Καθώς το Πάσχα των καθολικών και των προτεσταντών γιορτάζεται αυτή την Κυριακή 31 Μαρτίου, δίνει μια ευκαιρία για αναλογισμό αναφορικά με το προαιώνιο μυστήριο της ζωής και του θανάτου. «Το όνειρο της νίκης απέναντι στο γήρας και τον θάνατο είναι αρχαίο – το ίδιο και η πίστη ότι η νίκη αυτή θα είναι άμεση» όπως σημειώνει ο Στίβεν Κέιβ σε άρθρο του στους «Financial Times», για το οποίο επέλεξε ως τίτλο ένα ερώτημα το οποίο έχει κατά καιρούς απασχολήσει όλους σχεδόν τους ανθρώπους που έχουν περάσει πάνω από τη Γη: «Μπορούμε πραγματικά να ζούμε για πάντα;».

Ο Κέιβ θυμίζει ότι ο Αγιος Παύλος πίστευε πως η Ανάσταση του Ιησού αποτελούσε προάγγελο της ανάστασης όλων των νεκρών και μάλιστα στη διάρκεια του δικού του βίου.

Πολύ νωρίτερα, επίσης, όπως αποκαλύπτουν ιατρικοί πάπυροι, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι προσπαθούσαν να παρασκευάσουν το ελιξίριο της αιώνιας νεότητας. «Οι Αιγύπτιοι κατασκεύασαν τις πυραμίδες για να προετοιμάσουν τους φαραώ τους για την επόμενη ζωή.

Οι κινέζοι αυτοκράτορες θάβονταν μαζί με εκατοντάδες φρουρούς-τερακότα (“πήλινους” στρατιώτες) που θα προστάτευαν τη σορό τους μέχρι την ώρα της αναγέννησης» γράφει και ο Μπεν Σπένσερ στους «Times».

Οι επιστημονικές μελέτες

Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας από τους συνομιλητές του Σπένσερ είναι ο Βένκι Ραμακρίσναν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και κάτοχος του Βραβείου Νομπέλ Χημείας από το 2009, ο οποίος έχει κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τίτλο «Γιατί πεθαίνουμε».

Πρόκειται, σύμφωνα με το άρθρο στους «Financial Times», για ένα από τα τρία βιβλία που κάνουν αρκετούς να πιστεύουν ότι η επιστήμη θα καταφέρει, μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, να πλησιάσει σε αυτό που η πλειοψηφία αντιμετωπίζει ως «θαύμα» – με τα άλλα δύο να είναι το «Πώς γερνάμε» της Κολίν Μέρφι, καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Princeton, και το «Η επιταγή της μακροζωίας» του Αντριου Σκοτ, καθηγητή στη London Business School.

«Οι τρεις συγγραφείς εξηγούν γιατί αυτή τη φορά τα πράγματα μπορεί όντως να είναι διαφορετικά» σε σύγκριση με το παρελθόν, σημειώνει ο Κέιβ και συνεχίζει: «Ο κλάδος της γεροντολογίας έχει καταφέρει να αποσυνδεθεί από τις ατυχείς στιγμές του και τη κακή φήμη που διέθετε και να εμφανίζεται ως πεδίο που προσφέρει δυνατότητες εκρηκτικής ανάπτυξης».

Οπως υπογραμμίζει, δε, αυτό που δίνει τη μεγαλύτερη ελπίδα στους συγγραφείς είναι το γεγονός πως σήμερα έχει καταστεί δυνατό να παραταθεί σημαντικά η διάρκεια της ζωής, σε εργαστηριακό επίπεδο, μιας ευρείας γκάμας «οργανισμών-μοντέλων».

Η αποτελεσματική παρέμβαση

Ο ίδιος προσθέτει πως στην πορεία, ανάμεσα στην τεράστια πρόοδο που έχει συντελεστεί σε πολλά επίπεδα, έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει «μια παρέμβαση η οποία δείχνει να είναι αποτελεσματική σε όλα τα εξεταζόμενα είδη: του θερμιδικού περιορισμού (δηλαδή της μείωσης των προσλαμβανόμενων θερμίδων κατά περίπου ένα τρίτο), που μπορεί να καθυστερήσει κατά 10%-30%τη γήρανση και την εμφάνιση ασθενειών οι οποίες σχετίζονται με αυτή, σε έντομα, ποντίκια ή ακόμη και πιθήκους».

Οσον αφορά τον Ραμακρίσναν, πάντως, αν και συνεχίζει τις έρευνές του προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση και παραδέχεται πως υπάρχει ελπίδα, εμφανίζεται ιδιαιτέρως ρεαλιστής.

Οπως λέει μιλώντας στον συνεργάτη των «Times», καθώς η επιρροή της θρησκείας περιορίζεται στον σύγχρονο κόσμο, δημιουργείται ένα κενό στη σχέση μας με τον θάνατο. Ετσι, αντί για τους προφήτες και τους πάστορες, στρεφόμαστε ολοένα περισσότερο προς μια ομάδα ανθρώπων – πολλοί εκ των οποίων ανήκουν στις τάξεις των εξαιρετικά πλουσίων – τους οποίους ονομάζει «εμπόρους της αθανασίας».

Ζωή, ένας κώδικας

«Αυτοί οι δισεκατομμυριούχοι του κλάδου της τεχνολογίας συχνά έχουν πετύχει πολύ νέοι. Εχουν δε την άποψη πως η ζωή δεν είναι παρά ένας κώδικας τον οποίο πρέπει απλώς να παραβιάσουν. Μόνο που η γήρανση είναι μια ιδιαιτέρως περίπλοκη διαδικασία.

Υπάρχει τεράστιος όγκος διαφημιστικής εκστρατείας στον τομέα, μεγάλο μέρος της οποίας εκμεταλλεύεται το άγχος που έχουμε ως άνθρωποι για τη γήρανση και τον θάνατο» υπογραμμίζει – προειδοποιώντας, με τον τρόπο του, να μην περιμένουμε «θαύματα».

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι και οι τρεις συγγραφείς των παραπάνω βιβλίων συμφωνούν ότι αντί να προσπαθήσουμε να γίνουμε… Χαϊλάντερ, αυτό που εξακολουθεί να έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι όχι απλώς να ζούμε περισσότερα χρόνια, αλλά και να είμαστε όσο το δυνατόν πιο υγιείς.

Κάτι που μπορεί να επιτευχθεί όχι μόνο μέσω των σύγχρονων φαρμακευτικών σκευασμάτων και θεραπειών, αλλά και ακολουθώντας τις γνωστές και απαράλλακτες «συνταγές»: καλή διατροφή, συχνή άσκηση, αποφυγή του άγχους και των «τοξικών» καταστάσεων.

Το σώμα γερνά σταδιακά και πεθαίνει ξαφνικά

Η βαθύτερη κατανόηση της διαδικασίας της γήρανσης και η αποκρυπτογράφηση των «μυστικών» που οδηγούν τους ανθρώπινους οργανισμούς προς την παρακμή και, τελικά, τον θάνατο είναι το κλειδί για τη παράταση του χρόνου ζωής – που, σύμφωνα με ολοένα περισσότερους, μπορεί σχετικά σύντομα να ξεπεράσει τα 120 χρόνια (ως σήμερα, ο γηραιότερος άνθρωπος έχει ζήσει 122 χρόνια).

«Μπορεί κανείς να αντιληφθεί τη γήρανση ως μια συσσώρευση καταστροφών στα κύτταρά μας, με επίπτωση στην ικανότητά τους να λειτουργούν, να επικοινωνούν μεταξύ τους και να αναγεννούνται. Η γήρανση αποτελεί μια επιτάχυνση χημικών διεργασιών που έχουν ως συνέπεια τα κύτταρα αυτά να αρχίσουν να μη λειτουργούν καλά» εξηγεί ο Ραμακρίσναν. Ξεκαθαρίζει δε πως τα κύτταρα πεθαίνουν σε όλη τη διάρκεια του βίου μας, «χωρίς καν να το προσέξουμε, σε βαθμό που να είναι δυνατό να χάσουμε ένα ολόκληρο μέλος του σώματός μας και να συνεχίσουμε να ζούμε».

Ομως, συνεχίζει, «τη στιγμή του θανάτου σημειώνεται μια κρίσιμη κατάρρευση όλων των ζωτικών συστημάτων. Αυτό που χάνεται είναι η ικανότητα να λειτουργεί ένας ολοκληρωμένος οργανισμός». Ετσι, παραφράζοντας και τον Ερνεστ Χέμινγουεϊ, τονίζει πως η διαδικασία εξελίσσεται «σε δύο στάδια, αρχικά σταδιακά και στο τέλος απότομα. Κι αυτό είναι κάτι που σημαίνει, πρακτικά, ότι το σώμα γερνά σταδιακά και πεθαίνει ξαφνικά – με το μυστικό της μακροζωίας να κρύβεται όχι σε κάποιο χάπι που θα εφευρεθεί και θα πάρει κανείς λίγο πριν το τέλος του, αλλά σε όσα κάνει και δεν κάνει σε όλη τη διάρκεια του βίου του.

Τελευταία Νέα