η δική μας εντύπωση είναι ότι πλέον τα ελάφια είναι πολύ περισσότερα από 6.300. Η παρουσία τους άρχισε να γίνεται αντιληπτή στις καλλιέργειες και στο οδικό δίκτυο από το 2008-2009 και έκτοτε απασχολεί πολύ την τοπική κοινωνία. Μετά τις φωτιές του περσινού καλοκαιριού ο πληθυσμός τους μετακινήθηκε σε ολόκληρο το νησί. Τα ζώα αυτά έχουν ουσιαστικά εξημερωθεί, μπαίνουν στις αυλές, τρώνε τα λουλούδια, καταστρέφουν τη γεωργία. Ο κόσμος είναι αγανακτισμένος και βρίσκεται σε απόγνωση, το κόστος είναι υπέρογκο και επαναλαμβάνεται συνέχεια, τόσο που κάποιοι αποφασίζουν να εγκαταλείψουν οριστικά τις καλλιέργειές τους. Επίσης, γίνονται τροχαία, τα οποία δεν αποζημιώνονται από τις ασφαλιστικές εταιρείες, ενώ κινδυνεύουν σοβαρά και τα ελάφια. Βλέπουμε εικόνες με ελάφια να πνίγονται στις περιφράξεις που βάζουν οι αγρότες για να προστατεύσουν τις καλλιέργειές τους. Είναι εικόνες που δεν αρέσουν σε κανέναν. Πρέπει να βρεθεί μια λύση, είναι θέμα εκτάκτου ανάγκης. Παρά τις αποφάσεις που είχαν ληφθεί, ακόμη δεν έχει γίνει κάποια κίνηση».
Αποτελεί σύμβολο
Το πλατώνι της Ρόδου, ένα ελάφι μοναδικό στην Ευρώπη, είναι συνυφασμένο με τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά του νησιού. Πρόκειται για τον τελευταίο αρχαίο πληθυσμό του είδους που συναντάται σε νησί της Μεσογείου και αποτελεί σύμβολο της Ρόδου. Σε αυτό οφείλουν, άλλωστε, την παρουσία τους και τα δύο χάλκινα αγάλματα ελαφιού που βρίσκονται τοποθετημένα σε ψηλούς κίονες στην είσοδο του παλιού λιμανιού της Ρόδου, έχοντας αποτελέσει πηγή έμπνευσης για μερικές από τις πιο δημοφιλείς φωτογραφίες του νησιού. Σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα, η ύπαρξή τους στην περιοχή χρονολογείται στη νεολιθική εποχή. Τα τελευταία χρόνια, όμως, τα ελάφια dama dama έχουν βρεθεί στο επίκεντρο διαμαρτυριών, με κάποιους να ζητούν ακόμη και τον αποχαρακτηρισμό τους από προστατευόμενο είδος, ώστε να επιτραπεί το κυνήγι τους, κάτι που τώρα απαγορεύεται ρητά. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις αντέδρασαν έντονα, ενώ το υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έκανε δεκτό το αίτημα.
Σε αυτό το πλαίσιο άρχισαν να αναζητούνται άλλες λύσεις. «Σε πρώτη φάση, τον Αύγουστο του 2023, η Περιφέρεια αποφάσισε να παραχωρήσει μια έκταση πέριξ του φράγματος Γαδουρά, περίπου 10.000 στρεμμάτων, για να διαμορφωθεί σε πάρκο ελαφιών», λέει ο κ. Ζαννετίδης. «Για τη δημιουργία των υπόλοιπων πάρκων την ευθύνη έχει το υπουργείο Περιβάλλοντος. Θα πρέπει πρώτα να αποχαρακτηριστούν οι εκτάσεις από τη δασική υπηρεσία και στη συνέχεια να προχωρήσουν οι υπόλοιπες ενέργειες».
