Ο Νίτσε εξηγήθηκε: «Το γεγονός δεν υπάρχει, παρά μόνο οι ερμηνείες του». Και συνήθως και σε μεγάλο βαθμό αυτό συμβαίνει ιδίως όταν μεσολαβεί η πολιτική: για τα Τέμπη κάθε κόμμα έβγαλε και διαφορετικό πόρισμα, ανάλογα, το καθένα, με τις πολιτικές του ιδιοτέλειες. Και ο γάιδαρος μπορεί να ίπταται αν αυτό συμφέρει κάποιον – το είχε πει αλλιώς ο Στάλιν: «Μέσα σε αυτό το δωμάτιο υπάρχει μια μαύρη γάτα. Αν δεν υπάρχει πρέπει να την εφεύρουμε». Και από επινοημένες μαύρες γάτες στην πολιτική, άλλο τίποτε. Κοπάδι ολόκληρο.
Τώρα με τα φρικαλέα γεγονότα στη Μόσχα, αυτή η ιστορία επαναλαμβάνεται. Η τραγωδία του γεγονότος, των αποτρόπαιων μαζικών δολοφονιών, κατά βάθος δεν προκαλεί συναισθήματα οδύνης σε ορισμένους πολιτικούς, απλώς διεγείρει το ρεφλέξ της άμεσης εκμετάλλευσης κατά βούληση και με απόλυτο κυνισμό. Το συμβάν δεν έχει σημασία, ούτε η προφάνεια της ερμηνείας του μετά από τις δυο απανωτές ανακοινώσεις του ISIS κυρίως μετά το βίντεο που τραβήχτηκε από τους ίδιους τους δράστες, αλλά το πώς αυτό μπορεί να στρεβλωθεί συνωμοσιολογικά, να νοηματοδοτηθεί έτσι που να βολεύει στην πολιτική κάποιων. Μα, επιμένει ο ISIS, εμείς το κάναμε. Οχι, λέει ο άλλος, αφού δεν μας βολεύει να το έχετε κάνει εσείς, άρα το έκαναν κάποιοι άλλοι, εκείνοι που θέλουμε εμείς να το έχουνε κάνει. Παράνοια.
Θα πεις, καινούργιο είναι το κόλπο; Οχι, βέβαια. Εδώ οι Σοβιετικοί έκρυβαν επί πενήντα χρόνια το αδιανόητο έγκλημα στο Κατίν, όπου εκτέλεσαν εν ψυχρώ 22.000 Πολωνούς αξιωματικούς, και έλεγαν πως το διέπραξαν οι Ναζί – ήρθε μετά από μισόν αιώνα ο Γκορμπατζόφ, παραδέχτηκε την ενοχή των Σοβιετικών, δημοσιοποίησε τις σχετικές διαταγές του Στάλιν για τη μαζική εκτέλεση, αλλά πάλι, και ακόμα και τώρα οι εθελότυφλοι λένε πως το έγκλημα αυτό το έκαναν οι Γερμανοί. Μάλιστα έβλεπα προχτές έναν νεο-ψέκα, ακόμα και μετά τη δεύτερη ανακοίνωση του ISIS, να υποστηρίζει πως αυτή η ανάληψη ευθύνης είναι ψευδής – ακόμα και μετά το βίντεο που δημοσιοποίησαν οι ίδιοι οι τρομοκράτες, αυτός θα λέει και θα πιστεύει τα ίδια. Αυτό το παράδειγμα δείχνει τι αβαρίες μπορεί να πάθει το μυαλό ενός ανθρώπου απ’ τον μασίφ φανατισμό, πόση τύφλωση, και σε τι άρνηση της πραγματικότητας να φτάσει, οπότε δείχνει, τελικά, από πού παίρνουν φτερά οι ιπτάμενοι γάιδαροι.
Μάλιστα εξ όσων διαβάζουμε, φτιάξανε και προτηγανισμένο βίντεο με τεχνητή νοημοσύνη και δανεικές φωνές για να πείσουνε το εκκλησίασμα πως δράστες είναι εκείνοι που τους βολεύουν κι όχι οι Μουσουλμάνοι του ISIS. Η ιστορία αυτή που ευωδιάζει καγκεμπίτικο άρωμα (και θυμίζει αφαιρέσεις προσώπων από φωτογραφίες, κατά το παλιό σύστημα) στηρίζεται στη γνωστή λογική που λέει πως εκείνοι που θέλουν να πιστέψουν ένα τέτοιο προκάτ βίντεο, θα το πιστέψουν γιατί το έχουνε ανάγκη. Εχουν αδήριτη ανάγκη να βοσκήσουν σανό, κι εμείς δεν θα τους τον στερήσουμε, ας είναι και μεταλλαγμένος. Στους λοιπούς, τους δύσπιστους, μπορεί να προκαλέσει αμφιβολίες, να τους κλονίσει έστω – πάντως θα έχει κάποιο αποτέλεσμα, έτσι κι αλλιώς. Θα θολώσει, τουλάχιστον, τα νερά. Δοκιμασμένη μέθοδος.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, τον φανατισμό, τον πολιτικό κυνισμό, την παραπληροφόρηση, συν τις νέες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη (που μάλλον είναι καλύτερη απ’ τη φυσική ηλιθιότητα) θα πάψει πλέον στο μέλλον η πράξη οποιουδήποτε ανθρώπου να έχει κάποιο αυθεντικό νόημα, εφόσον θα νοηματοδοτείται αλλιώς, όχι μόνο ως περιεχόμενο αλλά θα αλλοιώνεται και αναπαραστατικά, ως πράξη καθεαυτή: παίρνοντας υλικό και φωνή από ένα βίντεο θα μπορεί ο καθείς να σε αναπαριστά πως πράττεις ό,τι θέλει εκείνος. Κι άντε βγάλε άκρη – μπορεί βέβαια το βίντεο να αποδειχθεί φέικ, αλλά ως τότε η λάθος εντύπωση στον κόσμο θα έχει εδραιωθεί. Η πλύση εγκεφάλου θα έχει συμβεί, θα έχει προκαλέσει πάκτωση. Οπότε από δω και πέρα ποια βίντεο θα μπορούμε να πιστεύουμε εφόσον το πράττειν θα μεταμφιέζεται με πάσα ευκολία – ή θα κατασκευάζεται εξαρχής. Κι όχι μόνο θα ερμηνεύεται αυθαίρετα κάθε γεγονός, αλλά θα παράγεται και γεγονός μη-υπάρχον, αληθοφανέστατο και πειστικό. Θα μπορούμε να δούμε μέχρι και μια θηριώδη τρομοκρατική πράξη, με διακόσιους νεκρούς, σε ένα ρεαλιστικότατο βίντεο που θα είναι εξ ολοκλήρου ψευδές. Παραγωγή-εμφιάλωση: κάποιες μυστικές υπηρεσίες. Ή ένας μερακλής που έχει την τεχνογνωσία. Μπορεί κι ένας προπετής φαρσέρ.
Εποχή της φαλκίδευσης. Βλέπεις, ήδη, τώρα, τον κακομοίρη που συνέλαβαν οι Ρώσοι και τον ανακρίνουν εν μέση οδώ κι αυτός φαίνεται τόσο χεσμένος που είναι ικανός να ομολογήσει πως σκότωσε μέχρι και τον Τζάκ Κένεντι με χτύπημα καράτε από απόσταση χιλιομέτρου. Τι να πιστέψεις – αυτοί πιάνουνε έναν διερχόμενο ντελιβερά και μπορούν να τον κάνουνε να καταθέσει πως τον έστειλε ο Μπάιντεν να φάει το αφτί του Μεντέγεφ. Και πώς να σε πείσει η sugar lady (ελληνιστί Ζαχάροβα) που θα πήγαινε διακοπές τη μέρα που εισέβαλαν στην Ουκρανία; Ψέμα στο ψέμα, κι όποιος αντέξει.
Το είπε ο Alfred Bougeard: «Η αγάπη για την αλήθεια είναι η αγάπη για τις δικές μας απόψεις».
